صورت جریان وجوه نقد | نکات طلایی تحلیل و تهیه صورت گردش وجوه
در فرایندهای حسابداری مالی گزارش ها و صورت‌های مالی جزو منابع تامین اطلاعاتی مهم هستند. کیفیت تدوین این گزارش ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. یعنی نیاز مخاطبان این صورت‌ها باید در زمان نگارش آنها لحاظ شود. مخاطب صورت جریان وجوه نقد، سرمایه گذاران و سهام داران هستند. هدف از تهیه گزارشات صورت جریان وجه نقد، شفافیت و آگاهی رسانی درباره جریان وجوه نقد شرکت است.
در این مقاله اطلاعات مفیدی در مورد صورت گردش وجوه نقد و تحلیل آن ارائه می کنیم.
تعریف صورت جریان وجوه نقد چیست؟
ابتدا بگوییم تعریف صورت جریان وجوه نقد یا Cash Flow Statament چیست؟ در علم حسابداری به یک صورت مالی گفته می شود که حاوی گزارش‌های نقدینگیِ فعالیتهای یک شرکت است. این گزارش‌ها شامل موارد زیر است:
- فعالیتهای عملیاتی
- فعالیتهای مالی
- سرمایه‌گذاری ترازنامه (Balance Sheet)
این گزارش(ها) عمدتا با یادداشت‌های تکمیلی راجع به همه مفاد گفته شده در گزارش همراه است. این یادداشت‌ها جزئیات بیشتری از گزارش را در اختیار مدیران و حسابداران قرار می‌دهد.
صورت جریان وجه نقد، ترازنامه و صورت سود را کامل می‌کند. از سال 1987 همه شرکت ها ملزم به ارائه گزارش صورت جریان وجه نقد هستند.
اجزای اصلی صورت جریان وجه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی شامل چه مواردی است؟
- پول نقد حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری
- پول نقد حاصل از فعالیتهای مالی
محاسبه جریان وجوه، به دو روش مستقیم و روش غیرمستقیم انجام می‌گیرد.
صورت جریان وجوه نقد چه اطلاعاتی نشان می‌دهد؟
CFS یا صورت جریان وجوه نقد به سرمایه گذاران درک درستی از عملکرد یک شرکت می دهد. به بیان ساده گزارش گردش وجوه نقد می گوید وجوه نقد شرکت از کجا تأمین می‌شود و در چه راهی هزینه می‌شود.
CFS به سرمایه گذاران کمک می‌کند بدانند آیا شرکتی از نظر مالی موقعیت ثابت و محکمی دارد یا خیر. از طرف دیگر، طلبکاران می‌توانند با استفاده از CFS میزان وجه نقد موجودِ (که به عنوان نقدینگی شناخته می‌شود) شرکت را برای سرمایه‌گذاری‌های آن در عملیات اجرایی و پرداختنِ بدهی‌های آن را بسنجند.
به عبارت دیگر صورت جریان وجه نقد میزان نقدینگی کلیِ شرکت را روشن می‌سازد. در نتیجه طلبکاران از چگونگی دخل و خرج شرکت سر در می‌آورند. با این اطلاعات طلبکاران برای بازپس گیری وجوه نقد خود می‌توانند برنامه‌ریزی کنند.
ساختار صورت جریان وجوه نقد
ساختار صورت جریان وجوه نقد به چه صورت است؟
اجزای اصلی صورت جریان وجوه نقد عبارتند از:
* وجه نقد (نقدینگی) ناشی از فعالیتهای عملیاتی
* وجه نقد حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری
* وجه نقد حاصل از فعالیتهای مالی
* فعالیتهای غیر نقدی
افشای فعالیتهای غیر نقدی گاهی اوقات شامل مواردی می‌شود که تحت اصول حسابداری پذیرفته شده عمومی (GAAP) هستند.
توجه کنید که صورت جریان وجه نقد یا CFS از صورت سود و زیان و ترازنامه متمایز است. زیرا شامل مبالغ وجه نقدی ورودی و خروجی آینده نیست که انواع جریان وجوه نقد به صورت اعتباری ثبت شده باشند.
در صورت های سود و زیان و ترازنامه، درآمد خالص شامل فروش نقدی و فروش اعتباری است. اما پول نقد (نقدینگی) موجود در گزارش وجوه نقد درآمد خالص نیست.
اجزای اصلی صورت جریان وجوه نقد
تا اینجا گفتیم استفاده کنندگان صورت مالی، سرمایه گذاران، طلبکاران، مدیران و حسابداران هستند.
شما بعنوان حسابدار باید جریانهای ورودی و خروجی وجه نقد به صورت قابل قبولی بیان کنید. بنابراین باید اجزای اصلی صورت جریان وجوه نقد را به طور کامل بشناسید.
1- فعالیتهای عملیاتی
جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی یکی از شاخصه‌های مهم سنجش توان واحد صنفی است. پیشتر گفتیم این اطلاعات جهت بازستاندن وام‌ها به طلبکاران و ارگان‌های مختلف، حفظ توان عملیاتی تجاری و توان پرداخت سود سهام بدون استفاده از منابع بیرون از واحد است.
دریافت‌های نقدی حاصل از فروش کالا و ارائه خدمات از جمله منابع اصلی ورود وجوه نقد به واحد می‌باشد. پرداخت‌های نقدی برای خرید مواد اولیه، دستمزد کارمندان و اجاره و دیگر هزینه‌های مشابه در نظر گرفته می‌شوند.
به طول خلاصه‌وار فعالیتهای عملیاتی شامل موارد زیر می‌شوند:
- دریافتی از فروش کالاها و خدمات
- پرداخت سود
- پرداخت مالیات بر درآمد
- پرداختی که به تأمین کنندگان کالا و خدمات مورد استفاده در تولید پرداخت می‌شود
- پرداخت حقوق و دستمزد به کارمندان
- پرداخت اجاره
- هر نوع هزینه‌های عملیاتی دیگر
2- بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختنی برای تامین منابع مالی
در برخی شرکت‌های تجاری سود سهام در کنار سود تسهیلات و سود پرداختنی به صاحبان سپرده‌ها در زمره فعالیتهای مستمر قرار می‌گیرد. در این شرکت ها دریافتی‌ها و پرداختی‌های نقدی در فرایند صورت جریان وجوه نقد جزو فعالیتهای عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود.
3- مالیات بر درآمد
یکی دیگر از اجزای اصلی صورت جریان وجه نقد، مالیات بر درآمد (Income Tax) است. این مالیات را دولت نسبت به درآمد شرکت به استناد قانون دریافت می‌کند. این وجه عمدتاً برابر درصدی از درآمد کل واحد تجاری است.
3- جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای تامین مالی
یکی دیگر از روش‌هایی که در افزایش سرمایه (نقدینگی) واحد صنفی دخیل است، فعالیتهای تامین مالی است. فعالیت های تامین مالی شامل فروش اوراق مشارکت، دریافت تسهیلات بانکی (وام) کوتاه مدت و بلند مدت می‌شود. همچنین بازپرداخت اصل اوراق مشارکت و بازپس دادن وام‌های بانکی کوتاه مدت و بلند مدت جزو جریانهای نقدی خروجی می‌باشند.
نحوه تهیه صورت جریان وجوه نقد
همانطور که قبلا اشاره کردیم، جریان نقدینگی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم محاسبه می‌گردد.
جریان وجوه نقد با انجام برخی تنظیمات در درآمد خالص محاسبه می شود. این تنظیمات شامل افزودن یا تفریق اختلاف در درآمد، هزینه‌ها و معاملات اعتباری حاصل از معاملات انجام شده از یک دوره به دوره دیگر است. معاملات اعتباری نیز به مندرجات ترازنامه و صورت سود و زیان اطلاق می شود.
اقلام غیرنقدی در درآمد خالص (صورت سود و زیان) و کل دارایی‌ها و بدهی‌ها (ترازنامه) محاسبه می‌شوند. به همین دلیل انجام این تعدیلات ضروری است. همه معاملات شامل موارد نقدی واقعی نیستند. بنابراین بسیاری از اقلام باید هنگام محاسبه جریان وجه نقد از عملیات، دوباره ارزیابی شوند. در نتیجه، دو روش برای محاسبه و تهیه صورت جریان وجوه نقد وجود دارد: روش مستقیم و روش غیرمستقیم.
1. روش مستقیم
روش مستقیم، انواع مختلفی از پرداخت‌ها و دریافتی‌های نقدی را گردآوری می‌کند:
- پول نقد پرداخت شده به تأمین کنندگان
- دریافتی‌های وجوه نقدی از مشتریان
- پول نقد پرداخت شده برای پرداخت حقوق
این ارقام با استفاده از مقدار اولیه و مقدار ثانویه نقدینگی – در طول سال مالی – موجود در انواع حساب‌های تجاری و بررسی کاهش یا افزایش خالص حساب‌ها محاسبه می‌شود.
2. تهیه صورت گردش وجه نقد به روش غیر مستقیم
اما در روش غیر مستقیم جریان نقدینگی چگونه محاسبه می شود؟ اینجا جریان نقدینگی حاصل از فعالیتهای عملیاتی با اولین برداشت سود خالص از صورت سود و زیان شرکت محاسبه می‌شود.
می دانیم که صورت سود و زیان شرکت به صورت تعهدی تهیه می‌شود. بنابراین درآمد فقط در صورت کسب درآمد شناسایی خواهد شد و نه در هنگام دریافت آن.
درآمد خالص، نمایشی دقیق از صورت جریان نقدی خالص ناشی از فعالیتهای عملیاتی نیست. بنابراین تنظیم درآمد قبل از بهره و مالیات (EBIT) برای مواردی که بر درآمد خالص تأثیر می گذارند ضروری است. حتی اگر هنوز پول نقد واقعی در قبال آنها دریافت یا پرداخت نشده باشد.
علاوه بر اینها، روش غیرمستقیم تنظیماتی را برای اضافه کردن فعالیتهای غیر عملیاتی انجام می‌دهد. این تنظیمات بر جریان نقدی عملیاتی شرکت تأثیر نمی‌گذارد.
برای مثال، استهلاک در واقع یک هزینه نقدی نیست. این مبلغی است که از ارزش کل دارایی که قبلاً حساب شده کسر می‌شود. به همین دلیل است که برای محاسبه جریان نقدینگی، به فروش خالص اضافه می‌شود.
مزایای روش‌های مستقیم و غیر مستقیم در تهیه صورت جریان وجوه نقد یا CFS
هر روش مزیت‌های خاص خودش را دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
مهمترین مزیت روش محاسبه CFS به صورت مستقیم این است که دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی را نشان می‌دهد. اطلاع دقیق از منابع دریافتی‌ها و خروجی‌های پرداخت‌های نقدی گذشته، می‌تواند در برآورد جریانهای نقدی آینده مفید واقع شود.
اصلی‌ترین مزیت محاسبه به روش غیرمستقیم این است که تفاوت بین سود عملیاتی و صورت جریان وجوه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی به صورت کاملا شفاف نشان داده می‌شود.
گفتیم استفاده کنندگان از صورت جریان وجه نقد طلبکاران، مدیران، حسابداران و سایر افراد هستند. برای این افراد ارائه تصویری از برآورد سود واحد تجاری بسیار حائز اهمیت است.
بسیاری از سرمایه‌گذارانْ جریانهای نقدی آینده واحد تجاری با استفاده از صورت های مالی برآورد می کنند. به این صورت که سود آتی و انجام تعدیلاتی انواع جریان وجوه نقد در رابطه با اقلام با ماهیت غیرنقدی را تخمین می زنند. از این‌رو اطلاعات مرتبط به تعدیلات در دوره‌های گذشته می‌تواند در برآورد تعدیلات (Adjustment) آتی مثمرثمر واقع شود.
با نرم افزار حسابداری هوفر؛ حسابداری را متحول کنید
امروزه محاسبات و تحلیلات حسابداری از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار شده‌اند. برای انجام این محاسبات دیگر از ماشین حساب و ورقْ کاغذ استفاده نمی‌شود. برای تهیه صورت جریان وجوه نقد نرم افزارهای مختلفی به وجود آمده‌اند. این نرم افزارها با رابط کاربری بسیار آسان کار را برای حسابداران، مدیران و استفاده کنندگان راحت کرده است.
یکی از بهترین نرم افزارهای بازار ایران پکیج نرم افزارهای حسابداری هوفر می‌باشد. این پکیج برای انواع حسابداری اعم از حسابداری مالی، بازرگانی، خدماتی و پیمانکاری و تولیدی آماده شده است. نرم افزار حسابداری آنلاین هوفر مجهز به اپ اندروید است و در دو نسخه رایگان و پیشرفته ارائه می‌شود.
نرم افزار حسابداری هوفر آنلاین و همیشه در دسترس است. این ویژگی در کنار اپلیکیشن موبایل آن، مزایای زیادی برای صاحبین کسب و کار و مدیران مالی و حسابداران دارد.
نرم افزار حسابداری ابری هوفر ویژه شرکت‌ها و کسب و کارها طراحی شده است. شما می توانید با این نرم افزار به صورت آنلاین کار کنید. یا از اپلیکیشن موبایل هوفر روی گوشی یا تبلت خود استفاده کنید. شما می‌توانید از نسخه رایگان اپلیکیشن موبایل هوفر (موجود در مارکت کافه بازار) برای مدیریت مالی کسب و کار خود استفاده کنید.
صورت جریان وجوه نقد و بخش‌های مهم آن/جریانات نقدی فعالیتهای عملیاتی
صورت جریان وجوه نقد یکی دیگر از صورت‌های مالی به همراه ترازنامه و صورت سود و زیان است که توسط شرکت‌ها تهیه می‌شود که گردش عملیات نقدی شرکت را به سهامداران شرکت ارائه دهند. این صورت مالی کلیه جریانات نقدی شرکت اعم از دریافت‌ها و پرداخت‌ها برای فعالیتهای مختلف را نمایش می‌دهد. همچنین شرکت‌ها دلایل تغییرات موجودی نقدی شرکت و همچنین عملیات تامین مالی شرکت را برای شفافیت بیشتر به مالکان و سهامداران شرکت ارائه می‌دهند. اینکه در طول فعالیت سال مالی شرکت چه مقدار وجه نقد جابجا شده است و رقم موجود روبروی وجه نقد شرکت در ترازنامه چگونه به دست آمده است اهمیت بسیاری برای آگاهی از چند و چون فعالیتهای ریز و درشت شرکت دارد.
بر اساس استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IFRS) صورت جریان وجوه نقد یک شرکت باید شامل سه دسته مجزا باشد. این سه دسته به شرح زیر هستند:
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی یک شرکت
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای سرمایه‌گذاری شرکت
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای تامین مالی شرکت
در صورت سود و زیان و ترازنامه ممکن است برخی از فعالیتهای شرکت به چشم نیاید. به عنوان مثال در صورت حساب سود و زیان ریز و درشت پرداختی‌ها به کارکنان و یا پرداختی برای فعالیتهای سرمایه‌گذاری به طور کامل مشخص نشود و تنها شاهد رقمی هستیم که ممکن است اطلاعی از جزئیات آن در دسترس نباشد. یا اینکه در ترازنامه تنها وضعیت مالی شرکت در یک لحظه زمان را شاهد هستیم اما از کم و کیف این ارقام ممکن است اطلاعی در دست نباشد. به همین دلیل صورت جریان وجوه نقد مهمترین عملیات نقدی شرکت را نمایش می‌دهد و اینکه اساسا ریز و درشت پرداختی‌ها و یا دریافتی‌ها به چه صورت بوده است که رقم نهایی آن در انواع جریان وجوه نقد ترازنامه آمده است.
بخش‌های مهم صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد فارغ از سه دسته کلی دارای جزئیاتی است که معمولا شامل موارد زیر است:
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
- جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه‌گذاری و سود پرداختی پرداختی تامین مالی
- مالیات پرداختی
- فعالیتهای سرمایه‌گذارانه
- نحوه تامین مالی
- مبادلات غیرنقدی یک شرکت یا مؤسسه خاص
- جریانات ناشی از تسعیر ارز
جریانات نقدی فعالیتهای عملیاتی
جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی شرکت شامل دو روش مستقیم یا غیر مستقیم است. اگر فعالیتهای عملیاتی شرکت به روش مستقیم در نظر گرفته شوند جریانات نقدی حاصل از فعالیت عملیاتی به شرح زیر خواهد بود:
وجوه نقد حاصل از فروش = فروش + حساب‌های دریافتنی آغاز دوره – حساب‌های دریافتنی پایان دوره
وجوه نقد حاصل از ارائه خدمات = درآمد خدمات + حساب‌های دریافتنی ابتدای دوره – حساب‌های دریافتنی پایان دوره
وجوه نقد پرداختی بابت مواد اولیه = هزینه مواد اولیه + موجودی ابتدای دوره – موجودی پایان دوره
وجوه نقد پرداختی بابت حقوق و دستمزد = هزینه حقوق + حقوق پرداختنی ابتدای دوره – حقوق پرداختنی پایان دوره
گفتنی است دلیل کسر حساب‌های پرداختنی و دریافتنی‌های پایان دوره این است که این پرداخت‌ها به دوره بعد منتقل می‌شوند و لذا در صورت جریان وجوه نقد دوره کنونی به حساب آورده نمی‌شوند.
روش غیرمستقیم عملیات محاسباتی پیچیده‌تری دارد و شروع آن از سود عملیاتی صورت سود و زیان است. در صورت تعیین سود و زیان عملیاتی موارد زیر به این سود یا زیان اضافه می‌شوند:
- کاهش حساب‌های دریافتنی: بدین معنی است که بخشی از حساب‌های دریافتنی به صورت نقد دریافت شده و لذا این میزان کاهش در حساب صورت جریان وجوه نقد به سود عملیاتی اضافه می‌شود.
- کاهش موجودی‌ها: کاهش موجودی‌ها به معنی فروش نقدی است که به سود عملیاتی اضافه می‌شود.
- میزان افزایش در حساب‌های پرداختنی: افزایش در حساب‌های پرداختنی به معنی دریافت نقدی است که منجر به افزایش بدهی شده است.
موارد زیر از از سود یا انواع جریان وجوه نقد زیان عملیاتی کسر می‌شوند:
- افزایش در حساب‌های دریافتنی: افزایش در حساب‌های دریافتنی به معنای افزایش طلب است که نشان دهنده خروج وجه نقد است و از سود عملیاتی کسر می‌شود.
- کاهش حساب پرداختنی: کاهش حساب پرداختنی یعنی پرداخت مقداری از بدهی‌ها که به معنای خروج پول است.
- افزایش موجودی‌ها نیز به معنی خرید موجودی و پرداخت وجه نقد است که طبیعتا از سود عملیاتی کسر می‌شود.
جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه‌گذاری‌ها
این جریانات نیز به شرح زیر محاسبه می‌شوند:
سود سهام دریافتنی = سود سهام دریافت شده در آغاز دوره + درآمد حاصله از سود سهام – سود سهام دریافتنی پایان دوره
سود سهام پرداختی = سود سهام پرداختنی آغاز دوره + سود مصوب شده سهام – سود سهام پرداختنی پایان دوره
بهره دریافتی = بهره دریافتی آغاز دوره + درآمد حاصله از بهره – بهره دریافتنی پایان دوره
بهره پرداختی = بهره پرداختی ابتدای دوره + بهره تخصیص داده شده به دارایی + هزینه بهره + بهره انواع جریان وجوه نقد پرداختنی در انتهای دوره
مالیات بر درآمد
جریان مالیات پرداختی از جمله خروجی‌های جریان نقدی محسوب می‌شود و لذا این جریان نقدی در صورت جریان وجوه نقد به عنوان جریان خروج نقدی ثبت می‌شود.
فعالیتهای سرمایه‌گذاری
این فعالیت‌ها نیز از جمله فعالیتهای مرتبط با صورت جریان وجوه نقد است چرا که تحصیل و واگذاری دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت را شامل می‌شود. جریانهای مربوط به سایر داراییهای مشهود و نامشهود نیز از جمله داده‌هایی است که در صورت جریان وجوه نقد ثبت می‌شود.
فعالیت تامین مالی
تمامی جریانات نقدی ورودی حاصل از فعالیتهای تامین مالی از جمله واگذاری سهام، فروش اوراق، وام‌ها و انواع تسهیلات کوتاه‌مدت و بلندمدت نیز در صورت جریان وجوه نقد به صورت ریز ثبت می‌شود. همچنین جریانات نقدی خروجی از جمله بازپرداخت وام‌ها و اوراق مشارکت و سایر تسهیلات دریافتی و اقساط اجاره و … نیز از جمله جریانات خروجی صورت جریان وجوه نقد می‌باشند.
مبادلات غیرنقدی
برخی از مبادلات غیرنقدی از جمله به دست آوردن داراییهای ثابت انواع جریان وجوه نقد مشهود در ازای تسهیلات مالی یا صدور سهام و یا مبادله موجودی مواد اولیه با دارایی و جایگزین کردن انواع وام‌های بلندمدت با یکدیگر از جمله فعالیت‌هایی است که در صورت جریان وجوه نقد ثبت می‌شوند.
تسعیر ارز
جریانات نقدی ناشی از تسعیر ارز نیز از جمله فعالیت‌هایی است که در صورت جریان وجوه نقد شناسایی می‌شوند، البته این مورد شامل مواردی است که با ورودی و خروجی جریان نقدی مرتبط باشد که در شرکت‌های مختلف متفاوت است.
صورت جریان وجوه نقد و بخش‌های مهم آن/جریانات نقدی فعالیتهای عملیاتی
صورت جریان وجوه نقد یکی دیگر از صورت‌های مالی به همراه ترازنامه و صورت سود و زیان است که توسط شرکت‌ها تهیه می‌شود که گردش عملیات نقدی شرکت را به سهامداران شرکت ارائه دهند. این صورت مالی کلیه جریانات نقدی شرکت اعم از دریافت‌ها و پرداخت‌ها برای فعالیتهای مختلف را نمایش می‌دهد. همچنین شرکت‌ها دلایل تغییرات موجودی نقدی شرکت و همچنین عملیات تامین مالی شرکت را برای شفافیت بیشتر به مالکان و سهامداران شرکت ارائه می‌دهند. اینکه در طول فعالیت سال مالی شرکت چه مقدار وجه نقد جابجا شده است و رقم موجود روبروی وجه نقد شرکت در ترازنامه چگونه به دست آمده است اهمیت بسیاری برای آگاهی از چند و چون فعالیتهای ریز و درشت شرکت دارد.
بر اساس استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IFRS) صورت جریان وجوه نقد یک شرکت باید شامل سه دسته مجزا باشد. این سه دسته به شرح زیر هستند:
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی یک شرکت
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای سرمایه‌گذاری شرکت
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای تامین مالی شرکت
در صورت سود و زیان و ترازنامه ممکن است برخی از فعالیتهای شرکت به چشم نیاید. به عنوان مثال در صورت حساب سود و زیان ریز و درشت پرداختی‌ها به کارکنان و یا پرداختی برای فعالیتهای سرمایه‌گذاری به طور کامل مشخص نشود و تنها شاهد رقمی هستیم که ممکن است اطلاعی از جزئیات آن در دسترس نباشد. یا اینکه در ترازنامه تنها وضعیت مالی شرکت در یک لحظه زمان را شاهد هستیم اما از کم و کیف این ارقام ممکن است اطلاعی در دست نباشد. به همین دلیل صورت جریان وجوه نقد مهمترین عملیات نقدی شرکت را نمایش می‌دهد و اینکه اساسا ریز و درشت پرداختی‌ها و یا دریافتی‌ها به چه صورت بوده است که رقم نهایی آن در ترازنامه آمده است.
بخش‌های مهم صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد فارغ از سه دسته کلی دارای جزئیاتی است که معمولا شامل موارد زیر است:
- جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
- جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه‌گذاری و سود پرداختی پرداختی تامین مالی
- مالیات پرداختی
- فعالیتهای سرمایه‌گذارانه
- نحوه تامین مالی
- مبادلات غیرنقدی یک شرکت یا مؤسسه خاص
- جریانات ناشی از تسعیر ارز
جریانات نقدی فعالیتهای عملیاتی
جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی شرکت شامل دو روش مستقیم یا غیر مستقیم است. اگر فعالیتهای عملیاتی شرکت به روش مستقیم در نظر گرفته شوند جریانات نقدی حاصل از فعالیت عملیاتی به شرح زیر خواهد بود:
وجوه نقد حاصل از فروش = فروش + حساب‌های دریافتنی آغاز دوره – حساب‌های دریافتنی پایان دوره
وجوه نقد حاصل از ارائه خدمات = درآمد خدمات + حساب‌های دریافتنی ابتدای دوره – حساب‌های دریافتنی پایان دوره
وجوه نقد پرداختی بابت مواد اولیه = هزینه مواد اولیه + موجودی ابتدای دوره – موجودی پایان دوره
وجوه نقد پرداختی بابت حقوق و دستمزد = هزینه حقوق + حقوق پرداختنی ابتدای دوره – حقوق پرداختنی پایان دوره
گفتنی است دلیل کسر حساب‌های پرداختنی و دریافتنی‌های پایان دوره این است که این پرداخت‌ها به دوره بعد منتقل می‌شوند و لذا در صورت جریان وجوه نقد دوره کنونی به حساب آورده نمی‌شوند.
روش غیرمستقیم عملیات محاسباتی پیچیده‌تری دارد و شروع آن از سود عملیاتی صورت سود و زیان است. در صورت تعیین سود و زیان عملیاتی موارد زیر به این سود یا زیان اضافه می‌شوند:
- کاهش حساب‌های دریافتنی: بدین معنی است که بخشی از حساب‌های دریافتنی به صورت نقد دریافت شده و لذا این میزان کاهش در حساب صورت جریان وجوه نقد به سود عملیاتی اضافه می‌شود.
- کاهش موجودی‌ها: کاهش موجودی‌ها به معنی فروش نقدی است که به سود عملیاتی اضافه می‌شود.
- میزان افزایش در حساب‌های پرداختنی: افزایش در حساب‌های پرداختنی به معنی دریافت نقدی است که منجر به افزایش بدهی شده است.
موارد زیر از از سود یا زیان عملیاتی کسر می‌شوند:
- افزایش در حساب‌های دریافتنی: افزایش در حساب‌های دریافتنی به معنای افزایش طلب است که نشان دهنده خروج وجه نقد است و از سود عملیاتی کسر می‌شود.
- کاهش حساب پرداختنی: کاهش حساب پرداختنی یعنی پرداخت مقداری از بدهی‌ها که به معنای خروج پول است.انواع جریان وجوه نقد
- افزایش موجودی‌ها نیز به معنی خرید موجودی و پرداخت وجه نقد است که طبیعتا از سود عملیاتی کسر می‌شود.
جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه‌گذاری‌ها
این جریانات نیز به شرح زیر محاسبه می‌شوند:
سود سهام دریافتنی = سود سهام دریافت شده در آغاز دوره + درآمد حاصله از سود سهام – سود سهام دریافتنی پایان دوره
سود سهام پرداختی = سود سهام پرداختنی آغاز دوره + سود مصوب شده سهام – سود سهام پرداختنی پایان دوره
بهره دریافتی = بهره دریافتی آغاز دوره + درآمد حاصله از بهره – بهره دریافتنی پایان دوره
بهره پرداختی = بهره پرداختی ابتدای دوره + بهره تخصیص داده شده به دارایی + هزینه بهره + بهره پرداختنی در انتهای دوره
مالیات بر درآمد
جریان مالیات پرداختی از جمله خروجی‌های جریان نقدی محسوب می‌شود و لذا این جریان نقدی در صورت جریان وجوه نقد به عنوان جریان خروج نقدی ثبت می‌شود.
فعالیتهای سرمایه‌گذاری
این فعالیت‌ها نیز از جمله فعالیتهای مرتبط با صورت جریان وجوه نقد است چرا که تحصیل و واگذاری دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت را شامل می‌شود. جریانهای مربوط به سایر داراییهای مشهود و نامشهود نیز از جمله داده‌هایی است که در صورت جریان وجوه نقد ثبت می‌شود.
فعالیت تامین مالی
تمامی جریانات نقدی ورودی حاصل از فعالیتهای تامین مالی از جمله واگذاری سهام، فروش اوراق، وام‌ها و انواع تسهیلات کوتاه‌مدت و بلندمدت نیز در صورت جریان وجوه نقد به صورت ریز ثبت می‌شود. همچنین جریانات نقدی خروجی از جمله بازپرداخت وام‌ها و اوراق مشارکت و سایر تسهیلات دریافتی و اقساط اجاره و … نیز از جمله جریانات خروجی صورت جریان وجوه نقد می‌باشند.
مبادلات غیرنقدی
برخی از مبادلات غیرنقدی از جمله به دست آوردن داراییهای ثابت مشهود در ازای تسهیلات مالی یا صدور سهام و یا مبادله موجودی مواد اولیه با دارایی و جایگزین کردن انواع وام‌های بلندمدت با یکدیگر از جمله فعالیت‌هایی است که در صورت جریان وجوه نقد ثبت می‌شوند.
تسعیر ارز
جریانات نقدی ناشی از تسعیر ارز نیز از جمله فعالیت‌هایی است که در صورت جریان وجوه نقد شناسایی می‌شوند، البته این مورد شامل مواردی است که با ورودی و خروجی جریان نقدی مرتبط باشد که در شرکت‌های مختلف متفاوت است.
صورت جریان وجوه نقد
بر اساس حسابداری تعهدی، سود خالص معمولاً با خالص جریانهای نقدی برابر نیست. با توجه به اهمیت جریانهای نقدی، گزارشگری دوره ای جریان های ورودی و خروجی وجه نقد ضروری است. صورت جریان وجوه نقد صورتی است که افزایش یا کاهش در مبلغ وجه نقد ناشی از معاملات با اشخاص حقیقی یا حقوقی مستقل از شخصیت حقوقی واحد تجاری و ناشی از سایر رویدادها را نمایش می دهد.
صورت جریان وجوه نقد باید منعکس کننده جریان های نقدی طی دوره تحت سرفصل های اصلی زیر باشد:
الف. فعالیتهای عملیاتی: این فعالیت ها، فعالیت های اصلی و مستمر مولد درآمد عملیاتی واحد تجاری هستند.
جریانهای نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی را با بکارگیری دو روش مستقیم و غیر مستقیم به دست می آورند.
ب. بازده سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت تامین مالی : این سرفصل در برگیرنده دریافت های حاصل از مالکیت سرمایه گذاری ها و سود دریافتی از بابت سپرده های سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و کوتاه مدت بانکی و نیز پرداخت های انجام شده به تامین کنندگان منابع مالی است.
پ. مالیات بر درآمد : جریانهای نقدی مرتبط با این سر فصل تنها منحصر به پرداخت ها یا علی الحساب های پرداختی از بابت مالیات بر درآمد و یا استرداد مبالغ پرداختی از همین بابت است و دربرگیرنده جریان های نقدی مربوط به سایر انواع مالیات ها که درآمد مربوط جزء درآمد مشمول مالیات تلقی نمی شود (از قبیل مالیات های تکلیفی و مالیات های مستقیم وضع شده بر تولید یا فروش) نیست.
ت. فعالیت های سرمایه گذاری: جریانهای نقدی منظور شده تحت سرفصل《 فعالیت های سرمایه گذاری》 مشتمل بر جریان های مرتبط با تحصیل و فروش سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت، سرمایه گذاریهای بلندمدت و داراییهای ثابت مشهود و دارایی های نامشهود و نیز پرداخت و انواع جریان وجوه نقد وصول تسهیلات اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری بجز کارکنان می باشد.
ث. فعالیت های تامین مالی: جریانهای نقدی ناشی از فعالیت های تامین مالی شامل دریافت های نقدی از تامین کنندگان منابع مالی خارج از واحد تجاری (شامل صاحبان سرمایه) و بازپرداخت اصل آن است.
صورت جریان وجوه نقد چیست؟ انواع و روش‌های تهیه آن کدام است؟
صورت جریان وجوه نقد چیست؟ انواع و روش‌های تهیه آن کدام است؟
صورت جریان وجوه نقد یکی از انواع صورت‌های مالی است.
صورت جریان وجوه نقد، نشان‌دهنده خلاصه جریانات نقدی در طول دوره زمانی مشخص است که نتیجه‌ی عملیات، سرمایه‌گذاری و فعالیتهای تامین مالی را به صورت مجزا بیان می‌کند.
در محتوای استانداردهای حسابداری برای تهیه صورت‌های مالی به طور مفصل به بررسی هر یک از صورت‌های مالی پرداخته‌ایم.
صورت جریان وجوه نقد، درواقع گزارشی از انعطاف پذیری مالی یک بنگاه اقتصادی است و گزارشی از جریانات مالی یعنی گردش وجه نقد در بنگاه‌های اقتصادی را در یک دوره مالی نشان می‌دهند.
در واقع صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی فراتر از صورت سود و زیان که بر پایه حسابداری تعهدی است را ارائه می‌کند و بر پایه حسابداری نقدی استوار می‌باشد.
یکی از وظایف اصلی بنگاه‌های تجاری، ارائه صورت‌های مالی مختلف می‌باشد و صورت جریان وجوه نقد نیز یکی از مهمترین این صورت‌های مالی است.
نتیجه و خلاصه عملیات‌های مالی در پایان هر دوره مالی تحت عنوان صورت‌های مالی ارئه می‌شوند.
این اطلاعات در اختیار مصرف کنندگان از صورت‌های مالی قرار می‌گیرند.
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱ هدف از ارائه صورت‌های‌مالی به این صورت تعریف شده است:
ارائه اطلاعات تلخیص و طبقه بندی شده برای بررسی انواع جریان وجوه نقد وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی یک شرکت یا مؤسسه.
در ادامه به تعریف دقیق صورت جریان وجوه نقد، اینکه چه اطلاعاتی را شامل می‌شوند و همچنین بررسی انواع مختلف جریانات وجوه نقد و روش‌های نهیه آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
صورت جریان وجوه نقد چیست؟
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، صورت جریان وجوه نقد یکی از مهمترین اجزای صورت‌های مالی است که میزان بدهی‌ها و مطالبات بنگاه تجاری را در طی یک دوره مالی مشخص می‌کند.
این صورت می‌تواند باعث هدایت بنگاه تجاری در مسیر برنامه‌ریزی‌های مالی می‌شود و همچنین به استفاده‌کنندگان از این اطلاعات برای اخذ تصمیمات بهتر و دقیق‌تر کمک می‌نمایند.
صورت جریان وجوه نقد همه‌ی اطلاعات اضافی جریانهای نقدی را که بنگاه‌ها برای عملیات جاری و سرمایه‌گذاری های خارجی دریافت می‌کنند را نشان می‌دهد.
مخصوصا درمورد شرکت‌های سهامی چون باید از سیستم حسابداری تعهدی استفاده کنند، صورت جریانی که هر ٣ ماه ارایه می‌کنند ممکن است دقیقا میزان وجه در گردش و انواع جریان وجوه نقد نقدینگی آنان را نشان ندهد.
برای مثال در نظر بگیرید اگر یک بنگاه، قرارداد فروش بزرگی را انجام دهد، عایدی مورد انتظار آن بلافاصله تحت عنوان درآمد و سود شناخته خواهد شد و این در حالی است که ممکن است بنگاه تجاری تا اجرای کامل تعهدات خود مبنی بر تحویل کالا هیچ وجه نقدی دریافت نکند.
تفاوت صورت جریان وجوه نقد با دیگر صورت‌های مالی
صورت جریان وجوه نقد مقدار وجه نقد را در ابتدا و انتهای دوره مالی نشان می‌دهد.
تغییر در میزان موجودی نقد و در نتیجه فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری با در نظر گرفتن موارد استثنا، فعالیتهای عملیاتی مربوط به دارایی‌ها و بدهی‌های جاری است. فعالیتهای سرمایه‌گذاری معمولاً به داراییهای غیر جاری و فعالیتهای تأمین مالی عموما مربوط به بدهی‌های غیر جاری پ حقوق صاحبان سهام است.
صورت جریان وجوه نقد دارای چه مزایایی است؟
- دریافتی‌ها و پرداختی‌های نقدی بنگاه تجاری در طول دوره‌های مالی
- اطلاعاتی در مورد فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین شرکت
- درک تأثیر حسابداری تعهدی بر جریانهای نقدی
- کسب اطلاعات در حوزه ارزیابی قدرت اطلاعات در حوزه پرداخت بدهی‌ها و سود سهام
- کمک به شناخت منابع تامین مالی و کنترل آنان
- شناخت جریانهای نقدی متفاوت موجود در صورت جریان وجوه نقد
اطلاعات موجود در صورت جریان وجوه نقد حاصل از چه منابعی است؟
اما تمام دریافتی‌ها و پرداختی‌های یک بنگاه تجاری را می‌توان به سه دسته عملیاتی، سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی تقسیم کرد.
* جریان وجوه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی
به این نوع از جریان، جریانهای نقدی حاصل از عملیات یا جریان نقدی عملیاتی گفته می‌شود و در واقع شامل جریان نقدی ورودی و خروجی حاصل از عملیاتی است و سود خالص بنگاه تجاری را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
در فعالیتهای عملیاتی دریافت‌های نقدی حاصل از فروش کالا و ارائه خدمات و همچنین حق امتیاز، حق‌الزحمه و کارمزد است که به فروشندگان کالا و خدمات و کارکنان و… پرداخت می‌شود.
* جریان وجوه نقد ناشی از مالیات بر درآمد
این جریان، شامل جریانات نقدی خروجی حاصل از پرداخت مالیات هستند. این جریان شامل اطلاعات مهمی در حوزه مالیات است که ارائه آن برای بسیاری از استفاده‌کنندگان مهم است.
در سر فصل مالیات بر درآمد، صورت جریان وجوه نقد تنها شامل پرداخت‌ها یا پیش‌پرداخت هایی است که از بابت مالیات بر درآمد یا استرداد مبالغ پرداختی از این لحاظ گزارش می‌شوند.
البته توجه داشته باشید که مالیات‌های تکلیفی و مالیات‌های مستقیم شامل این طبقه‌بندی نیستند.
*جریان وجوه نقد حاصل از فعالیتهای تأمین مالی
این جریان شامل جریانهای ورودی و خروجی حاصل شده از فعالیتهای موثر بر سرمایه شرکت یا بنگاه تجاری می‌باشد.
در این قسمت توجه داشته باشید که تحصیل سهام یا اوراق بدهی شرکت‌های دیگر و وام‌هایی که به دیگران اعطا می‌شود، به‌عنوان فعالیتهای سرمایه‌گذاری دسته‌بندی می‌شوند اما سود حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها تحت عنوان فعالیتهای عملیاتی گزارش می‌شوند. همچنین توجه داشته باشید اصل وام‌های دریافتی از دیگران تحت عنوان فعالیتهای مالی قرار می‌گیرد، در حالی که وجوه پرداختی بابت آنان به عنوان فعالیت عملیاتی دسته‌بندی می‌شود و سود پرداختی به صاحبان سهام نیز نوعی فعالیت تأمین مالی است.
چگونه صورت جریان وجوه نقد را تهیه کنیم؟
برای تهیه صورت جریان وجوه نقد می‌توان از دو روش مستقیم و غیر مستقیم استفاده کرد.
البته از روش مستقیم بیشتر شرکت‌ها استفاده می‌کنند. اما در کل می‌توان گفت تفاوت این روش‌ها در ارائه جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی است و سرمایه‌گذاری در هردو روش یکی است.
تهیه صورت جریان وجوه نقد به روش مستقیم :
در این روش اقدامات مخصوص سرمایه و جریان فعالیتهای عملیاتی نشان داده می‌شود.
روش مستقیم نسبت به روش غیرمستقیم به نیروی کار و سازماندهی بیشتری نیاز دارد زیرا برای هر تراکنش نقدی نیاز به دریافت، پیگیری دریافت و برای هر پرداخت وجه نقد نیز به کنترل و ثبت نیاز است.
در این روش شما سابقه ورود وجه نقد را هنگام ورود و خروج از کسب و کارهای خود جداگانه حفظ می‌کنید و در پایان هر ماه یا دوره مالی از اطلاعات استفاده می‌شود تا صورت جریان وجوه نقد تنظیم شود.
- فروش + حساب‌های دریافتنی آغاز دوره – حساب‌های دریافتنی پایان دوره = وجه نقد حاصل از فروش
- درآمد خدمات + حساب‌های دریافتنی ابتدای دوره – حساب‌های دریافتنی پایان دوره = وجه نقد حاصل از ارائه خدمات
- هزینه مواد اولیه + موجودی ابتدای دوره – موجودی پایان دوره = وجه نقد پرداختی بابت مواد اولیه
- هزینه حقوق + حقوق پرداختنی ابتدای دوره – حقوق پرداختنی پایان دوره = وجه نقد پرداختی برای حقوق و دستمزد
تهیه صورت جریان وجوه نقد به روش غیر مستقیم :
برای استفاده از روش غیر مستقیم در ابتدا باید به معاملات ثبت شده در صورتحساب سود و زیان خود توجه کنید، برخی از آنها را در نظر نگرفته و از حساب عملکرد سود و زیان حذف نموده یا آن را در نظر نمی‌گیریم تا بتوان سرمایه در گردش را مشاهده کرد.
در مرحله دوم باید هزینه‌های غیرنقدی مثل هزینه‌های استهلاک و هزینه‌های غیرنقدی که شامل مزایای پایان خدمت و… می‌شود، موجودی‌ها، حساب‌های پرداختنی، حساب‌های دریافتی، پیش دریافت‌ها، پیش پرداخت‌ها، هزینه استهلاک و هزینه‌های غیر نقدی به سود عملیاتی اضافه شوند.
سپس برای تعامل در اقلام عملیاتی ترازنامه از موارد زیر استفاده می‌شود:
- افزودن یا کاستن در داراییهای مربوط به عملیات
- افزودن یا کاستن در بدهی‌های مربوط به عملیات
در مرحله بعد تعدیل تعداد درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی باید انجام شود.
سپس تعدیلات سنواتی تأثیر گذار بر اقلام جاری، که اگر به صورت نقد باشد ورودی یا خروجی هم به صورت نقد خواهد بود.
در آخر هم سایر تعدیلات در مواقعی اتفاق می‌افتد که حساب‌های عملیاتی با دیگر سرفصل‌ها درگیر شود.
به پایان مقاله صورت جریان وجوه نقد رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.
ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain طی سالها تلاش ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .
جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابداری و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.
دیدگاه شما