از "سلف عادی" تا "موازی استاندارد" در بورس کالا
طی سال های اخیر در زمینه طراحی ابزارهای مالی، مطالعات گسترده ایی در بازار سرمایه ایران شکل گرفته که اوراق سلف موازی استاندارد یکی از این ابزارهاست و در راستای پاسخگویی به نیازهای تولیدکنندگان و سرمایه گذاران می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
به گزارش ایسکانیوز به نقل از پایگاه خبری بورس کالای ایران، بررسی ها نشان می دهد، انتشار اوراق سلف برای نخستین بار در بحرین و نیز استفاده از سازوکار سلف موازی در مالزی جزء طراحی های متفاوت با استفاده از عقد پایه سلف در راستای ابزارسازی بوده است. در بورس کالای ایران نیز از زمان شروع به فعالیت سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در سال ۸۲، قراردادهای سلف روی انواع فلزات مورد معامله قرار گرفته و تولیدکنندگان این کالاها به دفعات از آن برای تأمین مالی خود استفاده کرده اند. در حال حاضر نیز این قراردادها از محبوبیت خاصی در بین تولیدکنندگان و عرضه کنندگان برخوردار است. این قراردادها توسط تولیدکنندگان تمامی کالاهای قابل عرضه در بورس از جمله صنعتی و معدنی، پتروشیمی و فرآورده های نفتی و کشاورزی جهت تأمین مالی مورد استفاده قرار می گیرد. اما همواره یکی از مشکلات خریدارانی که وارد قرارداد سلف می شوند، عدم وجود بازار ثانویه برای این قرارداد و عدم امکان نقد شوندگی آن تا سررسید است به طوریکه اگر خریدار، کالایی را به سلف خریده باشد، قبل از سررسید.
نمی تواند آن را بفروشد و این موضوع به دغدغه ای در این زمینه مبدل شده بود. برای رفع این مشکل در معاملات سلف و به منظور پاسخگویی به نیاز تامین مالی بخش صنعت، اوراق سلف موازی استاندارد در سال ۱۳۹۲ در بورس کالا معرفی شد که اولین انتشار آن بر روی سنگ آهن شرکت گل گهر در سال ۱۳۹۳ به مبلغ ۸۳میلیارد تومان بود. از آنجا بود که این اوراق مورد استقبال تولیدکنندگان قرار گرفت و شرکت هایی در بخش های فولاد، معدن، پتروشیمی و فرآورده های نفتی و به تازگی کشاورزی از طریق انتشار اوراق سلف موازی از بورس کالای ایران تامین مالی کرده اند. مزایای استفاده از اوراق سلف موازی به حدی بوده که حتی دولت نیز برای پرداخت مطالبات گندمکاران به میزان ۲۶۵۰ میلیارد تومان در بورس کالا اوراق سلف منتشر کرد و توانست ظرف چند روز این حجم از طلب گندمکاران را پرداخت کند.
براساس ساز وکار معاملات سلف موازی، تولیدکنندگان بر پایه تولیدشان اقدام به انتشار اوراق در بورس کالا می کنند و سرمایه گذاران پس از بررسی جزییات این اوراق، اقدام به خریداری آن می کنند؛ در این بین برخلاف معاملات سلف عادی، در طول دوره معاملاتی قرارداد، دارندگان اوراق سلف موازی می توانند در بازار ثانویه اوراق خود را به افراد دیگر بفروشند و امکان نقدشوندگی اوراق به سهولت فراهم می شود.
این نوع قرارداد یکی از ابزارهای تامین مالی و پوشش ریسک تولیدکنندگان کالا است که مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین یکی از عقود مورد تایید اسلام به شمار می رود.
در پایان اینکه قراردادهای سلف موازی، یکی از نوآوری های جدید در عرصه ابزارهای مالی است که از مزایای این ابزار می توان به تامین مالی آسان تولیدکنندگان، پوشش ریسک قیمت برای طرفین معامله، امکان کشف قیمت رقابتی و عادلانه برای دارایی پایه، جذابیت بالا برای سرمایه گذاران و معافیت اشاره کرد.
انتشار اوراق سلف استاندارد پی‌وی‌سی با سود روزشمار ۲۳ درصد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ به منظور تامین مالی صنعت پتروشیمی کشور و اجرای مصوبات دولت تدبیر و امید در استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه و بورس های کالایی برای تامین مالی صنعت پتروشیمی، انتشار اوراق سلف استاندارد پی وی سی شرکت بورس کالای ایران در روز شنبه 9 آبان ماه سالجاری آغاز می شود.
سود روز شمار 23 درصدی
بر این اساس، اوراق سلف موازی استاندارد، امکان تامین مالی بلندمدت یک و چند ساله مجتمع های پتروشیمی فراهم شده است و بر این اساس، شرکت پتروشیمی آبادان با انتشار اوراق استاندارد پی وی سی بصورت یکساله، به میزان 50 میلیارد تومان سرمایه در گردش خود را تامین می کند.
همچنین این اوراق با نام و معاف از مالیات بوده و حداقل سود 24 درصد و حداکثر سود 27.5 درصد برای آن تضمین شده است و در طول دوره نیز نرخ بازده این اوراق 23 درصد بصورت روزشمار می باشد. بعلاوه این که انتشار اوراق سلف استاندارد پی وی سی در دو مرحله و در روزهای 9 و23 آبان انجام می شود.
بر این اساس، متقاضیان می توانند روز شنبه با مراجعه به یکی از کارگزاران بورس کالای ایران که دارای مجوز معاملات سلف استاندارد می باشند، نسبت به خرید این اوراق اقدام نمایند.
عرضه اولیه اوراق سلف استاندارد PVC شرکت پتروشیمی آبادان به روش "عرضه گسترده با قیمت ثابت" تا سقف 9500 تن و با قیمت 26.316 ریال به ازای هر کیلوگرم ( 13.158.000 ریال به ازای هر قرارداد)، از طریق شبکه کارگزاران بورس کالای ایران در روز شنبه مورخ 9 آبانماه امسال انجام می شود و معاملات ثانویه آن از تاریخ 23 آبان ماه سالجاری لغایت 9 آبانماه سال 95 ادامه می یابد.
همچنین معاملات قراردادهای سلف موازی در دو مرحله "عرضه اولیه" و "معاملات ثانویه" صورت می‌پذیرد. بدین معنی که عرضه‌کننده در مرحله "عرضه اولیه" کل دارایی پایه را در قالب عرضه گسترده به خریدارن عرضه میکند.
افزون بر این؛ پس از عرضه اولیه، معاملات وارد مرحله "معاملات ثانویه" میشود که طی آن مشتریانی که قبلا در عرضه اولیه اقدام به خرید دارایی در قالب سلف استاندراد نموده‌اند می‌توانند در نقش فروشنده، اقدام به فروش آن نمایند.
معاملات عرضه اولیه
عرضه اولیه به روش عرضه گسترده با قیمت ثابت صورت می پذیرد و حجم عرضه اولیه حداکثر 18.000 تن است به شرط آنکه ارزش کل اوراق از 500.000 میلیون ریال بیشتر و کمتر نباشد.
همچنین عرضه اولیه در دو نوبت 9 و 23 آبانماه 94 و در هر نوبت، اوراق به ارزش 250.000 میلیون ریال عرضه می گردد. اندازه هر قرارداد یک برگه معادل 0.5 تن بوده و سقف حجم هر سفارش نامحدود می باشد. مدت قرارداد یکسال از تاریخ عرضه اولیه است.
معاملات ثانویه
معاملات ثانویه از طریق شبکه کارگزاران دارای مجوز معاملات سلف استاندارد و بر اساس ضوابط بورس کالا، 10 روز پس از پایان مهلت عرضه اولیه در هر نوبت صورت می پذیرد.
بازارگردان نیز در طول دوره عمر اوراق موظف است ضمن عملیات بازارگردانی، تقاضاهای فروش این اوراق را در حداقل قیمت تضمین شده( قیمت اوراق در عرضه اولیه بعلاوه 23 درصد سود سالیانه و روزشمار) برای هر برگه و بر اساس دستورالعمل معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران، خریداری نموده و تقاضاهای خرید اوراق موازی استاندارد موضوع این امیدنامه را نیز تا سقف اوراق در اختیار به متقاضیان آن عرضه نماید.
نقد شوندگی اوراق قبل از سررسید
این گزارش حاکی است شرکت های تامین سرمایه ملت و تامین سرمایه آرمان به عنوان بازارگردان بر اساس مدل تضمین حداقل قیمت، نقدشوندگی اوراق سلف پی وی سی را قبل از سررسید تعهد کرده و در طی دوره معاملات ، اوراق مذکور را با نرخ 23 درصد به صورت سالانه و روزشمار بعلاوه قیمت اوراق در عرضه اولیه، بازخرید می کنند.
انتهای پیام/
از قرارداد سلف چه می‌دانید؟ تاریخچه و مزایا
به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، قرارداد سَلَف به قراردادی گفته می شود که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند و مزایای گوناگونی دارد که امروز باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد به بررسی این قرارداد بپردازد.
قرارداد سلف چیست؟
سَلَف در لغت به‌معنای پیش‌پرداخت، قبول کردن و اطاعت نمودن است.
قرارداد سَلَف یا عقد سَلَف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند.
خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را در یک قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند که به این قرارداد نیز به اختصار سلف می‌گویند. اوراق سلف نوعی صکوک است و امنیت بیشتری نسبت به اوراق مشارکت دارد.
مطابق شریعت اسلام استفاده از این نوع عقد برای برخی کالاها همچون طلا و سکه به عنوان دارایی پایه مجاز نیست.
قراردادهای سلف روشی برای تأمین نیاز نقدینگی شرکت‌ها از راه جذب سرمایه‌گذاری هستند.
از دیگر کاربردهای مهم این اوراق جبران کسری بودجه دولت‌هاست، به این شکل که دولت به جای پیش‌فروش محصولات و مواد خام به خارج از کشور، به ویژه در زمانی که بنا به دلایل سیاسی و اقتصادی قیمت پیش‌فروش مواد خام پایین است، با انتشار اوراق سلف، محصولات را مستقیماً به مردم پیش‌فروش میکند و در زمان سررسید به وکالت از طرف صاحبان اوراق محصولات یا مواد خام را در بازار جهانی نقداً به فروش می‌رساند و از این راه با صاحبان اوراق تسویه میکند؛ در این فرایند تفاوت قیمت نقد و سلف در غالب سود به مردم تعلق می‌گیرد.
تاریخچه اوراق سلف
صکوک یا اوراق سلف نخستین بار در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط کشور بحرین منتشر شدند.
مؤسسه پولی بحرین برای نخستین بار در حوزه کشورهای خلیج فارس اقدام به انشار اسنادی دولتی به ارزش ۲۵ میلیون دلار آمریکا و به شکل اوراق ۳ ماهه و با عنوان «صکوک سلم» و مطابق با قوانین اسلامی کرد که نرخ بازدهی ثابت ۹۵٫۳ درصدی داشتند و بر نرخ بهره مبتنی نبودند.
قرارداد سلف در حقوق
بیع سلف یا بیع سلم یا بیع مال مضمون هنگامی است که مبیع کلی و در ذمه، ثمن نقد و معلوم و تعهد فروشنده (مسلم‌الیه) در تسلیم مبیع به خریدار (مسلم)، مؤجل است.
در فقه امامیه یکی از شرایط صحت بیع سلف، لزوم قبض ثمن در مجلس عقد است، اما در قانون مدنی به لزوم قبض ثمن تصریح نشده است.
تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق
در اوراق سلف، بر خلاف اوراق مشارکت و سهام، خریدار در مالکیت و مدیریت بنگاه شریک نخواهد بود. از سوی دیگر امکان تعیین دامنهٔ سود این اوراق وجود دارد و از این نظر برای افراد ریسک‌گریز مناسب است.
همچنین بر خلاف اوراق اجاره که درآمد ثابتی دارند، اوراق سلف میزان کف و حداکثر سود برای خریدار در نظر می‌گیرند که طبیعتاً باید سود بیشتری از اوراق اجاره داشته باشد، اما ریسکش نیز بیشتر است.
مزایای اوراق سلف
اوراق سلف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد به فروش می‌رساند و در مدت زمان تعیین شده کالای خریداری شده را به خریدار تحویل می‌دهد.
میتوان اوراق سلف را نوعی صکوک دانست که امنیت بیشتری نسبت به اوراق مشارکت دارد که مطابق شریعت اسلام استفاده از این نوع عقد برای برخی کالاها همچون طلا وسکه به عنوان دارایی پایه مجاز نیست. همچنین قراردادهای سلف روشی برای تأمین نقدینگی شرکت‌ها از راه جذب سرمایه‌گذاری هستند.
از کاربردهای مهم اوراق سلف جبران کسری بودجه دولت است. بدین معنا که دولت به جای پیش‌فروش محصولات و مواد خام به خارج از کشور، به ویژه در زمانی که بنا به برخی دلایل قیمت پیش‌فروش مواد خام پایین است با انتشار اوراق سلف، محصولات را مستقیماً به مردم پیش‌فروش می‌کنند و در زمان سررسید به وکالت از طرف صاحبان اوراق محصولات یا مواد خام را در بازار جهانی نقداً به فروش می‌رساند و از این راه با صاحبان اوراق تسویه میکند. در این فرایند تفاوت قیمت نقد و سلف در قالب سود به مردم تعلق می‌گیرد.
لازم به ذکر است؛ اوراق سلف موازی منحصر به یک نوع کالای خاص نیست و به سرعت می‌تواند ابعاد گسترده‌ای را پیدا کند.
کما اینکه اوراق مذکور در ابتدا برای محصولات پتروشیمی، فلز و در مرحله بعد برای سنگ آهن و محصولات کشاورزی منتشر شده است.
قرارداد سلف نفتی چیست؟
قراردادهای سلف نفتی روشی برای پیش‌فروش نفت هستند.
شرکت‌های نفت از این روش برای تأمین مالی و به عنوان یک روش جذب سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.
خریدار این اوراق می‌تواند آنها را واگذار کند که در این صورت هر انتقال یک سلف موازی مستقل محسوب میشود.
همراه با اوراق سلف نفتی یک حواله هم تحویل خریدار میشود که نشان‌دهندهٔ تعهد شرکت ملی نفت در برابر فروش نفت به فرد است.
با توجه به در نظر گرفتن کف سود در این اوراق، دارندهٔ اوراق می‌تواند در صورت متضرر شدن نفت را در زمان سررسید به شرکت ملی نفت بفروشد.
این اوراق را شرکت ملی نفت در شبکه بازار سرمایه یا بانکی عرضه میکند که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند نسبت به خرید آنها اقدام کنند.
فروش نفت در قالب اوراق سلف یا صندوق کالایی طرحی خوب، ولی زودهنگام
از نظر کارشناس بورس جناب آقای حقانی‌نسب طرح فروش نفت در قالب اوراق سلف یا صندوق کالایی طرحی خوب ولی زودهنگام میباشد.
جناب آقای حقانی‌نسب مطلبی را در سایت خود به اشتراک گذاشتند با این محتوا درباره فروش نفت در قالب اوراق سلف یا صندوق کالایی
میگن موضوعی را که می‌خواهی خراب کنی از آن بد دفاع کن و در بورس در زمان بدی عرضه کن
این طرح اگرچه به لحاظ جذب نقدینگی و استقراض دولت از مردم، کاهش سوداگری در ارز و طلا، تامین کسریهای دولت طرح خوبی است اما به دلایل عدم انجام دو پیش‌شرط مهم ذیل زود هنگام است:
۱- عدم کاهش نرخ بهره یا سود بانکی
شنیده‌ها حاکی از آن است که بانکها بیش از هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی مازاد در قالب سهام و دارایی‌های غیر بانکی دارند که می‌توانند با ارائه تسهیلات یا تسویه سپرده‌های گران‌قیمت خود، سود بانکی را به زیر ۵ درصد کاهش دهند.
با انجام این کار ضمن کاهش خلق نقدینگی توسط بانکها امکان تامین مالی ارزان‌تر دولت نسبت به طرح فروش نفت فراهم میشود.
۲- عدم فروش بخش کوچکی از دارایی‌های دولت برای کنترل نقدینگی و تامین کسری بودجه خود
در حال حاضر دولت بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان سهام بورسی و بیش از ۲ میلیون میلیارد تومان سهام غیربورسی شامل ۲۳ نیرو گاه گازی و سیکل ترکیبی دولتی، ۳ پالایشگاه بزرگ و سایر شرکت‌ها در صنایع معدنی و فلزی. دارد که می‌تواند به صورت خرد در قالب صندوق، اوراق تبعی استاندارد و بوک بیلدینگ عرضه اولیه، به مردم واگذار نموده و ضمن جذب نقدینگی ،کسریهای خود را جبران نماید.
عدم انجام این دو پیش‌شرط یعنی عدم انتخاب گزینه و روش بهتر توسط دولت و تحمیل هزینه عدم کارایی به دولت و مردم، پس لطفا از این موضوع بپرهیزید.
ما شاهدیم که نه دولت سهم می فروشد و نه بانکها
دولت با انتخاب روش صحیح قیمت‌گذاری سوخت و محصول نیروگاه‌ها بیش از یک میلیون میلیارد تومان نیروگاه دارد که می‌تواند با تخفیف و بدون سقف به مردم بفروشد ،ولی این کار را انجام نداده رفته سراغ کار دیگر
سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد
وآنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد
صکوک یا ابزارهای مالی اسلامی چیست؟
صکوک یا ابزارهای مالی اسلامی چیست؟ تعریف انواع صکوک به طور جامع
وظیفه بازارهای مالی پشتیبانی از بخش واقعی اقتصاد میباشد همه مؤسسات، شرکت‌ها و سازمان‌ها برای راه اندازی، تجهیز نمودن و گسترش فعالیت‌هایشان، به منابع مالی نیاز دارند که در بازارهای مالی این نیاز با استفاده از انتشار اوراق قرضه رفع میشود. اوراق قرضه ای که بر پایه قرض است با بهره میباشد که این مسئله از دید اسلام ربا و حرام است و برای تامین مالی از راه حلال و اسلامی اندیشمندان مسلمان در ابتدا به فکر ایجاد یک نظام بانکداری اسلامی و سپس به فکر طراحی یک بازار سرمایه اسلامی افتادند که در کشورهای اسلامی امروزه از ابزارهای مالی اسلامی یا صکوک در نظام تأمین مالی اسلامی، استفاده میشود. اما صکوک یا ابزارهای مالی اسلامی چیست؟ تعریف انواع صکوک به طور جامع؟
ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) چیست؟
صکوک به معنای سفته یا سند و مُعَرَّب واژه‌ی چک در فارسی میباشد که اعراب این کلمه را وسیع کرده بر کلیه‌ی انواع حوالجات، تعهدات و اسناد مالی بکار میبرند. صکوک، کاربردهای اوراق سلف چیست؟ یک اوراق بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازارهای مالی میباشد که طراحی آن بر پایه‌ی یکی از قراردادهای مورد تأیید اسلام بوده است و دارندگان اوراق به صورت مشاع مالک یک یا تعدادی از دارایی‌ها و منافع حاصل از آنها هستند
ساختار اجمالی اوراق بهادار اسلامی (صکوک)
۱-ابزارهای مالی غیر انتفاعی صکوک:
اوراق وقفی: اوراق بهاداری با نام میباشد که به یک قیمت اسمی معین برای یک مدت زمان معین، مثلا مدت احداث بک پروژه منتشر خواهد شد و به وقف کنندگانی که قصد دارند در طرح‌های عام المنفعه شرکت کنند واگذار میشود.
۲-ابزارهای مالی انتفاعی صکوک:
ابزارهای مالی انتفاعی که سود و بازدهی معینی دارند و قابل فروش در بازار ثانوی میباشند:
ابزارهای مالی انتفاعی با سود و بادهی انتظاری:
انواع ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)
۱-اوراق قرض الحسنه
اوراق قرض الحسنه یکی از انواع صکوک میباشد. اوراق قرض الحسنه اوراق بهاداری است که طبق قرارداد این قرض بدون بهره منتشر خواهد شد و بر اساس قرارداد وضع شده، بدهکاری ناشر اوراق به دارندگان اوراق به میزان ارزش اسمی اوراق میباشد که باید در سر رسید به آن ها پرداخت شود.
انواع اوراق قرض الحسنه:
- اوراق قرض الحسنه بدون جایزه
- اوراق قرض الحسنه با جایزه
اوراق قرض الحسنه در ۳ زمینه با عملکرد کارآمد و موفق همراه میباشد:
- تأمین مالی برای طرح های عام المنفعه
- تأمین سرمایه ایجاد شغل برای اقشار کم درآمد
- اعطای وام قرض الحسنه جهت نیازهای ضروری به افراد
۲-اوراق اجاره
از مهمترین انواع صکوک میتوان به صکوک اجاره اشاره کرد. صکوک اجاره اوراق بهاداری میباشد که دارندگان آن به صورت مشاع، مالک قسمتی از دارایی میباشند که منافع حاصل آن طبق قرارداد اجاره به مصرف کننده یا بانی آن واگذار شده است. مدت زمان قرارداد اوراق اجاره تعیین شده است و می توانید اجاره بها را در هر دوره مانند با سررسیدهای ماهانه، ابتدای دوره، انتهای دوره، فصلی یا سالانه پرداخت نمایید. بر این اساس که صکوک اجاره اوراق بهاداری میباشد که مشخص کننده مالکیت مشاع فرد است، امکان اینکه آن را در بازار ثانویه و به قیمت تعیین شده توسط عامل های بازار معامله کرد، وجود دارد.
انواع اوراق اجاره:
انواع اوراق اجاره را میتوان بر سه اساس تقسیم بندی نمود: ۱-اوراق اجاره را بر اساس نوع عقد قرارداد:
- اوراق اجاره عادی
- اوراق اجاره به شرط تملیک
۲-اوراق اجاره را بر اساس نوع بانی:
- شرکت های عادی
- موسسات مالی
۳-اوراق اجاره را بر اساس نوع انتشار:
- اوراق اجاره تأمین دارایی
- اوراق اجاره رهنی
- اوراق اجاره تامین نقدینگی
۳-اوراق مرابحه
اوراق مرابحه یکی از انواع صکوک میباشد. اوراق مرابحه اوراق بهاداری است که دارندگان این اوراق بطور مشاع، مالک دارایی مالی (دینی) که حاصل شده بر اساس قرارداد مرابحه است و دارنده ورق مالک و طلبکار این اوراق دین میباشد. این اوراق بازدهی ثابتی دارند و قابل فروش در بازار ثانوی هستند.
انواع اوراق مرابحه
مهمترین انواع اوراق مرابحه عبارتند از:
- اوراق مرابحه تشکیل سرمایه شرکت های تجاری
- اوراق مرابحه رهنی
- اوراق مرابحه تأمین مالی
- اوراق مرابحه تأمین نقدینگی
۴-اوراق مضاربه
اوراق مضاربه یکی از انواع صکوک میباشد. مضاربه به معنی تجارت با سرمایه دیگری است و به زبان ساده اوراق مضاربه یعنی شخصی (مالک) ،مالی یا سرمایه ای را به شخص دیگری که همان عامل است، بدهد و در ازای آن، سهم مشخصی از سود آن سرمایه را بگیرد، سود اوراق مضاربه بستگی کامل به سود فعالیت تجاری دارد. سود اوراق کاملا متغیر و در پایان دوره مالی قطعی می شود به این دلیل که سود فعالیت تجاری تا حدودی قابل پیشبینی میباشد، اما در عمل عوامل مختلفی روی آن تاثیر میگذارد که احتمال دارد مغایر با پیشبینی درآید.
انواع اوراق مضاربه:
- اوراق مضاربه خاص
- اوراق مضاربه عام باسررسید
- اوراق مضاربه عام بدون سرسید
ویژگی های صکوک مضاربه
۱-قرارداد صکوک مضاربه براساس بیانیه ثبت میباشد که همه اطلاعات مشخص شده در شریعت مثل درصد تقسیم سود، ماهیت سرمایه و سایر اطلاعات مربوط به انتشار را در بر دارد. ۲- در صورتی که بازار اولیه و بازار ثانویه اوراق مضاربه بطور سالم رقابت داشته باشند و بر این اساس اداره شود، نرخ های بازدهی این اوراق به سمت نرخ های بازدهی بخش بازرگانی سوق داده شود و نرخ آن بخش به سمت نرخ بازدهی سرمایه در کل اقتصاد حرکت کند اوراق مضاربه ابزار مناسبی برای توزیع عادلانه ارزش اقزوده در کل اقتصاد خواهد بود.
۵-اوراق منفعت
اوراق منفعت یکی از انواع صکوک میباشد. یکی از راه هایی که برای جایگزینی اوراق قرضه، پیشنهاد شده اوراق بهاداری در بازار مالی اسلامی میباشد تحت عنوان اوراق بهادار منفعت، که می‌تواند با استفاده از قراردادهای مجاز شرعی طراحی شود و در توسعه کمی و کیفی بازار مالی کمک نماید. اورق منفعت اوراق بهاداری است که بیان میکند دارنده آن مالک مقدار معین خدمات یا منافع آینده از یک دارایی بادوام میباشد که در ازای پرداخت مبلغ مشخصی به او منتقل شده مانند حق استفاده از خدمات آموزشی دانشگاه برای ترم یا سال معین.
کاربردهای اوراق منفعت
اوراق بهادار منفعت در دو بخش عمده می تواند به کار گرفته شود:
- واگذاری منافع آینده دارایی های بادوام
- واگذاری خدمات آینده
فواید اوراق منفعت برای دارندگان آن
- یک نوع رزرو منافع و خدمات برای زمانی مشخص میباشد که شخص قادر خواهد بود طبق آن برنامه ریزی نماید
- استفاده کننده از منافع و خدمات با استفاده از اوراق منفعت اگر به نقدینگی نیاز داشته باشد یا تصمیم بگیرد از استفاده منافع و خدمات صرف نظر کند، قادر خواهد بود اوراق منفعت را به شخص دیگری واگذار نماید.
فواید ذکر شده باعث خواهد شد تا برای اوراق بهادار منفعت، عرضه و تقاضا و به دنبال آن بازار شکل گیرد. در صورتی بازار ثانویه از رونق بیشتری برخوردار خواهد بود که اوراق منفعت منافع و خدمات شفاف تر و انتشار دهندگان آن در ارائه منافع و خدمات پایبندتر به حقوق دارندگان اوراق باشند. میزان قیمت اوراق بهادار کاربردهای اوراق سلف چیست؟ منفعت و سود حاصل از معامله آن ها به عوامل زیادی مانند قیمت اسمی منافع و خدمات، زمان و مکان ارائه منافع و خدمات اعتبار صاحبان دارایی و شرکت های خدماتی، نرخ بازدهی ابزارهای مالی مشابه بستگی خواهد داشت
۶-اوراق مزارعه
اوراق مزارعه یکی از انواع صکوک میباشد. مزارعه قراردادی میباشد که بر اساس آن، یکی از طرفین قرارداد، زمینی را برای یک مدت زمان مشخص در اختیار شخص دیگر قرار می دهد که آن را کشت کرده و سود حاصل شده را با هم تقسیم نمایند. در قرارداد مزارعه، صاحب زمین ( اگر وکیل یا ولی مالک نیز باشد کفایت می کند)، مزارع و کسی که روی زمین کار می کند، عامل یا زارع نامیده میشود.
شیوه اجرایی استفاده از اوراق مزارعه:
شیوه اجرایی استفاده از اوراق مزارعه باید اینگونه باشد که یک مؤسسه مالی فعال در بخش کشاورزی با مطالعات اولیه و شناسایی اراضی مناسب زراعت، متناسب با ارزش خرید و آماده سازی آن اراضی، اوراق مزارعه منتشر و در اختیار متقاضیان قرار می دهد، سپس با وجوه حاصل از واگذاری اوراق، آن اراضی را خریداری و برای زراعت آماده سازی مینماید سپس اراضی آماده زراعت را به قرارداد مزارعه به زراعین و کشاورزان بدون زمین می دهد تا روی آن زراعت و در پایان سال زراعی، محصول به دست آمده را طبق قرارداد تقسیم نمایند. مؤسسه مالی بعد از تحویل گرفتن سهم صاحبان اراضی از محصول و فروش آنها در بازار محصولات کشاورزی، ابتدا حق الوکاله خود را برداشته، سپس باقی مانده سود را بین صاحبان اوراق تقسیم خواهد کرد. این رویه تا زمانی که مؤسسه مالی منحل نشده است همه ساله تکرار خواهد شد.
۷-اوراق مساقات
اوراق مساقات یکی از انواع صکوک میباشد. اوراق مساقات اوراق بهاداری میباشد که طبق قرارداد مساقات طراحی شده است، ناشر اوراق مساقات با واگذاری اوراق مساقات، وجوه متقاضیان این اوراق را جمع نموده و با استفاده از آنها باغات قابل بهره برداری را خریداری مینماید و به وکالت از طرف دارندگان اوراق به قرارداد مساقات به باغبانان واگذار کرده تا به آنها رسیدگی نمایند و در آخر محصول حاصل شده را با هم تقسیم نمایند، در اوراق مساقات دارنده اوراق نقش مالک، ناشر نقش وکیل و باغبان نقش عامل در قرارداد مساقات را ایفا مینماید و اوراق مساقات سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر باغات معین میباشد. سود حاصل شده از اوراق مساقات بصورت متعارف سالانه میباشد و به عوامل مختلفی مانند قیمت محصولات و هزینه های انجام گرفته مقدار تولید (برداشت محصول)، بستگی دارد، بر این اساس ناشر اوراق با اینکه می تواند بر اساس تجربه حاصل شده از سالیان گذشته و پیش بینی آینده، دامنه سود انتظاری را تخمین بزند، اما سود واقعی در پایان سال مالی مشخص خواهد شد.
۸-اوراق استصناع
اوراق استصناع یکی از انواع صکوک میباشد. استصناع در لغت به معنای طلب و سفارش ساخت کالایی میباشد و در عمل عرفی یعنی کسی، ساخت شی‌ای را از صنعت‌گر یا هنرمندی تقاضا نماید و در اصطلاح حقوقی و فقهی، استصناع قراردادی میباشد که بر اساس آن یکی از طرفین قرارداد، در مقابل مبلغی مشخص، ساخت و تحویل چیز مشخصی را در مدت زمان مشخص نسبت به طرف دیگر به عهده خواهد گرفت. در قرارداد استصناع سه نکته وجود دارد که آن را از سایر قراردادها جدا مینماید:
- در قرارداد استصناع به طور معمول کالای مورد نظر موجود نیست و سازنده در آینده آن را ساخته و تحویل خواهد داد
- در قرارداد استصناع تهیه مواد اوّلیه و لوازم کار به عهده سازنده آن میباشد
- به‌طور معمول در زمان انعقاد قرارداد کل ثمن پرداخت نخواهد شد بلکه بخشی از آن به عنوان پیش پرداخت داده میشود و بخش دیگر به صورت دفعی یا تدریجی تا زمان تحویل کالا یا حتی بخشی از آن به بعد از تحویل پرداخت خواهد شد
تأمین مالی از طریق اوراق استصناع
شرکت های دولتی، دولت، شهرداری ها، و بخش خصوصی برای تأمین مالی طرح های عمرانی و توسعه ای می توانند از طریق استصناع اقدام نمایند. این عمل به دو روش استصناع مستقیم و غیر مستقیم قابل اجرا خواهد بود.
۹-اوراق سلف (سلم)
اوراق سلف (سلم) یکی از انواع صکوک میباشد. در ساختار صکوک سلف(سلم)، یک مؤسسه با مؤسسه دیگری به عنوان نماینده از طرف خریداران صکوک سلف وارد قرارداد خواهد شد و هدف از این قرارداد، این میباشد که بین کالاها و خریداران واسطه شود و تحت عنوان یک رابط جهت آسان نمودن فعالیت اقدام نماید. توجه داشته باشید کالاهایی که در صکوک سلف قرار می‌گیرند نباید جزء کالاهایی باشد که برای این عقود در شرع مجاز دانسته نشده‌اند بنابراین انواع طلا و سکه را نمی‌توان جهت انتشار صکوک سلف به عنوان دارایی پایه قرار داد. در ساختار صکوک سلف، متعهد قرارداد می‌بندد که از طرف دارندگان نهایی صکوک، کالا را خریداری و جهت فراهم کردن سود دارندگان صکوک، این دارایی را به فروش برساند. متعهد در قبال انجام این خرید و فروش، کمیسیون کارگزاری و حق‌الزحمه عاملیت دریافت مینماید. در واقع با انتشار اوراق سلف، شرکت ها می‌توانند نیاز نقدینگی خود را رفع نمایند و سرمایه‌گذاران هم با خرید اوراق سلف این فرصت را دارند که کالای مورد نیاز خود را در تاریخ سررسید به قیمت مناسبی تهیه نمایند و در صورتی که قیمت کالا در بازار در تاریخ سررسید بالاتر از قیمت توافقی در قرارداد سلف باشد آنگاه مابه‌التفاوت کاربردهای اوراق سلف چیست؟ این دو مبلغ، سود سرمایه‌گذاران را تشکیل خواهد داد.
کاربردهای مهم اوراق سلف
- تأمین مالی بنگاه های اقتصادی
- جبران کسری بودجه
۱۰-اوراق مشارکت
اوراق مشارکت یکی از انواع صکوک میباشد در واقع یکی از ابزارهای مالی قابل استفاده در بازار سرمایه کشورهای اسلامی، اوراق بهادار مشارکت است که براساس قرارداد شراکت منتشر خواهد شد. اوراق مشارکت سندی میباشد که گویای مالکیت دارنده آن، نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی که متعلق به دولت، شرکت‌های تعاونی یا خصوصی است و تا سررسید اوراق، هر نوع تغییر قیمت دارائی متوجه صاحب اوراق مشارکت میباشد.
۱۱-اوراق جعاله
اوراق جعاله یکی از انواع صکوک میباشد. جعاله یعنی پاداشی که برای عامل عمل قرار می دهند و معنی آن در بیان فقها، به این صورت است که جعاله عقدی (قراردادی) میباشد که بر اساس آن، جاعل متعهد خواهد شد تا در برابر عملی که برای وی انجام می شود، پاداش معینی را به عامل پرداخت کند. اوراق جعاله اوراق بهاداری میباشد که دارندگان آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی میباشند که این دارایی ها طبق عقد جعاله در پروژه ها استفاده خواهد شد.
دیدگاه شما