کارگزاران مختلف

یادداشت | کارگزار مطلوب حکومت اسلامی در کلام علوی

نگاهی به سیره حکمرانی امیرالمؤمنین (علیه السلام) در امر گزینش کارگزاران حکومت، میزان دقت ایشان در انتخاب مدیران و مسئولان را به خوبی روشن و مبرهن می سازد که خود بیانگر اهمیت و تأثیر بسزای کارگزاران مختلف میزان صلاحیتِ کارگزار در کارآمدی حکومت است. مدیر و کارگزار صالح از منظر حضرت علی (علیه السلام) کسی است که به کتاب و سنت ملتزم (1)، در اجرای حق و عدالت قاطع (2)، به ارزش ها پایبند (3)، به وارستگی و تقوای اطرافیان مُهتم (4)، سیاستش با اخلاق آمیخته (5)، با مردمان خاضع و مهربان (6)، با حیطه کار و مسئولیت خود آشنا (7)، در میان مردم حاضر (8)، در گفتار و رفتار خود صادق (9)، به نظم مقید (10)، در کار کارگزاران مختلف خود منضبط و قانونمند (11) و نسبت به حق مداری حساس (12) باشد. این همه بدین جهت است که اهداف مقدس حکومت مبتنی بر اسلام و حدود الهی، جز با حضور چنین کارگزارانی تأمین نخواهد شد.

در سال 38 هجری قمری، پس از آنکه محمد بن ابی بکر در اداره امور مصر با مشکلاتی مواجه گردید، امیرالمؤمنین (علیه السلام) مالک اشتر نخعی را برای حکومت مصر اعزام و در ضمن نامه ای که حاوی دستورها، توصیه ها و معارف ارزشمندی است وی را نسبت به خطوط کلی سیره حکمرانی خود در ابعاد سیاسی، اخلاقی، اقتصادی، نظامی و عبادی واقف ساخت. هرچند مالک اشتر در مسیر مصر توسط عوامل معاویه مسموم شد و هیچ وقت به مصر نرسید، اما در پی انتصاب او، عهدنامه نفیس حکمرانی در نگاه امیرالمؤمنین (علیه السلام) برای نسل های بعدی به یادگار ماند که کارگزاران مختلف سید رضی (ره) آن را ذیل عنوان نامه 53 نهج البلاغه آورده است (13). در فرازی از این نامه مفصل، مولای متقیان (علیه السلام) به مالک اشتر در زمینه انتخاب کارگزاران دولتی توصیه ها و دستورالعمل هایی دارند که در سطور ذیل نگاهی اجمالی به آن ها خواهیم داشت.

رابطه حاکم با کارگزاران خود را می توان در چهار مرحله خلاصه نمود که عبارت اند از؛ نحوه انتخاب و ویژگی های لازم کارگزار، نحوه تعامل حاکم با کارگزار، نظارت بر کارگزار و مؤاخذه کارگزار در صورت خیانت، که البته جملگی این مواقف خطیر در فرمایش نورانی حضرت مورد توجه قرار گرفته است:

1. امیرالمؤمنین (علیه السلام) در نظر داشتن سه ویژگی را در انتخاب کارگزار مورد تأکید قرار می دهند. اولین ویژگی، بهره مندی شخص مورد نظر از تجربه، مهارت و دانش کافی و ویژگی دوم بهره مندی وی از حجب و حیا است که مقصود از آن با استناد به دیگر سخنان حضرت، نه صِرف حیای در برابر بندگان بلکه حیای از خداوند و ترک معاصی است (14). توجه به این بخش از فرمایش حضرت علی (علیه السلام) مفهِم این معنا است که مسئول مطلوب در اندیشه علوی آن است که جامع تخصص و تعهد باشد و هیچ یک به تنهایی کفایت نمی کند. چنانکه در فرمایش دیگری می فرمایند: «افرادی متدین، با دانش و تدبیر را برای کار انتخاب نما (15).» ویژگی سوم نیز صلاحیت خانوادگی است که بارها امام آن را به مالک گوشزد می کنند. کارگزار صالح باید از خاندانی پاک و با تقوی که در اسلام و مسلمانی سابقه درخشانی دارند برگزیده شود. چراکه چنین افرادی متخلق تر و آبرومندتر اند و اصالت و تربیت خانوادگی مبتنی بر دین، تضمینی برای صلاحیت آنهاست. این دسته از افراد که از صلاحیت فردی و خانوادگی برخوردار اند، کمتر طمع می ورزند و بیشتر به آینده و عواقب امور توجه دارند.

اما حضرت طی بیان خود، ناظر به انتخاب کارگزار دو معیار کلی آزمایش و مشورت را مطرح می کنند. ارائه این دو معیار از این جهت قابل توجه است که درصد احتمال انتخاب افراد غیرصالح را به حداقل می رساند. زیرا معمولاً انتخاب کارگزار یا با شناخت قبلی صورت می پذیرد و یا با معرفی دیگر افرادی که از قبل نسب به آنها شناخت وجود دارد که طبعاً گروه اول از آزمایش و گروه دوم از مشورت بی نیاز اند چراکه خود طی فرایند آزمایش یا مشورت با دیگران مطرح شده اند. اما اگر شناخت قبلی با مشورت و معرفی دیگران با آزمایش شخصی تکمیل گردد، یقیناً اطمینان نسبت به صلاحیت کاندیدای مسئولیت، افزایش پیدا کرده و احتمال عدم صلاحیت وی کاهش می یابد زیرا ای بسا در اثر مشورت و امتحان فردی، نسبت به دیگر نقاط ضعف یا قوتی که از آن بی اطلاع بوده است آگاه گردد و انتخاب خود را از خطا دور سازد. از این رو است که حضرت هر دو سنجه را در انتخاب کارگزار یادآور می شوند.

1. نیازها و اقتضائات زندگی مادی از یک سو و موقعیت و قدرت ناشی از مسئولیت از سوی دیگر باعث می شود که همواره احتمال انحراف و خیانت کارگزار وجود داشته باشد. از این رو علی (علیه السلام) برای آنکه اولاً این احتمال کاهش یابد و ثانیاً نسبت به فساد و کجروی مسئولان اتمام حجت شود، توصیه می کنند که نیاز مالی آنها باید به قدر کافی تأمین گردد و به دیگر عبارت، هیچ دغدغه ای از جهت نیازهای مالی روزمره برای گذران زندگی در ایشان وجود نداشته باشد. در اندیشه علوی، اگر کارگزاران از ناحیه حکومت با گرفتن حقوق کافی تأمین گردند، میزان تلاش آنها برای انجام وظایف خود افزایش و امکان دست درازی آنها به بیت المال کاهش می یابد.
2. اما طرحی که امام برای نظارت بر کارگزاران و رفتار آنها پیشنهاد می کند اندکی از شیوه های معمول نظارت متفاوت به نظر می رسد. این ایده عبارت است از گماردن مأمورانی راستگو و وفادار که به مراقبت و بازرسی پنهان رفتار و شیوه عملکرد کارگزارن می پردازند به نحوی که مسئولین نیز نسبت به اصل وجود چنین نظارتی از سوی افراد وفادار به مافوق خود مطلع، اما درباره جزئیات و کیفیت آن بی اطلاع باشند. امیرالمؤمنین (علیه السلام) نتیجه چنین نظارتی را امانت داری و مهربانی آنها با مردم عنوان می کنند. سیستم نظارتی مزبور که با نظام های نظارتی متعارف و ساختارهای شناخته شده ای همچون سازمان بازرسی، دیوان محاسبات، وزارت اطلاعات و. بسیار متفاوت است، از این جهت در نوع خود بی نظیر است که مسئول منظور را دائماً متوجه این واقعیت می کند که یکی از اطرافیان وی اخبارِ اعمال و رفتار او در قامت یک مسئول را، به مافوقی می رساند که اعتماد وی به مراقب بیش از اعتماد به خود اوست. چنین سیستمی نقش بسیار مؤثری در بازدارندگی فساد خواهد داشت.

نگاهی به سیره حضرت علی (علیه السلام) نشان می دهد که ایشان نیز از چنین سیستم نظارتی در دوران حکومت خود بهره می گرفتند و دست کم در هر شهر و یا ناحیه‏ای، یک یا چند نفر از این افراد را به طور رسمی و ثابت داشته‏اند، که ابوالاسود دوئلی یکی از آنها در بصره است و امام در پاسخ نامه وی به او اطمینان دادند که گزارش هایش محرمانه خواهد ماند و حاکم بصره ـ ابن عباس ـ از مکاتبات او با خبر نخواهد شد (16). در زمان های دیگر، شخص ابوالاسود نیز از چنین نظارتی در امان نبوده است چنانکه نقل شده امام (علیه ‏السلام) ابوالاسود دوئلی را به قضاوت منصوب نمود اما در همان ساعات نخستین نیم روز، وی را برکنار کرد. او به حضور امام آمد و گفت: بخدا سوگند من خیانت نکرده و فریب نخورده‏ام، به چه دلیل مرا برکنار کردی؟! امام فرمود: به من خبر دادند که تو هنگام داوری بلندتر از دادخواهان سخن می‏گویی (17). از این نقل و نقل های فراوان همانند آن برمی آید که نیروهای حسبه یا افراد معین دیگری را امام (علیه‏السلام) به عنوان ناظر بر کار کارگزاران خود تعیین می کرد و مبتنی بر اعتمادی که به گزارش های آنها داشت متعاقباً ترتیب اثر نیز می داد.

تنها تصور اینکه آگاهی هر مادون از نظارت پنهان خود توسط مأمور معتمد مافوق، کافی است تا به کارآمدی چنین مدل نظارتی پی ببریم. راز نهفته در واژه «بلغنی ـ به من رسیده است» که امام (علیه السلام) در بسیاری از نامه های خود ابتدائاً از آن استفاده نموده اند و همچنین توصیه مکرر به دیگر منصوبان با جمله «و ابعث العیون» که همان گماردن چشم های مخفی (جاسوس) می باشد نیز می تواند پرده از وجود چنین سیستم پیچیده نظارتی در حکومت ایشان بردارد که پرداختن به ابعاد و ماهیت آن جایگاه دیگری را می طلبد.

1. حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در نهایت به مالک اشتر سفارش می کنند که اگر با همه این ملاحظات، با خیانت کارگزار خود مواجه شدی، به هیچ وجه از مجازات او فروگذاری و مضایقه نکن. زیرا نه چنین شخصی دیگر صلاحیت مسئولیت دارد و نه اعتماد جامعه به حکومت امری کم ارزش است که با خیانت چنین افرادی خدشه دار شود، ضمن اینکه چنین اقدام قاطعی تأثیر بسزایی در عبرت دیگران و بازدارندگی خواهد داشت. مولای متقیان (علیه السلام) در ادامه، چنین شخصی را خوار و خائن دانسته و مجازات وی را تازیانه، باز پس گیری اموالی که در اختیار دارد و بدنامی می دانند. نکته جالب این که حضرت در اثبات خیانت و به تبع آن مجازات کارگزار فاسد، تنها یک چیز را کافی می دانند و آن همان تأیید مأموران مخفی نظام نظارتی علوی است.

• دشتی، محمد (1392)، ترجمه نهج البلاغه حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام)، قم، انتشارات مرکز مدیریت حوزه های علمیه
• همان، خ 37
• همان، ن 53
• همان
• همان، ح 474
• همان، ن 53
• خوانساری، جمال الدین محمد (1360)، شرح غررالحکم و دررالکلم (تحقیق میر جلال الدین حسینی ارموی)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ص 345
• نهج البلاغه، ن 53
• همان، خ 200

10) ابن شعبه حرانی، ابومحمد بن علی (1363)، تحف العقول عن آل الرسول (علیهم السلام)، قم، نشر اسلامی، ص 143

11) نهج البلاغه، ح 100

13) ثُمَّ انْظُرْ فِي أُمُورِ عُمَّالِکَ فَاسْتَعْمِلْهُمُ اخْتِبَاراً، وَلاَ تُوَلِّهِمْ مُحَابَاةً وَأَثَرَةً، فَإِنَّهُمَا جِمَاعٌ مِنْ شُعَبِ الْجَوْرِ وَالْخِيَانَةِ. وَتَوَخَّ مِنْهُمْ أَهْلَ التَّجْرِبَةِ وَالْحَيَاءِ، مِنْ أَهْلِ الْبُيُوتَاتِ الصَّالِحَةِ، وَالْقَدَمِ فِي الاسْلاَمِ الْمُتَقَدِّمَةِ، فَإِنَّهُمْ أَکْرَمُ أَخْلاَقاً وَأَصَحُّ أَعْرَاضاً، وَأَقَلُّ فِي الْمَطَامِعِ إِشْرَاقاً، وَأَبْلَغُ فِي عَوَاقِبِ الاُمُورِ نَظَراً. ثُمَّ أَسْبِغْ عَلَيْهِمُ الارْزَاقَ، فَإِنَّ ذَلِکَ قُوَّةٌ لَهُمْ عَلَى اسْتِصْلاَحِ أَنْفُسِهِمْ، وَغِنًى لَهُمْ عَنْ تَنَاوُلِ مَا تَحْتَ أَيْدِيهِمْ، وَحُجَّةٌ عَلَيْهِمْ إِنْ خَالَفُوا أَمْرَکَ أَوْ ثَلَمُوا أَمَانَتَکَ. ثُمَّ تَفَقَّدْ أَعْمَالَهُمْ، وَابْعَثِ الْعُيُونَ مِنْ أَهْلِ الصِّدْقِ وَالْوَفَاءِ عَلَيْهِمْ، فَإِنَّ تَعَاهُدَکَ فِي السِّرِّ لامُورِهِمْ حَدْوَةٌ لَهُمْ عَلَى اسْتِعْمَالِ الاَمَانَةِ، وَالرِّفْقِ بِالرَّعِيَّةِ. وَتَحَفَّظْ مِنَ الاعْوَانِ; فَإِنْ أَحَدٌ مِنْهُمْ بَسَطَ يَدَهُ إِلَى خِيَانَة اجْتَمَعَتْ بِهَا عَلَيْهِ عِنْدَکَ أَخْبَارُ عُيُونِکَ، اکْتَفَيْتَ بِذَلِکَ شَاهِداً، فَبَسَطْتَ عَلَيْهِ الْعُقُوبَةَ فِي بَدَنِهِ، وَأَخَذْتَهُ بِمَا أَصَابَ مِنْ عَمَلِهِ، ثُمَّ نَصَبْتَهُ بِمَقَامِ الْمَذَلَّةِ، وَوَسَمْتَهُ بِالْخِيَانَةِ، وَقَلَّدْتَهُ عَارَ التُّهَمَةِ.

سپس در امور كارمندانت بينديش، و پس از آزمايش به كارشان بگمار، و با ميل شخصى، و بدون مشورت با ديگران آنان را به كارهاى مختلف وادار نكن، زيرا نوعى ستمگرى و خيانت است.

كارگزاران دولتى را از ميان مردمى با تجربه و با حيا، از خاندان هاى پاكيزه و با تقوى، كه در مسلمانى سابقه درخشانى دارند انتخاب كن، زيرا اخلاق آنان گرامى تر، و آبرويشان محفوظتر، و طمع و روزى شان كمتر، و آينده نگرى آنان بيشتر است.

سپس روزى فراوان بر آنان ارزانى دار، كه با گرفتن حقوق كافى در اصلاح خود بيشتر مى كوشند، و با بى نيازى، دست به اموال بيت المال نمى زنند، و اتمام حجّتى است بر آنان اگر فرمانت را نپذيرند يا در امانت تو خيانت كنند.

سپس رفتار كارگزاران را بررسى كن، و جاسوسانى راستگو، و وفا پيشه بر آنان بگمار، كه مراقبت و بازرسى پنهانى تو از كار آنان، سبب امانت دارى، و مهربانى با رعيّت خواهد بود.

و از همكاران نزديكت سخت مراقبت كن، و اگر يكى از آنان دست به خيانت زد، و گزارش جاسوسان تو هم آن خيانت را تأييد كرد، به همين مقدار گواهى قناعت كرده او را با تازيانه كيفر كن، و آنچه از اموال كه در اختيار دارد از او باز پس گير، سپس او را خوار دار، و خيانتكار بشمار، و طوق بد نامى به گردنش بيفكن.

14) نهج البلاغه، ح 349 (ایشان در این زمینه می فرمایند: «و من قلّ حیاؤه قلّ ورعه و من قلّ ورعه مات قلبه و من مات قلبه دخل النّار ـ هرکس حیایش، کم باشد، پارسایی و ورع او کم می شود و هرکس پارسایی اش، کم باشد، قلبش می میرد و هرکس قلبش بمیرد، وارد آتش دورخ می شود. »)

15) تحف العقول، ص 137

16) محمودی، محمدباقر، (1376)، نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج 5، ص 17

17) قرشی، محمد، (1366)، معالم القربه فی احکام الحسبه، قم، انتشارات مکتب الاعلام الاسلامی، ص 203

لزوم راه‌اندازی کرسی‌های انتقال تجربه کارگزاران نظام در دانشگاه‌ها

سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: بر اساس دغدغه فارغ‌التحصیلان و نخبگان دانشگاهی برای کسب تجربه لازم برای ورود به عرصه‌های تصمیم‌سازی، پیشنهاد می‌کنم در درجه نخست کرسی‌های انتقال تجربه کارگزاران را در دانشگاه‌ها ایجاد کنیم.

به گزارش خبرنگار ایمنا، علی صالحی در دومین جلسه هیئت امنای مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر، اظهار کرد: باید از تحول نظام‌مندی که در عرصه برنامه‌ریزی و پژوهش و اتفاقات مثبت ساختاری که در بدنه مدیریت شهری و مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر ایجاد شده است، قدردانی کرد.

وی در خصوص رویکرد دانش‌بنیانی شهرداری در سال جدید، افزود: با توجه به بازخوردهایی که از هر دو سوی ارتباط بین شهرداری و دانش‌بنیان‌ها گرفته شده است، بارقه‌های امید اجرایی شدن تعامل بین این دو ارگان مشاهده می‌شود. با توجه به گزارش عملکردی که از مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر ارائه شد، معتقد هستم خروجی‌ها و اقدامات ما باید به حل مسئله نزدیک‌تر شود، البته در مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مسائل و موضوعات به خوبی شناسایی شده است، اما جمع‌بندی‌ها چنین به نظر می‌آید که باید این موارد پژوهشی به راه‌حل‌ها و راهکارها نزدیک‌تر شود. انتظار ما این بود که با گذشت یک سال از عمر شورای اسلامی شهر، مجموعه شهرداری، پشتیبانی راه‌اندازی باشگاه شهراندیشان را انجام می‌داد، پیش از انتخابات و بعد از انتخاب شدن اعضای دوره ششم شورای اسلامی شهر، چندین مطالبه جدی از سوی مردم مطرح می‌شد که یکی از آن موارد، مشارکت در تصمیم‌گیری‌های شهر بود، قشرهای مختلف نخبگانی انتظار داشتند که ایده‌ها و دغدغه‌های خود را به مدیریت شهری انتقال دهند و در تصمیم‌گیری‌ها نقش‌آفرینی کنند.

عضو شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه داد: فرایند ایجاد کامل باشگاه شهراندیشان باید سرعت بیشتری به خود بگیرد تا برای فصل بودجه ۱۴۰۲ بتوانیم از این زیرساخت بهره ببریم، علاوه‌بر اینکه رقم خوردن این طرح، سرمایه اجتماعی مدیریت شهری را تقویت می‌کند، بر اساس گزارش‌هایی که از واحد روابط عمومی و سامانه ۱۳۷ شهرداری گرفتم، متوجه شدم که جبهه هم‌پوشانی اقدامات انجام شده در اصلاح ساختارها و فرآیندها با درخواست‌های مردم کم است، پیشنهاد می‌شود که مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر خروجی ۱۳۷ شهرداری را بررسی کند و اقداماتی را مبتنی بر پژوهش‌ها در راستای تعامل، تسهیل‌گری و مطالبه‌گری انجام دهد.

دانشگاه‌ها در امور پژوهشی چابک‌تر پاسخ دهند

وی تاکید کرد: اگر بتوانیم ارتباط مسائل مورد توجه مردم را شناسایی کنیم و در این مسائل از ناحیه مراکز پژوهش مدیریت شهری ورودی جدی داشته باشیم، احساس تأثیرگذاری مدیریت شهری بین مردم بیشتر خواهد شد. قطعاً نقش دانشگاه‌ها در امور پژوهشی باید تقویت شود، اما معتقد هستم که دانشگاه‌ها نیز باید چابک‌تر پاسخ دهند، به عنوان مثال در زمینه توانمندسازی مناطق کم‌برخوردار ارتباطاتی را با اساتید دانشگاه‌ها برقرار کردیم، اما هنوز این مسئله روی زمین مانده است و دانشگاه‌ها نقشه‌ای برای حل مسئله ندارند. شورای اسلامی شهر در جایگاه سیاسی مدیریت شهری پاسخگوی مردم است و نمی‌تواند به بهانه اینکه هنوز اساتید دانشگاه برای فلان مشکل پاسخی نیافتند، رد مسئولیت کند، البته باید بدانیم پژوهش، ساختارمند و زمان‌بر است، اما حرکت پاسخ‌دهی اساتید دانشگاه در یافتن راه‌حل‌ها باید تسریع شود.

صالحی خطاب به مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر و دانشگاه‌ها، گفت: بر اساس دغدغه فارغ‌التحصیلان و نخبگان دانشگاهی برای کسب تجربه لازم برای ورود به عرصه‌های تصمیم‌سازی، پیشنهاد دارم در درجه نخست کرسی‌های انتقال تجربه کارگزاران را در دانشگاه‌ها ایجاد کنیم، امروز دستاورد هر یک ساعت تعامل با افراد متخصص و مدیرانی که سال‌های سال سابقه مدیریت در شهرداری‌ها و ارگان‌های دیگری دارند، برای دانشجویان به اندازه یک سال تجربه تلقی می‌شود. پیشنهاد من این است که در جهت متقابل، به جای تور فناوری، به منظور کسب تجربه عملی دانش آموختگان، جمعی از دانشجویان مقطع دکتری به مدت دو هفته در قالب کمپ‌هایی در سطوح مختلف شهرداری به طور مثال یک معاونت شهرداری مستقر شوند.

وی خاطرنشان کرد: توصیه دیگری که به مراکز پژوهشی شهرداری دارم این است که RFB پژوهش‌های ما باید در کرسی‌های اندیشه‌ورز و آزاداندیشی دانشگاه‌ها نقد شود و دوم اینکه گزارش‌های تفصیلی و اولیه پروژه‌هایی که ارائه می‌شود، باید در دانشگاه‌ها عرضه شود و اساتید به همراه دانشجویان بررسی کنند که آیا پژوهش انحراف دارد یا خیر؟ ، اهداف پژوهش محقق شده است یا خیر؟، هنوز مدیریت شهری، مدیران اجرایی و دانشگاه، یک منظومه پژوهشی که قابل ارائه باشد، در اختیار ندارد، اگر نهادهایی همچون حوزه علمیه و دانشگاه‌ها در کنار مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر قرار گیرند، می‌توان به جمع‌بندی خوبی برای بعضی از موضوعات و چالش‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دست یافت.

سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان در خصوص پیشنهاد برای تعیین سقف اعتباری قراردادهای پژوهشی در شهرداری، گفت: ضمن اعتقاد به افزایش تفویض اختیارات به شهردار در این زمینه، باید سازوکار واسطی جهت بررسی شورای اسلامی شهر نیز در این زمینه وجود داشته باشد که درجه‌بندی پژوهش‌ها از جمله پیشنهادها است.

به گزارش ایمنا، در ابتدای جلسه کارشناسان مرکز پژوهش شورای اسلامی شهر به ارائه فعالیت مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان، روند شکل‌گیری و نوع فعالیت‌های مرکز پژوهش‌ها در ادوار مختلف، معرفی ارکان و هیئت امنا و همکاران مرکز پرداختند. همچنین اهداف و وظایف مرکز پژوهش‌ها و تأکیدات منشور راهبردی شورای اسلامی شهر در بخش پژوهش به بحث گذاشته شد. در ادامه نیز گزارش عملکرد مرکز پژوهش‌ها از ابتدای دوره ششم شورای شهر اصفهان تا پایان تیرماه به تفکیک وضعیت پیشرفت، نسبت فعالیت‌ها با اهداف و وظایف مرکز و کاربست اجرایی ارائه شد.

فعالیت 8 کارگزار برون‌مرزی حوزه نانو در نقاط مختلف دنیا؛ جهت صادرات محصولات ایران‌ساخت

کارگزارانی در هشت کشور دنیا وظیفه صادرات محصولات نانوی ایران‌ساخت را بر عهده گرفتند که این تیم‌ها در کشورهای مختلف به بازاریابی و شبکه‌سازی فروش محصولات مشغول هستند.

بخشی از صادرات محصولات نانوی ایران‌ساخت، توسط کارگزاران برون‌مرزی انجام می‌شود که این تیم‌ها در کشورهای مختلف به بازاریابی و شبکه‌سازی فروش محصولات مشغول هستند. در حال حاضر این کارگزاران در هشت کشور ایتالیا، انگلیس، ترکیه، مالزی، اسپانیا، تایلند، فیلیپین و کنیا فعالیت می‌کنند و بازار بین‌المللی محصولات ایران‌ساخت نانو را توسعه می‌دهند.

ستاد توسعه فناوری نانوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در تلاش است تا به صورت مستمر به تعداد این کارگزاران بیافزاید. کارگزاران صادراتی به‌عنوان همکاران این ستاد، در دیگر کشورها مشغول فعالیت هستند.

با همکاری این کارگزاران و معاونت علمی، بازار محصولات نانو فناوری مانند دستگاه الکتروریسی صنعتی در ایتالیا، خدمات کارگزاری و برندینگ خارجی در انگلیس، خدمات کارگزاری و بازاریابی محصولات نانو در ترکیه، محصولات پلیمری در مالزی، همکاری برای برگزاری نشست مشترک در اسپانیا، محصولات بهداشتی نانو در تایلند، تجهیزات تشخیص کرونا در فیلیپین و محصولات پلیمری و بهداشتی در کنیا توسعه یافته است.

صادرات محصولات باکیفیت ایرانی یکی از اهدافی است که معاونت علمی با همکاری کارگزاران صادراتی دنبال می‌کند. این اتفاق به شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کرده است تا برای محصولات و خدمات خود، مشتریانی در دیگر کشورها بیابند.

در حالی که نخستین سال‌های اجرای برنامه پیشرفت و توسعه نانو، تعداد محصولات مبتنی بر این فناوری از 50 محصول فراتر نمی‌رفت، تا پایان بهار سال جاری 800 محصول نانویی در کشور ایران‌ساخت شده است که توانسته‌اند ضمن ارتقای کیفیت و کاربرد محصولات موجود در بازار، در مسیر صادرات قرار بگیرند.

این محصولات، ضمن آن‌که توانسته‌ با هزینه پایین‌تر از نمونه‌های خارجی، ارزبری ناشی از واردات را کاهش دهد، سهم قابل توجهی در اشتغال داشته است. همچنین فروش شرکت‌های فعال در حوزه نانوفناوری، بیش از 60هزار میلیارد تومان رسیده در حالی که این میزان در سال 98 44هزار میلیارد ریال بود.

بیش از 235 شرکت دانش‌بنیان و فناور در تولید محصولات دانش‌بنیان ایران‌ساخت و 60 شرکت تولیدکننده تجهیزات‌ این میزان فروش را رقم زده‌اند. همچنین محصولات و دستگاه‌های توسعه یافته در کشور به بیش از 800 محصول رسیده در حالی که سال گذشته میزان تولیدات شرکت‌ها 750 تجهیز و محصول بود.

لیست کارگزاری های بورس

همواره یکی از دغدغه‌های افراد مختلف در سرتاسر دنیا این است که در فعالیت‌های با بازدهی بالا سرمایه‌گذاری کنند و این موضوع در کشور ما نیز مستثنی نیست. یکی از فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری در اقتصاد ما سرمایه‌گذاری در بورس است که خوشبختانه این موضوع در کشور ما روزبه‌روز نقش پررنگ‌تری به خود می‌گیرد. حال افراد برای ورود به بازار سرمایه یا همان بورس چه اقداماتی را بایستی انجام دهند؟ اولین گام اقدام به افتتاح حساب در یکی از کارگزاری‌های مورد تائید سازمان بورس است. در حال حاضر تعداد کارگزاری‌های موجود در کشور بسیار زیاد می‌باشد و این سؤال را نزد سرمایه‌گذار ایجاد می‌نماید که بهترین کارگزاری های بورس سهام کدامند تا اقدام به افتتاح حساب کنم؟

کارگزاری چه کسی است؟

شما برای ورود به هر عرصه سرمایه‌گذاری بایستی به یکی از نهادها مراجعه نمایید. مثلاً جهت افتتاح سپرده بانکی بایستی به یکی از شعب بانک‌های مورد تائید بانک مرکزی مراجعه نمایید و یا جهت اخذ بیمه شخص ثالث به یکی از شعب بیمه؛ به‌طور مشابه وقتی می‌خواهید وارد بورس و سرمایه‌گذاری در آن بشوید بایستی اقدام به افتتاح حساب در یکی از شعب کارگزاری‌های مورد تائید سازمان بورس بشوید. درواقع کارگزاری‌ها نقش واسطی را بین سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه ایفا می‌کنند و سخت‌افزارهای لازم جهت تسهیل معاملات را فراهم می‌کنند. برای اینکه اهمیت نقش کارگزاری‌ها برای شما ملموس بشود فرض کنید که کارگزاری‌ها وجود نداشتند. در این صورت شما بایستی به‌صورت حضوری در تالار بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می‌شدید و دائماً درخواست‌های خود را در بین سایر حاضرین در تالار اعلام می‌کردید تا بالاخره درخواست شما اجرایی شده و معاملات انجام می‌پذیرفت.

بنابراین کارگزاران با به‌کارگیری معامله گران مختلف و جایگاه‌های مختلف معاملاتی این بخش را خود به عهده گرفته و از این دریچه معاملات را برای شما تسهیل می‌نمایند. در ازای ارائه این خدمات مهم کارمزدی را از شما دریافت می‌کنند. لازم به ذکر است که کارمزد معاملات از سوی سازمان بورس به‌صورت بخشنامه‌ای به تمام کارگزاران اعلام می‌گردد و در حال حاضر نرخ آن ثابت است که در مقالات بعدی به این مبحث خواهیم پرداخت. شما به‌عنوان یکی از علاقه‌مندان به ورود به بورس بایستی به یکی از کارگزاران مراجعه کرده و کد بورسی دریافت نمایید.

انتخاب بهترین کارگزاری های بورس سهام

کارگزاری‌ها در کنار وظیفه اصلی خود عموماً خدمات متنوعی را ارائه می‌کنند که وجود هرکدام از آن‌ها می‌تواند یک فاکتور مثبت برای شما به‌حساب آید. سازمان بورس و اوراق بهادار بر مبنای معیارهایی همچون مبلغ گردش( مجموع خریدوفروش را گردش می‌گویند)، تعداد کارکنان و مدرک آن‌ها و … کارگزاران فعال در بازار بورس اوراق بهادار را رتبه‌بندی می‌کند. بر این اساس رتبه‌های الف، ب و ج به کارگزاران داده‌شده تا از این دریچه سرمایه‌گذاران با چشم‌انداز بهتری بتوانند به این معیار مهم توجه نمایند. البته باید به این نکته توجه فرمایید که تعداد کارگزاران دارای رتبه الف بسیار زیاد بوده و واقعاً توجه به این تک آیتم می‌تواند شما را با خطای در تصمیمی گیری مواجه نماید.

ما در این مقاله سعی کردیم شما را با کارگزاری ها و نحوه کار آن ها آشنا کنیم. البته شما می توانید لیست کارگزاری های بورس که به سرمایه داران خدماتی را ارائه می دهند داشته باشید و با آنالیز مزایا و معایب هر کدام، بنا به نیاز خود یکی از آن ها را انتخاب کنید.

ماهیت فقهی- حقوقی عمل کارگزاری در معاملات بورسی

اصل وساطت و نمایندگی حاکی از این است که در بازار سرمایه اعم از بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس انرژی، بورس کالا و سایر بازارهای متشکل و خودانتظام، اشخاص مستقیماً قادر به معامله در آن نیستند و به ناچار بایستی از باب واسطه‌هایی به نام «کارگزاران» وارد معاملات گردند. در عین حال در حقوق ایران ماهیت حقوقی کارگزاری و به تبع آن حقوق و تعهدات این نهاد واسط، چندان روشن نیست و حقوقدانان از دیدگاه واحدی تبعیت ننموده کارگزاران مختلف اند؛ برخی ماهیت عمل کارگزاری را «دلالی» دانسته و برخی بر مبنای ماده 10 قانون مدنی این نهاد را تحلیل نموده و گروهی بین کارگزان بورس اوراق بهادار و بورس کالا، قائل به تفکیک شده اند و برخی نیز آن را وکالت می دانند که در این تحقیق ضمن تحلیل فقهی ماهیت نمایندگی و انواع آن در حقوق اسلامی، به طرح، نقد و بررسی دیدگاه های مختلف خواهیم پرداخت. در این خصوص بر مبنای این که کارگزاران در مقابل ثالث مسئول اجرای تعهدات قرارداد می باشند، نظریه حق العمل کاری در کلیه معاملات بورسی قابل قبول تر است و از حیث تحلیل فقهی، عمل کارگزاری تحت عنوان عام «نمایندگی» قرار می گیرد و در صورتی که در معاملات سمت خود را آشکار نسازد، ثالث در مراجعه به او و اصیل مختار است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

[1] Abbasi, Ibrahim and Adusi, Ali. (2011). Markets and Financial Institutions, Tehran, Al-Zahra University, First Printing, (In Persian)

[2] Abdiopour, Abraham. (Summer 2008). Special Representative Laws, Islamic Law Magazine, Year 5, No 17(In Persian)

[3] Abdipour Fard, Ebrahim. (2015). Business law: Analytical Discussions, 4ed, Qom, Pajouheshgahe Houzeh & Daneshghah Publication. (In Persian)

[5] Behruzi Nima .( 2013). The Legal Nature of the Stock Exchange Custodian and its Responsibilities, Master's thesis, University of Science and Culture, (In Persian)

[6] Derakhshan, Masoud. ( 2004). Derivatives and Risk Management in Oil Markets, Tehran, Institute of International Studies (In Persian)

[7] Esfandiyar Far, Kheshayar. (2014). Energy Efficiency Law, First Printing, Tehran, Majd Publications, (In Persian)

[8] Fereydoun, Mohaddeseh, (2010) Securities Portfolio Transactions and Non-Prohibited Trades, Master's Thesis, Allameh Tabataba'i University (In Persian)

[10] Jafari Langroudi, Mohmmad Jafar. (2003). Dictionary of Elements of Civil Law, Comercial Law, Tehran: Ganje Danesh. (In Persian)

[11] Katouzian, Naser. (1998). General Rules of Contracts, vol.2, Tehran: Sherkate Sahamie Enteshar Publications. (In Persian).

[12] Katozian, Naser, (1992) Civil Law: Specific Contract, Vol.1, Enteshar Publishing Company, (In Persian).

[14] Mohaghegh Damad, Sayyed Mostafa and Maneshzadeh of Tehrani, (Spring 2010). The nature and effects of indirect representation in Iranian law and European law, Journal of Law, Thematic Studies, Volume 40, Issue 101, (In Persian)

[15] Mohaghegh Damad, Sayyed Mostafa et al. (1999). Contract Law in Imamia Jurisprudence, vol.1 Tehran: Samt Publications. (In Persian).

[16] Skini, Rabi'a et al. (spring 2011). the Structure and Legal Nature of a Fee, Law Journal of Justice, No. 73, (In Persian)

[18] Sohani, Hossein, Shahidi, Seyyed Morteza. ( 2014). Legal analysis of physical commodity trading in Iran Stock Exchange, Tehran, Tehran Stock Exchange, (In Persian)

[19] Sotoudeh Tehrani, Hassan. ( 2005). Law of Trade, Volume 4, Tehran, Dodgostar Publication, Sixth Edition, (In Persian)

[20] Tehran Stock Exchange, Economic Assistant and Support for Economic Studies, Planning and Education. ( 2010). Report on Visit to the Capital Market and Exchanges of Russia (In Persian)

[21] Writers Group, Research, Development and Islamic Studies, Securities and Exchange Organization, Financial Institutions. ( 2010). A Guide to the Law of the Securities Market, Tehran, Information and Exchange Services Company, First Edition, (In Persian)

[22] Yasini, Seyyed Hadi. ( 2011). The nature and legal regime governing stock trading in the stock exchange, Master's thesis, Allameh Tabataba'i University, (In Persian)

[23] Sabzevari, Sayyid'Abd al-A'ali, (1990). Mah'zab al-Aqkam, Al-Manar Institute - Office of the Prophet Iyatullah, Qom – Iran. (In Arabic).

[24] Shahid Sani, Zein Aldin bin Ali Ameli. (1992). Rozatolbahia fi Sharhe Lome Aldameshghie,vol 3, Qom, Islamic Teachings Institute. (In Arabic).

[1] Christian von Bar, et al.(2014) Principles of European Contract Law, Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law Draft Common Frame of Reference (DCFR).

[2] David Easley and Jon Kleinberg, (کارگزاران مختلف 2010) Networks, Crowds, and Markets: Reasoning about a Highly Connected World, Cambridge University Press.

[4] Louis Loss, Joel Seligman, Troy Paredes. (2011) Fundamentals of Securities Regulation, sixth edition. V 1, Walters Kluwer,

[5] Louis Loss, Joel Seligman, Troy Paredes. (2011) Fundamentals of Securities Regulation, sixth edition. V 2, Walters Kluwer

[6] Ole Lando and Hugh Beal, Commission on European Law,( 2000) Principles of European Contract Law, Parts 1 and 2, Kluwer Law International,

[7] Robert W. Hamilton and Richard D. Freer, (2000) The law of corporation in a nut shell, 6th edition, West publication.