بایدن چگونه به تهدید هسته ای پوتین هم پاسخ می دهد و هم نمی دهد؟
سرویس سیاسی - جو بایدن رئیس جمهور امریکا گفته که جنگ جهانی سوم را بر سر اوکراین آغاز نخواهد کرد، اما اذعان کرد که یک فاجعه هستهای ممکن است نزدیک باشد.
به گزارش سرویس سیاسی برخط نیوز به نقل از فرارو - جو بایدن هشدار داده که هرگونه استفاده روسیه از تسلیحات هسته ای تاکتیکی در اوکراین می تواند به جنگی آخرالزمانی یا آرماگدون منجر شود. او در سخنرانی خود در مراسم جمع آوری کمک های مالی حزب دموکرات در نیویورک در ۶ اکتبر گفت که این بحران نزدیک ترین بحرانی است که جهان در ۶۰ سال گذشته در نزدیک شدن به فاجعه هسته ای تجربه کرده است.
به گزارش فرارو به نقل از آسیا تایمز، او در مورد تهدیدات مکرر پوتین مبنی بر توسل به زرادخانه هسته ای روسیه در صورت احساس خطر روسیه گفت: «ما از زمان کندی و بحران موشکی کوبا با چشم انداز آرماگدونی مواجه نشده بودیم. ما فردی را داریم که من نسبتاً خوب او را می شناسم. او زمانی که در مورد استفاده بالقوه از تسلیحات هسته ای تاکتیکی یا تسلیحات بیولوژیکی یا شیمیایی صحبت می کند شوخی نمی کند، زیرا ممکن است بگویید ارتش او به طور قابل توجهی ضعیف عمل می کند».
احتمال استفاده روسیه از تسلیحات کشتار جمعی از زمانی که نیرو های روس در اواخر فوریه به اوکراین حمله کردند در این درگیری وجود داشته است. به تازگی پس از آن که روسیه چهار منطقه اوکراین را به خاک خود الحاق کرده و آن را بخشی از فدراسیون روسیه اعلام نمود پوتین تذکر و هشدار های زیادی داده مبنی بر آن که از «تمام ابزار های موجود» برای دفاع از خود به ویژه در برابر هرگونه مداخله ناتو استفاده خواهد کرد.
این وضعیت با یک عنصر کلیدی نظریه بازدارندگی هسته ای یا استفاده از تسلیحات هسته ای به عنوان یک تهدید (در این مورد برای جلوگیری از دخالت ناتو) مطابقت دارد. زمانی که بایدن در ماه مارس اعلام کرد که «جنگ جهانی سوم» را بر سر اوکراین آغاز نخواهد کرد این اظهارات به عنوان اشاره ای آشکار به خطر جنگ هسته ای قلمداد شد.
با این استراتژی های ضد روند استراتژی های ضد روند وجود، علیرغم آن که روسیه توانسته ناتو را از مداخله منصرف کند نتوانسته کشور های غربی را از اعمال تحریم های سخت، تامین تسلیحات پیشرفته، آموزش ارتش اوکراین و ارائه اطلاعات بازدارد. اکنون با تجربه مجموعه ای از شکست های بزرگ روسیه در حوزه میدانی بسیاری از ناظران وادار شده اند که اعلام نمایند روسیه در حال متحمل شدن شکست در جنگ است و پیام های مختلفی مبنی بر استفاده از سلاح های هسته ای تاکتیکی کم بازده برای تغییر روند درگیری به نفع روسیه وجود دارد.
حتی زمانی که پوتین در حال امضای الحاق رسمی لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپوریژیا به فدراسیون روسیه بود نیرو های اوکراینی در حال وادار ساختن نیرو های ارتش روسیه به عقب نشینی از جنوب و شرق اوکراین از طریق ضد حمله های سریع خود بودند و توانستند بخش های قابل توجهی از قلمروی اوکراین را بازپس گیرند ضد حملاتی که به اسیر و کشته شدن هزاران نفر از نیرو های روس انجامید.
گزارش شده که روسیه قرار است قطاری حامل تجهیزات و مهمات هسته ای را به مرز اوکراین انتقال دهد. هنوز جزئیاتی در مورد این که آن قطار دقیقا چه چیزی با خود حمل می کند مشخص نشده است. هم چنین، شایعاتی مبنی بر برنامه ریزی روسیه برای آزمایش هسته ای وجود دارد اگرچه کرملین آن را رد کرده است.
«رمضان قدیروف» مهره بانفوذ کرملین و رهبر چچن اخیرا به شدت از نوع هدایت جنگ اوکراین توسط روسیه انتقاد کرده و معتقد است که پیشرفت روسیه در جنگ به اندازه کافی صورت نگرفته است. او گفته بود: «به نظر من باید اقدامات شدیدتری انجام شود. حکومت نظامی در مناطق مرزی و استفاده از سلاح هسته ای کم بازده باید در نظر گرفته شوند».
نشریه «بولتن دانشمندان اتمی» راه های مختلفی را مطرح کرده که روسیه از طریق آن می تواند از تسلیحات هسته ای غیر استراتژیک خود را برای اهداف نمایشی استفاده کند. این بدان معناست که هیچ چیزی را هدف نگیریم و تلفات ایجاد نکنیم بلکه باید اوکراین و یا غرب را وادار کنیم تا موقعیتی را که برای روسیه قابل قبول است بپذیرند یا وضعیت در میدان نبرد خاص تغییر کند.
این ممکن است به معنای استفاده از چندین کلاهک باشد یا به شکلی نگران کننده تر همان گونه که در آن نشریه ذکر شده می تواند در استفاده روسیه از تسلیحات هسته ای برای تخریب مناطق شهری مورد استفاده قرار گیرد که نشان دهد سطح بربریت نیرو های روس تا چه میزان خواهد بود. این
نشریه در این باره می نویسد: «هم چنین می توان تصور کرد که امکان استفاده از تسلیحات توسط روسیه علیه یک شهر به عنوان نوعی اجبار نهایی مدنظر قرار می گیرد».
بازی جنگ: پاسخ ایالات متحده
«لوید آستین» وزیر دفاع ایالات متحده گفته که پوتین ممکن است در تهدیدات خود مبنی بر توسل به زرادخانه هسته ای روسیه بلوف نزده باشد و فاش ساخت که ایالات متحده برای پاسخ به آن آمادگی دارد. او به شبکه خبری «سی ان ان» گفت: «هیچ نظارتی روی پوتین وجود ندارد. او تصمیم غیر مسئولانه ای برای حمله به اوکراین گرفت او می تواند تصمیم دیگری نیز اتخاذ کند».
خط رسمی کاخ سفید این است که روسیه در پاسخ به هرگونه استفاده از سلاح های هسته ای با پیامد های ویرانگری مواجه خواهد شد. به طور کلی تصور می شود که این اقدام با تلافی جویی از طریق زرادخانه هسته ای ایالات متحده، اما با استفاده کامل از تمام سلاح های متعارف مورد استفاده برای حمله به اهداف کلیدی متوقف می شود. «دیوید پترائوس» فرمانده نیرو های آمریکایی در افغانستان اشاره کرده که ایالات متحده به طور سیستماتیک تمام نیرو های متعارف روسیه در اوکراین را نابود خواهد کرد و ناوگان دریای سیاه را غرق می کند.
استفاده روسیه از تسلیحات هسته ای لزوما مغایر با ماده ۵ معاهده ناتو در نظر گرفته نمی شود که به موجب آن حمله به یک عضو ناتو حمله به تمام اعضا قلمداد می شود و مستلزم دفاع نظامی جمعی است. با این وجود، او گفت که می توان موردی را مطرح کرد که اگر تشعشعات ناشی از استفاده از کلاهک هسته ای به یکی از کشور های ناتو سرایت کند این می تواند به عنوان یک حمله تلقی شود.
پترائوس می گوید: «شما نمی خواهید دوباره وارد یک تنش هسته ای شوید. با این وجود، شما باید نشان دهید که این تنش را به هیچ وجه نمی پذیرفت».
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی ایالات متحده در گفتگو های خود با رسانه های آمریکایی و بین المللی مراقب بود که دقیقا «پیامد های فاجعه بار» استفاده روسیه از سلاح های هسته ای را مشخص نکند. با این وجود، او گفت که دولت بایدن در روابط خود با کرملین در مورد قدرت پاسخ ایالات متحده صریح بوده است. او گفت: «ما به روس ها اطلاع دادیم که پیامد های آن چه خواهد بود، اما در مورد نحوه صحبت علنی درباره این موضوع دقت کرده ایم، زیرا از دیدگاه خود می خواهیم این اصل را وضع کنیم که پیامد های فاجعه باری در پی خواهد بود، اما وارد یک بازی لفظی نمی شویم».
در حال حاضر؛ سیاست ایالات متحده مبتنی بر کم اهمیت قلمداد کردن لفاظی های تهدیدآمیز روسیه در مورد تسلیحات هسته ای است و در عین حال درصدد است تا قدرت پیامد های ناشی از استفاده احتمالی روس ها از تسلیحات هسته ای را مشخص سازد. دولت بایدن متقاعد شده که این «ابهام استراتژیک» بهترین راه برای بازدارندگی روسیه از ادامه مسیر هسته ای است. ما تنها می توانیم امیدوار باشیم که فرض آنان درست باشد و این که این استراتژی جواب می دهد.
ارتش روسیه در آستانه فروپاشی
به گزارش اقتصادنیوز ، دامنه ضدحملات نیروها اوکراینی که پیش از این موفق به آزادسازی سرزمین های اشغالی در جبهه شرقی شده بود، طی هفته اخیر به مناطق جنوبی کشیده شده و استان خرسون که مسکو ادعای الحاق آن به خاک روسیه را دارد هدف این ضدحملات قرار گرفته است.
جک دچ، کارشناس مسائل منطقه ای، با انتشار یادداشتی با عنوان «ارتش روسیه پس از سقوط در خرسون همچنان در حال فروپاشی است» در فارین پالیسی آخرین تحولات در جبهه جنوبی را بررسی کرده است.
حرکت به قلب سرزمین های الحاق شده
آخرین فروپاشی نظامی روسیه مانند ورشکستگی اتفاق افتاد: به تدریج و سپس ناگهان. طی هفتههای اخیر، اوکراین از سیستمهای پرتاب راکت چندگانه و توپخانه ارسالی از ایالات متحده و اروپا برای قطع کردن ارتباط پلها در خرسون تحت اشغال روسیه و از بین بردن نیروهایش با حملات کوتاه و غافلگیرانه استفاده میکرد. هنگامی که روسها به دام افتاده و ارتباطشان را قطع می شد، نیروهای اوکراینی برای حمله وارد می عمل شدند. بین روزهای یکشنبه و سه شنبه، نیروهای اوکراینی حداقل 10 روستا را پس گرفتند و به سمت جنوب به سمت خرسون، مرکز یکی از مناطق به اصطلاح ضمیمه شده روسیه پیش رفتند.
اولکسی گونچارنکو، یک قانونگذار اوکراینی به فارین پالیسی گفته: «در حال حاضر، آنها بسیار سریع پیشروی می کنند. آنها در حال اجرای عملیات هستند و سعی میکنند خطوط جدیدی نزدیکتر به خرسون ایجاد کنند. بنابراین اکنون رقابت بین اوکراینی هاست که به حمله ادامه می دهند و سعی می کنند یک خط دفاعی جدید ایجاد کنند».
پیروزی غیرمنتظره
تنها چند روز پس از موفقیت اوکراین در شرق، موفقیت در جنوب غیرمنتظره بود. نیروهای اوکراینی به رویارویی با نیروهای هوابرد نخبه روسیه -معروف به VDV- پرداختند که ظاهراً در اواخر تابستان پس از ناکامی در نبرد کییف، از جنگیدن امتناع کرده بودند. گونچارنکو گفت که روسیه در اواخر تابستان برخی از واحدهای اصلی خود را در اطراف خرسون متمرکز کرده است، زیرا ارتش اوکراین از هفته ها پیش آماده یک ضد حمله شده بود.
فروپاشی روس ها در جنوب
روسیه ممکن است برای دفاع از موقعیت خود در خرسون، در اطراف شهر سد ایجاد کند -از جمله یک مرکز بزرگ کشتی سازی در نزدیکی تقاطع رودخانه های دنیپرو و اینهولتس که در اوایل جنگ توسط نیروهای روسی تخریب شدند. کارشناسان گفتند، اما فروپاشی خطوط روسیه در اطراف شهر نشان دهنده برتری فزاینده اوکراین در قدرت آتش و نیروهای آموزش دیده است. روسیه معمولاً به نیروی آتش و سربازان وظیفه متکی است. هنگامی که هر دو شکست می خورند، همانطور که در خرسون شکست خوردند، نیروها فرار می کنند.
جک واتلینگ، محقق ارشد جنگ زمینی در موسسه رویال یونایتد سرویس، یک اندیشکده بریتانیایی، میگوید: «روسها برای محافظت از خود در طول درگیری به شدت به توپخانه وابسته بودهاند، و بدیهی است که در خرسون محدودیتی برای پشتیبانی از توپخانه وجود دارد، زیرا محدودیتهای لجستیکی برای انتقال مواد از رودخانه و تهدیدی که برای منطقه وجود دارد، دست های آنها را بسته است. ارتش اوکراین اساساً آن را به منطقه کشتار نیروهای با انگیزه تر روسیه تبدیل کرده است».
روسیه به طور سنتی از عمق استراتژیک خود برای خریدن زمان استفاده می کند. آنچه غیرمعمول است این است که آن را در قلمرو اشغالی زیر آتش دوربرد امتحان می کند. واتلینگ در مورد استراتژی نوظهور روسیه گفت: «اساساً، آنها در حال بازی با زمان هستند. سوال این است که روسها تا چه زمانی میتوانند به شلیک ادامه دهند، زیرا کیفیت نامطلوب توپخانه وجود دارد و در آن منطقه چندان دقیق نیستند». واتلینگ گفت، استراتژی اوکراین این است که واحدهای روسی در منطقه را که از نظر تعداد و قابلیت های تسلیحاتی چندان زیاد نیستند، سرکوب کند.
نقشه روس ها
روسیه بسیج محدود تا ظرفیت 300000 نفر را اعلام کرده است -اگرچه راه بندان در تمام مرزهای روسیه گویای حقیقت ماجراست. روز دوشنبه، یک مقام ارشد ارتش آمریکا گفت وزارت دفاع آمریکا در هفتههای اخیر، با وجود از دست دادن بخشهای عمدهای از مناطق در شرق و جنوب، شاهد اعزام گسترده نیروهای روسی به اوکراین نبوده است.
این مقام ارشد نظامی ایالات متحده به شرط ناشناس ماندن به خبرنگاران در مورد نقشه بازی روسیه گفت: «آنها بدیهی است که می جنگند، اما در حالت تدافعی قرار دارند». یکی دیگر از مقامات پنتاگون، لورا کوپر، معاون دستیار وزیر دفاع، روز سهشنبه به خبرنگاران گفت که ضدحمله اوکراین در نزدیکی خرسون در 24 ساعت گذشته وضعیت جدیدی را به وجود آورده است.
از خرسون عقب ننشینید
کارشناسان و مقامات همچنین این سوال را مطرح می کنند که کرملین تا چه اندازه برای نجات اوضاع از نظر نظامی دخالت می کند. نیویورک تایمز اواخر ماه گذشته گزارش داد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به فرماندهان خود گفته است که نیروهای روسیه نمی توانند از خرسون عقب نشینی کنند.
راب لی، کارشناس ارشد گروه اوراسیا در موسسه تحقیقات سیاست خارجی و افسر سابق تفنگداران دریایی ایالات متحده، می گوید: «این همان چیزی است که اکنون باعث همه مشکلات شده است. احتمالاً آنچه منطقی بود این است که اگر آنها همه چیز را در طرف دیگر دنیپرو رها می کردند و خطوط مقدم پایدارتری ایجاد می کردند، می توانستند برای مدت طولانی آنجا را نگه دارند. اما آنها این کار را نکردند. اکنون، آنها در معرض خطر از دست دادن چندین منطقه به طور همزمان هستند».
نیاز بیشتر به سلاح های غربی
دستاوردهای اخیر و همچنین افزودن بیش از 2000 مایل مربع از زمین های تحت اشغال روسیه که اوکراین در ماه گذشته از نیروهای روسی متلاشی شده در منطقه خارکف شرقی بازپس گرفته است، در حالی رخ می دهد که غرب، به ویژه ایالات متحده، برای ارائه کمک های نظامی بیشتر به کیف عجله دارد. روز استراتژی های ضد روند سهشنبه، دولت بایدن اعلام کرد که ۶۲۵ میلیون دلار کمک نظامی دیگر به اوکراین ارسال خواهد کرد، از جمله چهار سامانه توپخانهای با تحرک بالا (HIMARS) و 16 قبضه توپ هویتزر 105 میلیمتری که سربازان اوکراینی برای عقب راندان نیروهای روسیه از حاشیه راست رودخانه دنیپرو در نزدیکی خرسون استفاده کردهاند.
اما مقامات اوکراینی گفتند که هنوز به تانک های غربی مانند لئوپارد آلمانی یا آبرامز آمریکایی نیاز دارند و در حالی که اوکراین از HIMARS به خوبی استفاده کرده است، هنوز تعداد زیادی دریافت نکرده است. به گفته گونچارنکو: «شما برای پیشروی به تانک نیاز دارید و موشک های دوربرد به ما این امکان را می دهد که لجستیک آنها را در طرف دیگر ساحل دنیپرو هدف قرار دهیم و به آنها فرصت ارسال زره و هر چیز دیگر، سوخت، برای سربازانشان را نمی دهیم. اگر سربازان آنها در ساحل سمت راست چیزی دریافت نکنند، سقوط خواهند کرد».
اشتباه ماه مارس تکرار می شود؟
به عقیده، کوپر، یکی از مقامات پنتاگون، اوکراین می تواند «اکثریت قریب به اتفاق» اهداف میدان نبرد روسیه را با سیستم موشکی به اصطلاح هدایت شونده چند پرتابی که ایالات متحده قبلا ارائه کرده است، که برد آن حدود 40 مایل است، هدف قرار دهد.
واتلینگ، کارشناس دفاعی بریتانیا، پیشنهاد کرد که فروپاشی نظامی روسیه شاید دورتر از آن چیزی باشد که مقامات اوکراینی امیدوارند. اما در کیف، اعضای برجسته پارلمان بر این باورند که ارتش اوکراین میتواند سریعتر حرکت کند – در صورتی که واشنگتن کمک بیشتری ارائه کند. گونچارنکو گفت: «اوکراین نباید اشتباه مارس خود را تکرار کند. در آن لحظه، ما این امکان را داشتیم که پس از عقب نشینی روس ها پس از شکست رعد اسا، همه چیز را به پایان برسانیم. اکنون، ما این شتاب را داریم.»
هشدار سپاه به مسئولان اقلیم کردستان
شدت حملات سپاه علیه مراکز فرماندهی، آموزش و تجمع گروهکهای تروریستی در اقلیم کردستان عراق به قدری بوده که تنها در یک مورد، مقر فرماندهی گروهک تروریستی پاک (حزب آزاد کردستان) به طور کامل نابود شده است.
از دوم مهرماه، نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به شرارتهای گروههای تروریست تجزیه طلب مستقر در اقلیم کردستان عراق، حملات سنگینی را علیه مقرهای این گروهکها به مرحله اجرا در آورد.
نیروی زمینی سپاه در مرحله نخست این حملات با محوریت قرارگاه حمزه سید الشهدا(ع) حملات موشکی، توپخانهای و پهپادی خود علیه مواضع گروهکهای تروریستی را آغاز کرد و در همان مرحله اول، بنا بر اعلام سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، 73 موشک بالستیک تاکتیکی از جمله موشک های فتح 360 را به مقرات تروریستها شلیک کرد که در این میان 18 موشک سهم مقر مرکزی حزب تروریستی دموکرات کردستان ایران مستقر در کوی سنجق کردستان عراق بود.
شلیک موشک فتح در عملیات اخیر سپاه علیه گروهکهای تروریستی در اقلیم شمال عراق/ موشک فتح برای نخستین مرتبه در تیرماه سال 1400
به نیروی زمینی سپاه تحویل داده شد. موشک دارای برد 120 کیلومتری و سرجنگی 150 کیلویی است
علاوه بر این، در حملات اخیر سپاه، مقر گروهکهای تروریستی کومله، پژاک و پاک نیز شاهد حملات سنگینی بود و نیروی زمینی تاکنون در چند مرحله، با آتش سنگین یگانهای رزمی خود مقرهای گروهکهای تروریستی در اقیلم شمال عراق را هدف قرار داده است که موجب وارد آمدن خسارات جانی و مالی فراوانی به این گروهکها شده است.
خبرنگار تسنیم کسب اطلاع کرده است که شدت حملات سپاه به حدی بود که تنها در مرحله اول، 30 تروریست کشته شده و 200 تروریست دیگر زخمی شدهاند.
تاریخچه مقابله با اقدامات تروریستی و تجزیه طلبانه گروهکها در این مناطق به اولین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 برمی گردد یعنی زمانی که آنها فعالیت مسلحانه خود علیه جمهوری اسلامی ایران به منظور تجزیه استانهای کردنشین را آغاز کردند.
این روند حتی بعد از پایان دفاع مقدس نیز ادامه داشت تا جایی که در سال 75، قرارگاه حمزه سید الشهدا(ع) نیروی زمینی سپاه به فرماندهی شهید احمد کاظمی عملیاتی را در عمق خاک عراق و علیه مرکزیت این گروهکهای تروریستی انجام میدهد که موجب میشود آنها تعهد دهند تا دیگر هیچگونه فعالیت نظامی و مسلحانه علیه ایران انجام ندهند.
این روند اما مدت زیادی طول نمیکشد و در سالهای بعد و پس از اشغال عراق توسط آمریکاییها و همچنین پشتیبانی رژیم صهیونیستی، گروهکهای تجزیه طلب فعالیت مسلحانه خود را از سر گرفتند.
در پی این موضوع، نیروی زمینی سپاه از سال 88 تا 90 سلسله عملیاتهایی را در منطقه شمالغرب کشور اجرا کرد که در نتیجه آن، تمامی ارتفاعات مرزی از وجود گروهکهای تروریستی پاک شده و این گروهکها مجبور به عقب نشینی در عمق خاک اقیلم کردستان شدند.
اما با تحریک اسرائیل و آمریکا گروهکهای تروریستی تجزیه طلب همچنان فعالیتهای خود علیه کشورمان را پیگیری میکردند تا اینکه در سال 97 گروهک تروریستی حزب دموکرات عملیاتی را علیه یکی از پاسگاههای مرزی سپاه اجرا کرد که موجب شهادت چند تن از پاسداران انقلاب اسلامی شد.
در پاسخ به این اقدام تروریستی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مقر مرکزی حزب دموکرات کردستان و چند مرکز آموزشی این گروهک را با موشکهای فاتح 110 مورد اصابت قرار داد که منجر به وارد شدن تلفات سنگین به این گروهک تروریستی شد.
اما در یکی دو سال اخیر و پس از آنکه رژیم صهیونیستی استراتژی «مرگ از راه هزار جراحت» را در قبال جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفت، گروهکهای تروریستی تجزیه طلب عملا به یکی از بازوهای اجرایی سرویسهای جاسوسی این رژیم بدل شدند تا جایی که موساد عملیاتهایی را با بهرهگیری از نیروهای این گروهکهای ترویستی در داخل خاک ایران برنامه ریزی کرد.
در یکی از این عملیاتها موساد به منظور ضربه زدن به یکی از مراکز حساس و حیاتی نظامی کشور در استان اصفهان، تیمی از گروهک تروریستی کومله را انتخاب میکند. این تیم ماهها در یکی از کشورهای آفریقایی توسط افسران اسرائیلی آموزش میبیند و حتی نحوه اجرای عملیات روی ماکت شبیه سازی شده این مرکز را بالغ بر 70 بار تمرین میکنند.
اما این تیم تروریستی از همان ابتدای فعالیت خود در رصد اطلاعاتی سربازان گمنان امام زمان(عج) در وزارت اطلاعات قرار میگیرد و پس از ورود به کشور و تنها چند ساعت مانده به اجرای عملیات، تمامی اعضای این تیم دستگیر میشوند. ضربه وارد شده به موساد در این عملیات به صورتی بوده است که آنها مجبور میشوند مسئول میز ایران را برکنار کرده و فرد دیگری را بجای آن منصوب کنند.
با دستگیری این تیم تروریستی، ارتباط مستقیم و عملیاتی گروهکهای تروریستی تجزیه طلب با سرویس جاسوسی اسرائیل برای دستگاههای اطلاعاتی کشورمان مسجل میشود.
از سوی دیگر این گروهکها سعی کردند با سوء استفاده از فضای بوجود آمده پس از درگذشت مهسا امینی برخی شهرهای مرزی کشور مانند اشنویه را به آشوب بکشند و در این مسیر، با ورود تیمهای تروریستی و محمولههای سلاح به داخل کشور اقدامات ضد امنیتی خود را به مرحله اجرا درآورند اما با هوشیاری سربازان و پاسداران گمنام امام زمان(عج) تمامی تیمهای تروریستی پیش از انجام هرگونه اقدامی دستگیر شدند.
از سال 1397 اما دکترین جدیدی در دستور کار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی قرار گرفته است که بر مبنای آن، در بعد راهبردی، دفاعی و در بعد عملیات و تاکتیک، هجومی عمل میکنند. یعنی در ابتدا ایران قصد تهاجم به هیچ کشوری را ندارد اما در صورت بروز هر گونه تهدیدی، به مبدا تهدید تهاجم خواهد کرد و تهدیدات را در همان مبدا خود نابود میکند.
بر همین اساس و در پی اقدامات ضد امنیتی گروهکهای تروریستی تجزیه طلب در اقیلم کردستان عراق، عملیات انهدام مقرهای این گروهکهای تروریستی در دستور کار سپاه قرار گرفت.
در این عملیاتها، به صورت همزمان مقرهای چهار گروهک تروریستی حزب دموکرات، کومله، پژاک و پاک(حزب آزاد کردستان) زیر ضربه قرار گرفت. این در حالیست که گروهک های تروریستی در سالهای اخیر و پس از حملات سپاه به مقرهای آنها، مراکز خود را از نزدیکی مرز ایران (حدود 40 کیلومتری) به عمق بیشتری از خاک اقلیم شمال عراق (در فاصله بیش از 100 کیلومتر) منتقل کردند و برای همین در عملیات های اخیر، برد حملات سپاه نیز بیشتر شد.
شدت حملات سپاه در عملیات اخیر به صورتی بوده است که صدمات قابل توجهی به مرکزهای فرماندهی، آموزش و تجمع گروهکهای تروریستی وارد شده و در یک نمونه مقر فرماندهی کروهگ تروریستی پاک که در سالهای اخیر بیشترین فعالیت نظامی را علیه کشورمان داشته است به طور کلی نابود شده و در نتیجه آن یکی از معاونین ارشد حسین یزدانپناه سرکرده این گروهک از ناحیه سر به شدت مجروح شده است.
حسین پزدانپناه سرکرده گروهک تروریستی پاک (سمت چپ)
این عملیات به صورتی اجرا شد که هیچگونه آسیبی به مردم اقلیم کردستان عراق وارد نشود و علی رغم آنکه گروهکهای تروریستی سعی کردهاند مقرهای خود را در نزدیکی محل زندگی مردم ایجاد کنند، سپاه با بهره گیری از تجهیزات پیشرفته و نقطهزن، مقرهای کروهگهای ضد انقلاب را با دقت مورد اصابت قرار داده است.
البته سپاه بارها به مردم اقلیم کردستان اعلام کرده است که از مقرهای گروهکهای تروریستی فاصله بگیرند تا در صورت پاسخ متقابل سپاه به اقدامات تروریستی گروهکها، اتفاقی برای آنان نیفتد.
در همین رابطه یک منبع آگاه به خبرنگار تسنیم گفته است که حملات سپاه پس از انهدام اهداف از پیش تعیین شده، متوقف شده و ادامه آن منوط به رفتار آتی مسئولان اقلیم شمال عراق خواهد بود.
بنا بر این گزاش، در صورتیکه مقامات اقلیم تصمیم معقولی اتخاذ کنند و جلوی شرارت های گروههای تجزیه طلب و ضد ایران را بگیرند، این آتش بس ادامه خواهد یافت و در غیر اینصورت، سپاه پاسداران عملیات خود علیه گروهکهای تروریستی ضد انقلاب را از سر خواهد گرفت و در این مسیر حق تعیین نحوه اجرای عملیات را برای خود محفوظ می داند.
این منبع آگاه همچنین به تسنیم گفته است: به مقامات اقلیم کردستان عراق هشدار داده شده که در صورت حضور هر یک از مسئولان اقلیم و یا هر یک از اعضای کنسولگریهای مستقر در اقلیم در مقرهای گروهکهای تروریستی -به هر منظوری که باشد- در صورت صدمه دیدن این افراد، مسئولیت بر عهده خود آنها خواهد بود./تسنیم
منبع آگاه: حملات سپاه به اقلیم کردستان متوقف شده است
یک منبع آگاه با اشاره به حملات موشکی و پهپادی اخیر سپاه پاسداران به «مقر گروههای تروریستی» در اقلیم کردستان گفت: حملات سپاه پس از انهدام اهداف از پیش تعیین شده، متوقف شده و ادامه آن منوط به رفتار آتی مسئولان اقلیم شمال عراق خواهد بود. به مقامات اقلیم کردستان عراق هشدار داده شده که در صورت حضور هر یک از مسئولان اقلیم و یا هر یک از اعضای کنسولگریهای مستقر در اقلیم در مقرهای گروهکهای تروریستی -به هر منظوری که باشد- در صورت صدمه دیدن این افراد، مسئولیت بر عهده خود آنها خواهد بود.
خبرگزاری تسنیم نوشت:
«از دوم مهرماه، نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به شرارتهای گروههای تروریست تجزیه طلب مستقر در اقلیم کردستان عراق، حملات سنگینی را علیه مقرهای این گروهکها به مرحله اجرا در آورد.
نیروی زمینی سپاه در مرحله نخست این حملات با محوریت قرارگاه حمزه سید الشهدا(ع) حملات موشکی، توپخانهای و پهپادی خود علیه مواضع گروهکهای تروریستی را آغاز کرد و در همان مرحله اول، بنا بر اعلام سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، 73 موشک بالستیک تاکتیکی از جمله موشک های فتح 360 را به مقرات تروریستها شلیک کرد که در این میان 18 موشک سهم مقر مرکزی حزب تروریستی دموکرات کردستان ایران مستقر در کوی سنجق کردستان عراق بود.
علاوه بر این، در حملات اخیر سپاه، مقر گروهکهای تروریستی کومله، پژاک و پاک نیز شاهد حملات سنگینی بود و نیروی زمینی تاکنون در چند مرحله، با آتش سنگین یگانهای رزمی خود مقرهای گروهکهای تروریستی در اقیلم شمال عراق را هدف قرار داده است که موجب وارد آمدن خسارات جانی و مالی فراوانی به این گروهکها شده است.
خبرنگار تسنیم کسب اطلاع کرده است که شدت حملات سپاه به حدی بود که تنها در مرحله اول، 30 تروریست کشته شده و 200 تروریست دیگر زخمی شدهاند.
تاریخچه مقابله با اقدامات تروریستی و تجزیه طلبانه گروهکها در این مناطق به اولین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 برمی گردد یعنی زمانی که آنها فعالیت مسلحانه خود علیه جمهوری اسلامی ایران به منظور تجزیه استانهای کردنشین را آغاز کردند.
این روند حتی بعد از پایان دفاع مقدس نیز ادامه داشت تا جایی که در سال 75، قرارگاه حمزه سید الشهدا(ع) نیروی زمینی سپاه به فرماندهی شهید احمد کاظمی عملیاتی را در عمق خاک عراق و علیه مرکزیت این گروهکهای تروریستی انجام میدهد که موجب میشود آنها تعهد دهند تا دیگر هیچگونه فعالیت نظامی و مسلحانه علیه ایران انجام ندهند.
این روند اما مدت زیادی طول نمیکشد و در سالهای بعد و پس از اشغال عراق توسط آمریکاییها و همچنین پشتیبانی رژیم صهیونیستی، گروهکهای تجزیه طلب فعالیت مسلحانه خود را از سر گرفتند.
در پی این موضوع، نیروی زمینی سپاه از سال 88 تا 90 سلسله عملیاتهایی را در منطقه شمالغرب کشور اجرا کرد که در نتیجه آن، تمامی ارتفاعات مرزی از وجود گروهکهای تروریستی پاک شده و این گروهکها مجبور به عقب نشینی در عمق خاک اقیلم کردستان شدند.
اما با تحریک اسرائیل و آمریکا گروهکهای تروریستی تجزیه طلب همچنان فعالیتهای خود علیه کشورمان را پیگیری میکردند تا اینکه در سال 97 گروهک تروریستی حزب دموکرات عملیاتی را علیه یکی از پاسگاههای مرزی سپاه اجرا کرد که موجب شهادت چند تن از پاسداران انقلاب اسلامی شد.
در پاسخ به این اقدام تروریستی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مقر مرکزی حزب دموکرات کردستان و چند مرکز آموزشی این گروهک را با موشکهای فاتح 110 مورد اصابت قرار داد که منجر به وارد شدن تلفات سنگین به این گروهک تروریستی شد.
اما در یکی دو سال اخیر و پس از آنکه رژیم صهیونیستی استراتژی «مرگ از راه هزار جراحت» را در قبال جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفت، گروهکهای تروریستی تجزیه طلب عملا به یکی از بازوهای اجرایی سرویسهای جاسوسی این رژیم بدل شدند تا جایی که موساد عملیاتهایی را با بهرهگیری از نیروهای این گروهکهای ترویستی در داخل خاک ایران برنامه ریزی کرد.
در یکی از این عملیاتها موساد به منظور ضربه زدن به یکی از مراکز حساس و حیاتی نظامی کشور در استان اصفهان، تیمی از گروهک تروریستی کومله را انتخاب میکند. این تیم ماهها در یکی از کشورهای آفریقایی توسط افسران اسرائیلی آموزش میبیند و حتی نحوه اجرای عملیات روی ماکت شبیه سازی شده این مرکز را بالغ بر 70 بار تمرین میکنند.
اما این تیم تروریستی از همان ابتدای فعالیت خود در رصد اطلاعاتی سربازان گمنان امام زمان(عج) در وزارت اطلاعات قرار میگیرد و پس از ورود به کشور و تنها چند ساعت مانده به اجرای عملیات، تمامی اعضای این تیم دستگیر میشوند. ضربه وارد شده به موساد در این عملیات به صورتی بوده است که آنها مجبور میشوند مسئول میز ایران را برکنار کرده و فرد دیگری را بجای آن منصوب کنند.
با دستگیری این تیم تروریستی، ارتباط مستقیم و عملیاتی گروهکهای تروریستی تجزیه طلب با سرویس جاسوسی اسرائیل برای دستگاههای اطلاعاتی کشورمان مسجل میشود.
از سوی دیگر این گروهکها سعی کردند با سوء استفاده از فضای بوجود آمده پس از درگذشت مهسا امینی برخی شهرهای مرزی کشور مانند اشنویه را به آشوب بکشند و در این مسیر، با ورود تیمهای تروریستی و محمولههای سلاح به داخل کشور اقدامات ضد امنیتی خود را به مرحله اجرا درآورند اما با هوشیاری سربازان و پاسداران گمنام امام زمان(عج) تمامی تیمهای تروریستی پیش از انجام هرگونه اقدامی دستگیر شدند.
از سال 1397 اما دکترین جدیدی در دستور کار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی قرار گرفته است که بر مبنای آن، در بعد راهبردی، دفاعی و در بعد عملیات و تاکتیک، هجومی عمل میکنند. یعنی در ابتدا ایران قصد تهاجم به هیچ کشوری را ندارد اما در صورت بروز هر گونه تهدیدی، به مبدا تهدید تهاجم خواهد کرد و تهدیدات را در همان مبدا خود نابود میکند.
بر همین اساس و در پی اقدامات ضد امنیتی گروهکهای تروریستی تجزیه طلب در اقیلم کردستان عراق، عملیات انهدام مقرهای این گروهکهای تروریستی در دستور کار سپاه قرار گرفت.
در این عملیاتها، به صورت همزمان مقرهای چهار گروهک تروریستی حزب دموکرات، کومله، پژاک و پاک(حزب آزاد کردستان) زیر ضربه قرار گرفت. این در حالیست که گروهک های تروریستی در سالهای اخیر و پس از حملات سپاه به مقرهای آنها، مراکز خود را از نزدیکی مرز ایران (حدود 40 کیلومتری) به عمق بیشتری از خاک اقلیم شمال عراق (در فاصله بیش از 100 کیلومتر) منتقل کردند و برای همین در عملیات های اخیر، برد حملات سپاه نیز بیشتر شد.
شدت حملات سپاه در عملیات اخیر به صورتی بوده است که صدمات قابل توجهی به مرکزهای فرماندهی، آموزش و تجمع گروهکهای تروریستی وارد شده و در یک نمونه مقر فرماندهی کروهگ تروریستی پاک که در سالهای اخیر بیشترین فعالیت نظامی را علیه استراتژی های ضد روند کشورمان داشته است به طور کلی نابود شده و در نتیجه آن یکی از معاونین ارشد حسین یزدانپناه سرکرده این گروهک از ناحیه سر به شدت مجروح شده است.
این عملیات به صورتی اجرا شد که هیچگونه آسیبی به مردم اقلیم کردستان عراق وارد نشود و علی رغم آنکه گروهکهای تروریستی سعی کردهاند مقرهای خود را در نزدیکی محل زندگی مردم ایجاد کنند، سپاه با بهره گیری از تجهیزات پیشرفته و نقطهزن، مقرهای کروهگهای ضد انقلاب را با دقت مورد اصابت قرار داده است.
البته سپاه بارها به مردم اقلیم کردستان اعلام کرده است که از مقرهای گروهکهای تروریستی فاصله بگیرند تا در صورت پاسخ متقابل سپاه به اقدامات تروریستی گروهکها، اتفاقی برای آنان نیفتد.
در همین رابطه یک منبع آگاه گفته است که حملات سپاه پس از انهدام اهداف از پیش تعیین شده، متوقف شده و ادامه آن منوط به رفتار آتی مسئولان اقلیم شمال عراق خواهد بود.
بنا بر این گزاش، در صورتیکه مقامات اقلیم تصمیم معقولی اتخاذ کنند و جلوی شرارت های گروههای تجزیه طلب و ضد ایران را بگیرند، این آتش بس ادامه خواهد یافت و در غیر اینصورت، سپاه پاسداران عملیات خود علیه گروهکهای تروریستی ضد انقلاب را از سر خواهد گرفت و در این مسیر حق تعیین نحوه اجرای عملیات را برای خود محفوظ می داند.
این منبع آگاه همچنین گفته است: به مقامات اقلیم کردستان عراق هشدار داده شده که در صورت حضور هر یک از مسئولان اقلیم و یا هر یک از اعضای کنسولگریهای مستقر در اقلیم در مقرهای گروهکهای تروریستی -به هر منظوری که باشد- در صورت صدمه دیدن این افراد، مسئولیت بر عهده خود آنها خواهد بود»
یاندکس روسی به جای گوگل آمریکایی
موتور جستوجوی روسها پس از محدودیت اخیر دسترسی به گوگل در ایران صفحات بیشتری را از زبان فارسی فهرست میکند.
شنیدههای اخیر از ترافیک ایران نشان میدهد صفحات بیشتری از محتوای فارسی به تدریج روی موتور جستوجوی عظیم یاندکس که یک کمپانی روسی است فهرست میشوند. همزمان شدن این گرایش جدید از طرف میزبانان صفحات وب فارسی برای حضور روی یاندکس، با انتشار فیلترشکن از سوی گوگل بار دیگر فرضیه یک موتور جستوجوی خودی برای ایران را زنده کرده است.
به گزارش پیوست، با افزایش روند اختلال در شبکه جهانی اینترنت طی هفتههای گذشته و مسدودسازی بزرگترین پلتفرم شبکههای اجتماعی و پیامرسان ایران که با فعالسازی عملی اینترنت داخلی همراه بود، فعالیت بخش قابلتوجهی از کسبوکارهای اینترنتی را متوقف کرده است. در این میان به نظر میرسد برخی از میزبانان وبسایتها نیز در پی افزایش نگرانیها از رفتارهای هیجانی و غیرقابل پیشبینی نهادهای موثر در وضعیت اینترنت، به دنبال جایگزینهای احتمالی در آینده نزدیک هستند.
ضمن اینکه پلتفرمهای بومی به رغم تمام حمایتهای مستقیم و غیرمستقیم تاکنون توفیق چندانی در جذب مخاطب نداشتهاند و طبیعی است که در حال حاضر به عنوان یک گزینه مطلوب برای کسبوکارها مطرح نباشند. این ظرفیت اندک باعث شده تا نگاه کسبوکارهای خرد همچنان به گزینههای سختتر اما قابلاطمینان بیرونی باشد.
ایستاده در غبار
کسبوکارهای خرد ایرانی طی سالهای گذشته با استقبال کاربران از تجارت اجتماعی، رشدی کهکشانی در فضای مجازی کردهاند با این حال همچنان مرغ عروسی و عزای اقتصاد نیمهجان ایران هستند که با هر تلنگر در فضای کشور باید نوسانات جدی را تحمل کنند.
برآوردها نشان میدهد معیشت بالغ بر ۱۰ میلیون نفر از جمعیت فعال کشور، به طور مستقیم و غیرمستقیم به این شبکهها ارتباط پیدا میکند. با این حال به رغم تاثیر مثبتی که فعالیت تجاری در فضای مجازی بر شاخصهای مهم اقتصادی مانند نرخ اشتغال، جریان نقدینگی، توسعه کسبوکارهای خانگی و روستایی داشته، هنوز فهم درستی از این فضا وجود ندارد و نهادهای موثر ترجیح میدهند رویکرد دستوری برای ساماندهی این کسبوکارها اتخاذ کنند.
مصطفی امیری، همبنیانگذار و مدیرعامل زرینپال، در این رابطه به ماهنامه پیوست اخیراً گفت تراکنشهای پرداخت، ۶۰ درصد کاهش یافتهاند که این ریزش به طور عمده مربوط به کسبوکارهای خرد است. او در این باره توضیح میدهد: «اتفاق ناگواری که در حال وقوع است این است که کسبوکارهای بزرگتر طی چندین سال فعالیت توانستهاند نام خودشان را پیش مخاطبانشان محکمتر کنند و احتمالاً نام دامنههای آنها برای اغلب مردم شناخته شده است؛ اما کسبوکارهای کوچک ضربه بیشتری خوردهاند چراکه کانالهای معرفی آنها به کلی گرفته شده است و خیلی از آنها احتمالاً کمپینهای تبلیغاتی خود را متوقف کرده باشند و عملاً مشتری کمتری به آنها ارجاع میشود.»
روندی که اخیراً از سوی برخی وبسایتهای مطرح فارسیزبان دیده میشود جستوجوی جایگزینهای احتمالی سرویسهای مختلف در شبکه جهانی اینترنت است تا در صورت قطع ارتباط با فضای بینالمللی، همچنان بتوانند از خدماتی مانند موتور جستوجو برای پیدا کردن مخاطب استفاده کنند و شاید مهمترین گزینه فعلاً یک غول روسی پرحاشیه باشد.
این فرضیهها وقتی پررنگتر شد که عیسی زارعپور وزیر ارتباطات ایران در پاسخ به سوال مستقیم پیوست در مورد یاندکس هرچند این نظریه را که وزارت ارتباطات برنامهای برای ورود یاندکس به ایران دارد رد کرد، اما در ادامه گفت: «هر پلتفرمی که قواعد ما را رعایت کند، چه شرقی باشد چه غربی، ما با روی گشاده از آن استقبال میکنیم. یاندکس هم همینطور است. دیدم نوشتهاند که بعد از سفر زارعپور به روسیه، یاندکس باز شده که اینطور نیست و از قبل هم باز بود.»
از غربی به کمی غربی
شاید اولین بار که اسم یاندکس طنینی جدی در بازار ایران پیدا کرد پس از سفر ابراهیم رئیسی به روسیه و طرح قراردادهای ۲۰ساله با این کشور بود. استفاده از خدمات یاندکس با چراغ سبز نهادهای حاکمیتی همچون شورای عالی فضای مجازی و کمیته فیلترینگ پیرو رفع فیلتر از موتور جستوجوگر آن در مرداد امسال همراه شد و اگرچه سهم بازار به شدت اندک آن، با سرویسهای چندملیتی جهانی در ایران و کل اینترنت قابل مقایسه نیست، اما میتواند یک گزینه محتمل و شاید اجباری برای پاسخ به تقاضای سرویسهای مطرح در ایران باشد که تاکنون همگی، دستکم غیر از متا، از همراهی با ایران سر باز زدهاند.
همکاری با سرویسهای روسی در ابتدای دولت روحانی مطرح شد و اگرچه تصویر روشنی که محمود واعظی امیدوارانه از همکاریهای ایران و روسیه ترسیم میکرد با تکذیب گشایش دفتر یاندکس در تهران به نتیجه نرسید، اما ریشههای آن در همان دولتهای یازدهم و دوازدهم توسعه پیدا کرد. چند سال بعد سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و جواد ظریف همتای ایرانی او، توافقنامه همکاری در زمینه امنیت سایبری و فناوری اطلاعات و ارتباطات امضا کردند. این توافقنامه شامل همکاری امنیت سایبری، انتقال فناوری، آموزش ترکیبی و هماهنگی در مجامع چندجانبه مانند سازمان ملل متحد بود.
پس از تهاجم روسیه به اوکراین و احتمال انزوای بلندمدت شرکتهای روسی که قطعاً سالها و شاید دههها ادامه خواهد داشت، اکنون یاندکس نیز به دنبال بازارهای جدید همچون ترکیه و ایران است. ضمن اینکه آموختههای پیشین این شرکت از همکاری با دولت تمامیتگرای روسیه، اکنون میتواند به عنوان یک تجربه آسان و کمرقابت در همراهی با آنکارا و تهران مورد استفاده قرار گیرد.
شایعه افزایش فعالیت یاندکس در ایران با گفتههای عیسی زارعپور برای افزایش زمینه فعالیت پلتفرمهای ایرانی و روسی در دو کشور تقویت شده بود چراکه ابراهیم رئیسی، ابتدای تیرماه امسال، لایحه «موافقتنامه همکاری در حوزه امنیت اطلاعات بین دولت ایران و روسیه» را به مجلس فرستاده بود تا نمایندگان آن را تصویب کنند.
رقابت نیابتی
تصور تسلط یک اکوسیستم روسی بر این بازار برای نسل فعلی بازیگران ایران دور از انتظار است. هرچند هنوز دادههایی که ادعای اقبال میزبانان دادههای ایرانی به موتور جستوجوی روسی را نشان بدهد قابلاعتنا نیست اما برخی کنشها احتمال پاسخهای هیجانی در طرف ایرانی را افزایش میدهند. اخیراً گوگل در صفحه جستوجوی فارسی خود لینکی برای راهاندازی سرویس Outline قرار داد که بیشتر شبیه یک شوخی سیاسی با ایران بود تا رفتاری واقعی در حمایت از دسترسی آزاد به اینترنت. این استراتژی های ضد روند سرویس برای راهاندازی به میزبان فیزیکی یا مجازی در خارج از کشور نیاز دارد که تهیه آن صرفنظر از موانع فنی برای کاربران ایرانی، به دلیل محدودیت در دسترسی به سرویسهای پرداخت بینالمللی در ایران حتی برای خدمات ابری گوگل نیز کم و بیش غیرممکن بود. ضمن اینکه پروتکلهای مورد استفاده در این سرویس نیز به آسانی قابل انسداد است.
رفتار کاربران ایرانی خصوصاً در نسل جدید، نشاندهنده تمایل غیرقابل تغییر این گروه در دسترسی به سرویسهای جهانی به خصوص گوگل است.
ملیهای پژمرده
اینها همه در حالی است که ساخت مشابه ایرانی گوگل تقریباً برای دولتمردان در دورههای مختلف شبیه رویا شده است؛ فقط در همین دوران معاصر برای مثال فاز تحقیقاتی پارسیجو در سال ۱۳۸۷ تکمیل شد و نسخه اول آن در سال ۱۳۸۹ به دست ایرانیان رسید. این موتور جستوجو تا نسخه پنجم با ادعای نمایهسازی بیش از یک و نیم میلیارد صفحه پیش رفت اما از ابتدای مرداد ۱۴۰۱ دیگر در دسترس نیست.
طراحی و تولید موتور جستوجوی پر سروصدای یوز هم در اواخر سال ۱۳۸۸ با حمایت وزارت ارتباطات وقت آغاز و در بهمن ۱۳۹۳ با حضور محمود واعظی از همان وزارتخانه افتتاح شد. به گفته نصرالله جهانگرد معاون وزارت ارتباطات دولت یازدهم، ایجاد زیرساخت یوز هفت میلیارد تومان هزینه داشت که در نهایت از خرداد ۱۴۰۰ آن هم از دسترس خارج شد.
در ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ با حضور سید ابوالحسن فیروزآبادی، رئیس آن زمان مرکز ملی فضای مجازی، این بار موتور ذرهبین در همراه اول رونمایی شد. در حال حاضر ذرهبین تنها جستوجوگر فعال ایرانی است و اگرچه نتایج آن بسیار شبیه گوگل است اما در زمان قطعی اینترنت کار میکند. اطلاعات مالی این بخش از اپراتور اول هرگز منتشر نشده اما راهاندازی آن تکلیف شورای عالی فضای مجازی به وزارت ارتباطات بود که به همراه اول سپرده شد. همراه اول روی آن تبلیغ میکند و اینترنت رایگان برای نصب ذرهبین میدهد. اگر شما هم از ذرهبین استفاده کردهاید، زیر این مطلب برای ما بنویسید.
نقشه پراکندگی دفاتر و مراکز یاندکس
قهرمان منزوی
موفقیت یاندکس در عرصه فناوری روسیه با پیشرفتهای جهانی زیادی همراه بوده است. در سال ۲۰۱۱ یاندکس در نیویورک وارد عرصه عمومی شد و توانست بیش از سه میلیارد دلار که بزرگترین IPO (عرضه اولیه سهام) بعد از گوگل بود برای سهامدارانش جذب کند. سه سال بعد نیز وارد بورس مسکو شد و در سالهای اخیر دفاتری در چین، فرانسه، آلمان، هلند، سوئیس و ترکیه باز کرده است. این تحرکات در عرصه بینالمللی، قرار بود یاندکس را در برابر نوسانات بازار روسیه حفظ کند و نشان دهد سرویسهایش میتوانند در جایی دیگر نیز موفق باشند.
یاندکس را عموماً گوگل روسیه میخوانند و محبوبترین موتور جستوجو در این کشور است. این شرکت سرویسهای دیگری را نیز در کنار موتور جستوجو ارائه میدهد؛ مثلاً یاندکستاکسی، خدماتی را مثل اوبر در اکثر شهرهای روسیه ایجاد کرده یا یاندکسمانی سرویس پرداخت الکترونیکی است که در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۲ درصد مردم روسیه از آن استفاده میکردند. همچنین یاندکسدیسک نوعی راهحل ذخیرهسازی ابری برای مشتریان است. از دیگر محصولات این شرکت میتوان به هوش مصنوعی، ماشینهای خودران، سیستمهای روباتیک، پلتفرم پخش موسیقی، نقشه، دستیار صوتی، خدمات ایمیل و تبلیغات اشاره کرد که از یاندکس یک منظومه فناوری کامل میسازد ولی حتی این موتور روسی هم از زخمهای سیاست دور نیست.
انواع سرویسهای کاربردی یاندکس
یاندکس طی چند ماه گذشته یکی از پرچالشترین دورههای فعالیت خود را پشت سر میگذارد. آرکادی ولوژ، موسس این شرکت، اخیراً از مقام خود کنارهگیری کرد. ولوژ که اختلاف دیرینهای با کرملین دارد پیش از این متهم به فعالیت برای سازمان سیا شده بود و اکنون با ترک روسیه در تلآویو ساکن شده است.
یاندکس که سالها پیش به دنبال افزایش سهم بازار بینالمللی بود، در شرایط کنونی جاهطلبیهای جهانی خود را فراموش کرده و در صدد است تا در روسیه منزوی به ثبات برسد. پیشبینی میشود حالا با قطع سرویس پرداخت اپل برای کاربران روس، یاندکس میتواند به آسانی بازار این کشور را به دست آورد و همین موضوع ممکن است برای سرویسهای دیگری نیز رخ دهد که یاندکس در آنها با رقیب خارجی مواجه نیست.
موتوری عصاکش موتوری دیگر
وضعیت مبهم یاندکس به اندازهای است که حتی پیشبینی میشود یک خریدار چینی برای بخشهایی از این شرکت یا حتی تمام آن پیشنهاد بدهد. یاندکس احتمالاً یاندکسنیوز را به یک خریدار روس دوستدار کرملین خواهد فروخت هرچند گفته میشود توافقهایی در مورد فروش به شبکه اجتماعی VKontakte (دومین شرکت اینترنتی روسیه) وجود دارد.
افتادن کنترل یاندکس به دست دولتیهای روسیه باعث شده بسیاری از یاندکس به دلیل ترویج پروپاگاندای پوتین علیه اوکراین انتقاد کنند. این انتقادات از عوامل مهمی بود که باعث شد اتحادیه اروپا اخیراً یکی از مدیران اصلی این شرکت را تحریم کند. یکی از خریداران احتمالی یاندکسنیوز و پلتفرم زِن (پلتفرمی شبیه اینستاگرام)، شرکت VK، غول شبکه اجتماعی روسی است که آن هم در مالکیت Mail.ru یکی از بزرگترین شرکتهای اینترنتی روسیه و از وابستگان کرملین است.
رهایی یاندکسنیوز از استراتژی دیپلماسی عمومی پوتین غیرممکن به نظر میرسد. ضمن اینکه با محدودیت گوگلنیوز که پیشتر در روسیه مطرح بود، در نهایت هر کسی که مالکیت این بخش یاندکس را در اختیار بگیرد، رقابت محدودی را پیش روی خود دارد و به موتوری برای ترویج تفکرات کرملین با اتکا بر هوش مصنوعی تبدیل میشود که با انتشار روایت خود از جنگ، تاثیر زیادی بر انظار عمومی خواهد گذاشت.
لو گرشنزون رئیس سابق بخش خبری یاندکس اخیراً یادداشتی تلخ در فیسبوک خطاب به همکاران سابق خود منتشر کرد. او نوشت: امروز یاندکس یک عنصر کلیدی در پنهان کردن اطلاعات در مورد جنگ است. حداقل ۳۰ میلیون کاربر روس در صفحه اصلی اخبار یاندکس میبینند که جنگی در کار نیست، هزاران سرباز روس کشته نشدهاند و هیچ غیرنظامیای در اثر بمبارانهای روسیه نمرده است.
در سال ۲۰۱۹ پس از مذاکرات سختی که مدیران یاندکس با مقامات کرملین داشتند، نهایتاً یک ساختار جدید مدیریتی در این شرکت ایجاد شد. در آن زمان فایننشال تایمز گزارش داد کرملین در ابتدا خواستار حق وتو بر کل هیات مدیره یاندکس و کنترل شرکت هلدینگ هلندی آن بود اما در نهایت به دو کرسی در هیات مدیره با سهم طلایی در شرکت رضایت داد که قدرت مسدود کردن تراکنشها و حذف موقت مدیریت و حتی حق وتو تصمیمات تحت عنوان منافع ملی را دارد. مدیران یاندکس از این گفتوگوها تحت عنوان مذاکره با شیطان یاد میکنند.
دولت روسیه یک اهرم پیشفرض اما مطمئن و کارا نیز دارد که اولیگارشهای روس و افراد موثر این کشور را به پیروی از فرهنگ نانوشته کرملین وادار میکند. مدیران یاندکس هم نمیتوانند خارج از این چارچوب رفتار کنند. یکی از نمونههای عبرتآموز این الزام به وفاداری، میخائیل خودورکوفسکی است. در پی تنشهای سیاسی که میان میخائیل خودورکوفسکی مالک شرکت یوکاس و ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۰۳ پیش آمد، این شرکت به عدم پرداخت مالیاتی معادل ۲۷ میلیارد دلار محکوم شد. سپس میخائیل خودورکوفسکی، ثروتمندترین فرد روسیه، زندانی و داراییهای یوکاس نیز توسط دولت روسیه ضبط شود. سرانجام یوکاس ورشکسته اعلام شد و در مزایده دولتی، بخش اعظم دارایهای این کمپانی به شرکت روسنفت واگذار شد.
باید دید آیا موتور جستوجویی که تقریباً همگی تصمیمسازان آن زیر نگین کرملین هستند میتواند نیازهای فناوری دولتمردان در ایران را برآورده کند یا دستکم گوگل برای آنها خصم کمدردسرتری است.
دیدگاه شما