فرمول محاسبه شاخص کل بورس

انواع شاخص در بورس

شاخص بورس چیست؟ کدام شاخص ها برای فعالان بازار بورس اهمیت دارند؟

شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. شاخص‌ها معیارهای مهمی برای تحلیل و بررسی وضعیت بورس هستند. در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند. در ادامه برخی از این شاخص‌ها را به شما معرفی می‎‌کنیم.

به گزارش کافه طلا، اگر کم و بیش پیگیر اخبار بورس باشید به احتمال زیاد اصطلاح «شاخص بورس» را بارها شنیده‌اید. شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که این شاخص چیست و نوسانات عدد این شاخص چه معنایی دارند؟

واژه «شاخص» ترجمه کلمه انگلیسی (Index) است. این واژه در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که شما با استفاده از آن می‌توانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص، مشاهده کنید. در واقع با بررسی یک شاخص می‌توانید وضعیت و نوسانات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را ببینید.

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می‌دهند. محاسبه هر کدام از این شاخص‌ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می‌گیرد.

روش اندازه‌گیری هر شاخـص، منحصر به همان شاخـص است بنابراین برای مقایسه دو شاخـص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخـص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آن‌ها را. سهامداران بازار سرمایه می‌توانند؛ از شاخـص کل و سایر شاخـص‌های بورس اوراق بهادار تهران برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

شاخص‌ها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل و بررسی‌شان می‌توان از جنبه‌های مختلف، وضعیت گذشته و حال بورس را دریافت. در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند. در ادامه برخی از این شاخص‌ها را به شما معرفی می‎‌کنیم.

در شکل زیر، شیوه نمایش برخی از شاخص‌های بورس را در سایت بورس مشاهده می‌کنید:

شاخص کل بورس چیست؟

این شاخص همان چیزی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان «شاخص بورس تهران» صحبت می‌شود. شاخص کل در بین افراد فعال در بازار بورس و سرمایه گذاری یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها به شمار می‌رود. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به آن شاخص کل هم می‌گویند، یکی از انواع شاخص بورس می باشد که بیان کننده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه را بیان می‌کند. توجه داشته باشید که شاخص کل، بیان کننده میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران نیست. بطور مثال وقتی گفته می‌شود که شاخص کل 10 درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان 10 درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است.

فرمول محاسبه شاخص کل

نام دیگر شاخص کل، «شاخص قیمت و بازده نقدی» (TEDPIX) است. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد – یعنی ۵۰% رشد کند – نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.

طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت‌ها بزرگ‌تر باشند – یعنی سرمایه بیشتری داشته باشند – تاثیر بیشتری روی شاخص کل خواهند داشت.

به عنوان مثال؛ فردی را در نظر بگيريد که سهام شرکت X را در ابتدای سال، با قيمت ۱۵۰ تومان بخرد. در ادامه فرمول محاسبه شاخص کل بورس و چنانچه قيمت سهام اين فرد در پايان همان سال، به ۱۸۰ تومان برسد و همین طور شرکت در پايان سال نيز ۱۵ تومان به عنوان سود نقدی، به ازای هر سهم میان سهماداران خود توزیع کند، اين فرد در کل ۴۵ تومان سود از محل افزايش قيمت سهم و دريافت سود نقدی کسب کرده است، پس بازدهی این شخص در پايان سال، ۳۰ درصد خواهد بود، بخاطر این که سرمايه او از ۱۵۰ تومان به ۱۹۵ تومان افزايش پیدا کرده است.

تغييرات این شاخص هم کاملا نشان دهنده ميانگين بازدهی بورس است، لذا چنانچه برای مثال، این شاخص در ابتدای سال، ۸۰۰ هزار واحد باشد و در پايان سال، با ۸۰۰ هزار واحد افزايش، به ۱٫۶۰۰ هزار واحد برسد، این معنی را خواهد داد که ميانگين بازدهی بورس از محل افزايش قيمت سهام شرکت‌ ها و تقسيم سود نقدی میان سهامداران بورس در آن سال، ۱۰۰ درصد بوده است که به این صورت محاسبه شده است : (ميزان رشد شاخص در طول سال) ۱٫۶۰۰٫۰۰۰= ۱۰۰% × ۸۰۰٫۰۰۰

منظور از شاخص قیمت چیست؟

شاخص قیمت، یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص، بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. پس اگر مثلا شاخص قیمت بورس در یک سال، ۲۰ درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس در طول یک سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است.

تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص، مورد محاسبه قرار می‌گیرد. در صورتی که در شاخص کل، علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص در نظر گرفته می‌شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگ‌تر باشد – سرمایه آن بیشتر باشد – تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.

آشنایی مختصر با شاخص هم وزن

شاخص هم وزن یکی از انواع شاخص بورس است که در این شاخص کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس چه کوچک چه بزرگ بطور برابر در محاسبه شاخص بورس کل سهیم هستند. تفاوت این شاخص با شاخص کل در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.

بطور مثال وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رشد کرده است. در شاخص کل ممکن است اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند اما تنها مثبت بودن چند شرکت بزرگ باعث مثبت شدن شاخص کل بشود اما در شاخص هم وزن شاخص بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت ها نشان داده می شود نه بر اساس سرمایه بیشتر.

تفاوت شاخص کل با شاخص کل هم وزن

تفاوت شاخص کل بازار سرمایه با شاخص کل هم وزن به این صورت است که در شاخص کل، وزن و اندازه شرکت ها در میزان تاثیرگذاری آن ها بر شاخص موثر است ولی در شاخص کل هم وزن ، وزن تمامی شرکت ها یکسان در نظر گرفته شده است و می توان به خوبی نشان دهنده وضعیت کل بازار بورس باشد.

پس در جواب به سوال شاخص کل بورس چیست باید گفت که شاخص بازار بورس در واقع معیاری برای سنجش بازار سرمایه است و بیشتر نشان دهنده وضعیت شرکت های بزرگ بورسی می باشد و عدد آن برای سرمایه گذاران بازار بورس از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، تا آن جا که برای شاخص هم روند، حمایت و مقاومت و تحلیل تکنیکال را اعمال می کنند تا از وضعیت کلی شاخص در آینده اطلاع پیدا کنند.

شاخص بازار اول و بازار دوم

مؤلفه‌ های دسته بندی شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران شامل مواردی چون، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، میزان سرمایه، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش و … انجام میگیرد. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شود.

شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم بندی می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر چیست؟

بورس، هر سه ماه یک بار فهرست شرکت‌های فعال‌تر را بر اساس میزان نقد شوندگی – یعنی خرید و فروش آسان‌تر و سریع‌تر سهام – سهامشان منتشر می‌کند. هر شرکتی که سهامش ساده‌تر و سریع‌تر خرید و فروش شود به اصطلاح «نقد شوندگی» بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکتی را نشان می‌دهد که سهام آنها از سایر شرکت‌ها نقد شونده‌تر هستند.

شاخص بورس ایران چطور اندازه‌گیری می‌شود؟ آیا به شاخص جدید نیاز داریم؟

آیا بورس ایران به یک شاخص جدید نیاز دارد؟

برای آنکه بفهمیم هر روز در بازار بورس چه می‌گذرد، می‌توانیم نگاهی به شاخص‌های مختلف این بازار بیندازیم. یعنی همان اعداد و ارقامی که قرار است آیینه‌ی تمام‌نمای وضعیت بازار باشند. اما آیا واقعا شاخص می‌تواند وضعیت بازار را با دقت و وضوح منعکس کند؟ این دقیقا همان مسئله‌ای است که منتقدان روی آن بحث می‌کنند. آن‌ها معتقدند که شاخص کل بورس ایران نمی‌تواند دقیقا گویای وقایعی باشد که در روز اتفاق افتاده است. برای اینکه بدانیم آیا واقعا این انتقاد به‌جاست یا نه، در این مقاله از اخبار بورس نگاهی به نحوه محاسبه شاخص بورس ایران می‌اندازیم تا ببینیم که چرا بحث یک شاخص جدید مطرح شد. هم‌چنین پس از معرفی کوتاهی از انواع شاخص بورس در ایران به مقایسه آن‌ها با شاخص بورس‌های جهان خواهیم پرداخت.

فهرست مطالب

انواع شاخص بورس بازار ایران

شاخص بورس یا نماگر معیاری است که می‌تواند میزان رشد یا ریزش بورس را به ما نشان بدهد. مثلا اگر در یک روز از افت شاخص صحبت به میان می‌آید، به آن معناست که در آن روز، معاملات بازار در جهتی پیش رفته‌اند که شاهد ریزش بازار بوده‌ایم. در بورس ایران چند شاخص مختلف وجود دارد که به شرح زیر هستند:

شاخص قیمت یا TEPIX

در این شاخص تنها تغییر قیمت‌ها را بررسی می‌کنیم و سود تقسیمی شرکت‌ها را در محاسبات لحاظ نمی‌کنیم. در اینجا با وزن شرکت‌ها سروکار داریم و شرکت‌هایی که وزن بیشتری دارند در شاخص بیشتر اثر می‌گذارند. برای محاسبه‌ی این شاخص، ارزش جاری بازار سهام را بر ارزش جاری آن در یک تاریخ مبدا تقسیم می‌کنند و نتیجه را در عدد ۱۰۰ ضرب می‌کنند.

این مسئله را هم در نظر بگیرید که اگر سهامی برای مدتی معامله نشوند، آخرین قیمت آن‌ها در شاخص لحاظ می‌شود. موارد زیر باعث می‌شوند که تعدیل‌هایی در این شاخص صورت بگیرد:

• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
• افزایش و کاهش تعداد شرکت‌های شاخص
• تجزیه و یا ادغام شرکت‌ها

شاخص قیمت هم‌وزن

همان شاخص قیمت است که در آن دیگر وزن شرکت‌ها اهمیتی ندارد و تمام آن‌ها با وزنی یکسان بررسی می‌شوند. از جمله کاربردهای این شاخص این است که آن را در مقایسه با شاخص کل می‌سنجند. به عنوان مثال اگر شاخص هم‌وزن عملکردی مثبت‌تر از شاخص کل داشته باشد، نشان از آن دارد که توجه به سمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر معطوف بوده است. یعنی همان شرکت‌هایی که در شاخص کل اثرگذاری کمتری داشته‌اند. یا وقتی شاخص کل صعودی است و شاخص هم‌وزن روندی نزولی دارد نشان می‌دهد که بازار به طور کلی وضعیتی نزولی دارد و فقط چند سهم مهم و به اصطلاح شاخص‌ساز هستند که با رشد قیمت مواجه شده‌اند.

شاخص کل یا TEDPIX

این شاخص که از آن با نام شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) یاد می‌شود، همان شاخص معروفی است که در اخبار و رسانه‌ها از آن صحبت می‌کنند. این شاخص تنها به بازده و سطح عمومی قیمت شرکت‌های بورسی توجه دارد. هرچه ارزش بازار یک شرکت بیشتر و به طور کلی شرکت بزرگ‌تر باشد، اثرگذاری بیشتری بر روی شاخص خواهد داشت. در این شاخص با قیمت و سوددهی سهام کار داریم. یعنی مطالعه‌ی این شاخص نشان می‌دهد که میزان قیمت‌ها و سوددهی‌ها چقدر تغییر کرده است.

شاخص کل هم‌وزن

تفاوت این شاخص با شاخص کل، در این است که دیگر اندازه‌ی شرکت‌ها باعث نمی‌شود که سهام شرکت‌های بزرگ اثرگذاری بیشتری بر شاخص داشته باشند. یعنی در این شاخص تمام شرکت‌ها وزن یکسانی دارند. به بیان دیگر شاخص کل هم‌وزن وضعیت کلی بازار را بیان می‌کند؛ بدون آنکه به ارزش بازار شرکت‌ها توجه داشته باشد.

شاخص بازده نقدی یا TEDIX

این شاخص به بازده می‌پردازد و تغییرات سود نقدی شرکت‌ها را به نمایش می‌گذارد. مثلا زمانی که شاخص کاهش پیدا می‌کند می‌فهمیم که میانگین سود نقدی تقسیمی میان سهام‌داران کمتر شده است.

شاخص سهام آزاد شناور یا TEFIX

این شاخص به میزان سهامی اشاره دارد که دارندگان آن قصد ندارند که آن سهام را برای طولانی‌مدت نگه دارند و هر لحظه آماده‌ی فروش و عرضه‌ی آن هستند. یعنی سهام شناور میزان سهامی است که در اختیار سهام‌داران حقیقی قرار گرفته است. این شاخص هم به نوعی با شاخص کل مشابه است و فقط در محاسبه‌ی آن به سهام شناور آزاد شرکت‌ها توجه می‌شود.

شاخص بازار اول و بازار دوم

این دو شاخص هم تغییرات قیمتی سهام شرکت‌های حاضر در بازار اول و دوم را نشان می‌دهد.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس

محاسبه شاخص کل از طریق فرمول زیر انجام می‌شود:

در این فرمول متغیرها به شرح زیر هستند:

• P_it= قیمت سهام شرکت i در زمان t
• Q_it= تعداد سهام شرکت i در زمان t
• RD_t= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t

در این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس حضور دارند و وزن آن‌ها هم مطابق شاخص TEPIX در نظر گرفته می‌شود. اما آنچه باعث تفاوت این شاخص با شاخص قیمت می‌شود، روشی است که برای تعدیل آن‌ها به کار گرفته می‌شود. برای این شاخص یک عدد پایه به تاریخ اول فروردین ۱۳۷۷ در نظر گرفته شده است که برابر است با ۱۶۵۳.۰۸. همان تعدیل‌هایی که بالاتر برای شاخص قیمت گفتیم، این‌جا هم کاربرد فرمول محاسبه شاخص کل بورس دارند و البته سود نقدی نیز در صورت پرداخت، در تعدیل شاخص لحاظ می‌شود. تعدیل پایه‌ این شاخص مطابق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

که در آن متغیرها به این شکل تعریف می‌شوند:

• RD_t+۱= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t+۱ بعد از تعدیل
• RD_t= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t قبل از تعدیل
• P_it= قیمت سهام شرکت i در زمان t
• Q_it= تعداد سهام شرکت i در زمان t
• DPS_it+۱= سود نقدی پرداختی شرکتی i در زمان t+۱
• D_t+۱= پایه شاخص کل قیمت در زمان t+۱ بعد از تعدیل
• D_t= پایه شاخص کل قیمت در زمان t قبل از تعدیل

مسئله‌ای که وجود دارد این است که سودهای نقدی که در سال‌های گذشته پرداخت شده است، هم‌چنان در این شاخص وجود دارد. پس با تغییرات قیمت کنونی هم‌خوانی ندارد و به همین دلیل است که شاخص‌های دیگری فراهم شده است که می‌توان به آن‌ها استناد کرد.

معایب شاخص کل

مسئله‌ای که باعث می‌شود شاخص کل کارایی واقعی نداشته باشد و نتواند به خوبی منعکس‌کننده‌ی واقعیت بازار باشد، به اهمیت سهام شاخص‌ساز مربوط است. سهام شاخص‌ساز همان سهام با ارزش بازار بالا هستند که تغییرات‌شان بیشتر از هر سهم دیگری روی شاخص اثر می‌گذارد. این یکی از مواردی است که به عنوان معایب شاخص از آن یاد می‌شود.

مسئله‌ی دیگری که منتقدان به آن اشاره می‌کنند، این است که شاخص کل بورس و فرابورس جداست. طبیعی است که شاخص کل بورس، بازتابی از فرابورس ارائه نکند.

اتفاق دیگری که می‌تواند شاخص کل را از واقعیت دور کند، به عرضه اولیه مربوط است. زمانی که عرضه اولیه‌ها برای نخستین بار معامله می‌شوند، به دلیل تقاضای بالا، روی شاخص اثر می‌گذارند و باعث افزایش آن می‌شوند. اما از سمت دیگر به هر کد بورسی مقدار سهام زیاد نمی‌رسد. پس باز هم شاهد مغایرت میان شاخص و پرتفوی سهام‌داران خواهیم بود که یکی دیگر از مشکلات شاخص کل را نشان می‌دهد.

درست است که شاخص‌های دیگری هم در بورس منتشر می‌شود. اما توجه عمده به شاخص کل است و همین مسئله عاملی است که موجب شد بحث معرفی یک شاخص جدید در بورس ایران پیش کشیده شود.

بررسی شاخص کل در سایت TSETMC

بیایید سری به سایت TSERMC بزنیم و ببینیم که چطور می‌شود از طریق این پایگاه به مقادیر شاخص دست پیدا کرد. در صفحه‌ی اصلی TSETMC می‌توانید آمار مربوط به انواع شاخص را ببینید.

هم‌چنین در قسمت‌های دیگر سایت، می‌توانید ببینید که بیشترین تاثیرگذاران در شاخص کدام سهام هستند. این موارد بخشی از دانش تابلوخوانی در بازار بورس به شمار می‌روند.

چرا شاخص بورس صعودی است ولی سبد من منفی است؟

یکی از مواردی که به خصوص در روزهای منفی بازار بسیار با آن مواجه می‌شویم، واکنش سهام‌داران پس از شنیدن اخبار مربوط به شاخص است. شما به عنوان یک سهام‌دار می‌بینید که شاخص کل صعودی است ولی سبد شما در آن روز بازدهی منفی داشته است. دلیلش را بالاتر در لابلای توضیحات مربوط به شاخص بازار بورس ایران بیان کردیم. تغییرات شاخص کل به تغییرات شرکت‌هایی با ارزش بازار بالا بستگی دارد. حال آنکه ممکن است سهام پرتفوی شما، ارزش بازار بالایی نداشته باشند. طبیعی است که در چنین حالتی نباید انتظار بازده مثبت را از سبد خود داشته باشید.

اگر به صفحه‌ی هر یک از سهام مراجعه کنیم، می‌بینید که در زیرمنوی آمارها، می‌توانید در کادر مربوط به ارزش شرکت، علاوه بر مشاهده‌ی ارزش آن، رتبه‌ی ارزش شرکت را هم بر اساس معاملات آخرین روز ببیند. پس می‌توانید سهام پرتفوی خود را نیز به همین روش بررسی کنید و ببینید که رتبه ارزش آن‌ها چند است. این کار به شما کمک می‌کند بفهمید چرا وقتی که شاخص مثبت است، هم‌چنان سهام شما منفی است. اگر رتبه‌ی سهام شما پایین باشد، به آن معناست که اثر کمتری بر شاخص دارد.

همین مسئله است که باعث شد آقای عشقی در صبحت‌های خود، از احتمال جایگزینی یک شاخص جدید در بورس ایران به جای شاخص کل خبر دهد. شاخصی که دیگر نه دستکاری را در ذهن تداعی کند و نه به عقیده‌ی معامله‌گران، ناکارآمد باشد.

مقایسه شاخص کل بورس ایران با شاخص‌های برتر جهان

برای شروع مقایسه، ابتدا نگاهی به شاخص داوجونز می‌اندازیم که مشکل شاخص کل را با حذف سهام شرکت‌های بزرگی مثل آمازون و فیس‌بوک برطرف کرده است. این شاخص عملکرد سهام ۳۰ شرکت بزرگ آمریکایی را اندازه‌گیری می‌کند و به دلیل حذف سهامی با وزن بالا، مشکلی مانند شاخص کل بورس ایران ندارد.

شاخص بعدی S&P 500 نام دارد که یکی از مطرح‌ترین شاخص‌های بورس در دنیا به حساب می‌آید. فهرست سهامی که در محاسبه‌ی این شاخص دخیل هستند، ثابت نیستند و بنا به نظر یک کمیته‌ی اجرایی تغییر می‌کنند. در این شاخص معیارهای مختلفی نظیر ارزش بازار، تعداد سهام شناور، نقدینگی، صورت مالی شرکت‌ها و البته سوابق شرکت در نظر گرفته می‌شود. هم‌چنین می‌توان این شاخص را مستقیما خریداری کرد. یعنی می‌شود به آن به دید یک سهم نگاه کرد و بخشی از مبلغ سرمایه‌گذاری را به آن اختصاص داد. چیزی که در بازار ایران خلا آن حس می‌شود.

و شاخص مهم دیگری که در مقایسه با شاخص بورس ایران باید آن را بررسی کنیم، شاخص نزدک است. این شاخص هم بر اساس میانگین وزنی محاسبه می‌شود. مزیت و تفاوت این شاخص با شاخص کل ایران این است که در اینجا سه سطح متفاوت داریم. در سطح اول شاخص شرکت‌های کوچک‌ بررسی می‌شود. سطح دوم، مربوط به شاخص بازار جهانی است که عملا سخت‌گیرانه‌تر از سطح قبلی است. در نهایت بزرگ‌ترین بخش این شاخص، مربوط به بازارهای بین‌المللی غیرمالی است که در سطح منتخب جهانی بررسی می‌شوند. همین سطح‌بندی‌ها عملکرد شاخص را واضح‌تر نشان می‌دهد.

الگوبرداری از شاخص های جهانی برای شاخص جدید بورس ایران

برمی‌گردیم به همان شاخص داوجونز و پیشنهادی را بررسی می‌کنیم که یکی از کارشناسان بازار سرمایه در این خصوص ارائه کرده است. یکی از راهکارهای مطلوب برای معرفی و ایجاد یک شاخص جدید برای بورس ایران از دید شایان کرمی، این است که از شاخص داوجونز الگوبرداری کنیم. یعنی سهام شرکت‌هایی را که اکنون می‌توانند اثر زیادی بر بازار بگذارند حذف کنیم تا دیگر شاهد این ناهم‌خوانی میان وضعیت بازار و سبد سهام سرمایه‌گذاران نباشیم.

حالا فرض کنید که در شاخص داوجونز هم تغییرات سهام شرکت فیس بوک لحاظ می‌شد. در آن صورت می‌شد دید که شاخص می‌تواند نوسان‌های معنادار و جهت‌داری داشته باشد که تنها منعکس‌کننده‌ی بخشی از رفتار بازار است. در ایران هم وضعیت شاخص کل و سهام شاخص‌ساز به همین شکل است. شاخص کل را بدون سهامی مثل فولاد، فارس یا فملی در نظر بگیرید. در آن صورت چه اتفاقی می‌افتد؟‌ در این شرایط دیگر می‌توان به این امر امیدوار شد که شاخص واقعی‌تر خواهد بود.

کرمی روشی دیگر را مطرح می‌کند و ادامه می‌دهد که می‌توان یک شاخص جدید برای بورس تعریف کرد و در آن مشخص کرد که هر شرکت چه وزنی دارد و چقدر می‌تواند روی شاخص اثر بگذارد. این‌طور شخص می‌تواند بفهمد که شرکت‌هایی با وزن X می‌توانند چه میزان بر شاخص اثرگذار باشند.

در مورد راهکار دیگر هم باید به سراغ ضریب بتا رفت. این ضریب به ما کمک می‌کند بفهمیم که سهم نسبت به تغییرات بازار چقدر واکنش نشان می‌دهد. به این ترتیب می‌شود ضریب بتا را برای سهام مختلف تفسیر کرد. یعنی وقتی ضریب بتا منفی است، می‌توان فهمید که با بالا رفتن بازار، سهام مذکور ممکن است روند رو به پایینی را تجربه کنند و بالعکس.

جمع بندی

بحث ایجاد یک شاخص جدید برای بورس ایران زمانی مطرح شد که انتقادات به نحوه محاسبه فرمول شاخص کل بالا گرفت. آقای عشقی رئیس سازمان بورس هم با توجه به این مسائل توضیح داد که احتمال دارد شاخصی جدید را جایگزین شاخص فعلی کند. البته کارشناسان با این امر چندان موافق نیستند و معتقدند بهترین کار آن است که از بازارهای بزرگ دنیا درس بگیریم و بر اساس آن‌ها شاخص را اصلاح کنیم. با مقایسه شاخص کل بورس ایران و بازارهای جهان می‌توان به ایرادات شاخص فعلی پی برد و به دنبال راهی برای برطرف کردن آن‌ها بود.

سوالات متداول با پاسخ کوتاه

شاخصی است که بر اساس بازده نقدی و قیمت سهام محاسبه می‌شود و در آن شرکت‌های بزرگ بیشترین تاثیر را در محاسبات دارند. این همان شاخصی است که فرمول محاسبه شاخص کل بورس در اخبار و رسانه‌ها به آن استناد می‌شود.

مشکلات شاخص از جایی آغاز می‌شود که این نماگر، نمی‌تواند معیار خوبی برای سنجش وضعیت کلی بازار باشد. چرا که سهامی با ارزش بازار بالاتر می‌توانند به راحتی شاخص را جابجا کنند. در حالی که پرتفوی افرادی که سهام کوچک را خریده‌اند ممکن است روندی متفاوت با شاخص کل داشته باشند.

در بورس ایران شاخص‌های دیگری هم هستند که به صورت هم‌وزن محاسبه می‌شوند و می‌توان به آن‌ها هم استناد کرد. هم‌چنین با الگوبرداری از شاخص‌های جهانی مثل داوجونز، می‌توان سهام با وزن بالا را از شاخص حذف کرد که دیگر جهت‌گیری‌های شاخص به منزله‌ی دستکاری تلقی نشود.

هنوز مشخص نیست و فعلا در این مورد اطلاعاتی ارائه نشده است.

کارشناسان معتقدند که مشکل فعلی بورس شاخص جدید نیست. چه بسا معرفی یک شاخص جدید، بیشتر باعث ترس و وحشت سهام‌داران شود و ریزش‌ها را به شکلی نشان دهد که تاکنون اتفاق نمی‌افتاد.

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص در بورس

آنچه به گوش هر سرمایه‌گذار بورس مهم و شنیدنی می‌آید، اخبار مربوط به “شاخص” است. اما شاخص چیست؟ در این مقاله ما قصد داریم تا به تعریف مفهوم شاخص بپردازیم. در ادامه ضمن تعریف انواع شاخص، شاخص بورس تهران را معرفی میکنیم.

شاخص بورس چیست؟

“شاخص” در فرهنگ لغوی به معنای علامت و نماست. در مفهوم کلی شاخص نمایانگر عددی است که تغییرات در یک یا چند متغیر را نشان می‌دهد. شاخص کل بورس عددی است که میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را طی یک روز کاری بازار نشان می‌دهد. با مقایسه دوره‌ای شاخص می‌توان پی برد که روند بازار صعودی بوده یا نزولی.

به طور مثال عبارت “امروز شاخص کل بازار بورس ۹ ‌هزار و ۶۳۴ واحد افت داشت. که در نهایت این شاخص به رقم یک میلیون و ۲۳۳ هزار واحد رسید” نشان می‌دهد که بورس نسبت به روز گذشته به چه میزان افت کرده است.

شاخص بورس در ازای هر روز کاری بازار به‌روزرسانی می‌شود تا میزان تغییرات بازدهی سهام کلیه شرکت‌ها را به اطلاع عموم برساند.

با مقایسه هر شاخص طی ادوار مختلف می‌توان به میزان تغییرات آن پی برد. به طور مثال با مقایسه شاخص کل بورس در تاریخ 7 اردیبهشت 1399 با مقدار 797,000 و تاریخ 7 اردیبهشت 1400 با مقدار 1,193,000 به این نتیجه می‌رسیم که روند بورس نسبت به تاریخ مشابه در سال گذشته 49% رشد کرده است.

شاخص جهانی بورس

نشان دادن روند تغییرات بازده سهام با کمک شاخص، شیوه‌ای رایج در تمامی بازارهای بورس دنیاست. از مطرح‌ترین این شاخص‌ها می‌توان به شاخص داو جونز (DOW&JONES) و نزدک (NASDAQ) به عنوان شاخص بورس آمریکا اشاره کرد.

در بورس ایران شاخص‌های مختلفی وجود دارد که فرمول محاسبه آن‌ها با هم متفاوت است و یا از سهم‌های به خصوصی تشکیل شده‌‎اند. در ادامه به توضیح این شاخص‌ها می‌پردازیم.

انواع شاخص در بورس

شاخص کل یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

در هر سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذار از دو قسمت منتفع خواهد شد:

1- افزایش قیمت سهام (بازده سرمایه‌ای): یعنی بازدهی که سرمایه‌گذار از محل تغییر قیمت سهام کسب می‌کند. به طور مثال اگر شما سهامی را 20000 ریال خریداری کرده باشید و آن را 25000 ریال بفروشید، 5000 ریال سود ناشی از تغییر قیمت سهام یعنی معادل 25 درصد قیمت خرید کسب خواهید کرد.

2- کسب سود نقدی (بازده نقدی): سودی که از جریانات نقدی دوره سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. اگر در سهام سرمایه‌گذاری کرده باشید، این بازده به شکل سود و اگر در اوراق قرضه سرمایه گذاری کرده باشید، به شکل بهره خواهد بود.

بازده کل جمع بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای است. مهم‌ترین شاخص در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص کل یا همان TEDPIX است.

TEDPIX مخفف چیست؟

TEDPIX مخفف Tehran Exchange Divedend and Price Index یا همان شاخص قیمت و بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است.

این شاخص میانگین تغییرات بازده کل یعنی بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر شاخص کل روزانه نشان می‌دهد که میانگین تغییرات قیمت سهام و تغییرات سود پرداختی در یک روز چقدر بوده است.

البته نکته مهم این جاست که وزن سهم‌ها در محاسبه شاخص کل باهم برابر نیست. شرکت‌هایی که سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص می‌دهند تاثیر بیشتری نسبت به شرکت‌ها با سهام کمتر دارند. به عبارت دیگر تاثیر تغییرات قیمت سهم هر شرکت بر شاخص کل بستگی به وزن آن شرکت دارد. منظور از وزن، مقدار سهام و حجم معاملات شرکت است.

شاید بپرسید اگر سهمی به هر دلیلی بسته یا متوقف باشد، در محاسبه شاخص منظور نمی‌شود؟ باید گفت، در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن به عنوان قیمت آن سهم درنظر گرفته شده و در شاخص لحاظ می‌شود.

شاخص هم‌وزن

شاخص هم‌وزن مثل شاخص کل میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. با این تفاوت که در محاسبه شاخص هم‌وزن، وزن سهام شرکت‌ها باهم برابر در نظر گرفته می‌شود. در واقع حجم معاملات و مقدار سهم تاثیری بر محاسبه شاخص هم‌وزن ندارد. شاخص هم‌وزن میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌ها را با فرض یکسان بودن تاثیر آن‌ها بر میانگین نشان می‌دهد.

نکته مهم در خصوص شاخص هم وزن این است که به علت یکسان بودن تاثیر وزن سهم‌ها بر محاسبه میانگین، تغییرات شاخص نشان‌دهنده تغییرات بیش از نیمی از سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است. به طور مثال شاخص مثبت نشان می‌دهد که سهام بیش از نیمی از شرکت‌ها رشد داشته‌اند. اما درباره شاخص کل نمی‌توانیم اینطور بگوییم. چون مثبت بودن شاخص می‌تواند تنها بر اثر رشد سهام چند شرکت بزرگ باشد در حالیکه قیمت سهام شرکت‌های کوچک کاهش‌یافته است. به عبارتی وزن بیشتر سهام شرکت‌های بزرگ باعث می‌شود که تغییرات قیمت سهام سایر شرکت ها برمحاسبه شاخص کل تاثیر کمتری بگذارد.

شاخص قیمت (TEPIX)

TEPIX مخفف Tehran Exchange Price Index به معنی شاخص بازدهی قیمت بورس اوراق بهادار تهران است. شاخص قیمت میانگین تغییرات قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. این شاخص بخشی از شاخص کل است که تغییرات بازدهی نقدی را نشان نمی‌دهد و تنها مختص به روند تغییرات قیمت سهام است.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

TEDIX مخفف Tehran Exchange Divedend Index به معنی شاخص بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است. این شاخص تنها تغییرات روند سود پرداختی به سرمایه‌گذاران از سوی شرکت‌های بورسی را نشان می‌دهد.

معمولا این شاخص کمتر دچار تغییر می‌شود و روندی با نوسانات کم دارد. اما این قاعده بستگی به تاریخ شاخص دارد. در ماه‌هایی مثل مرداد و دی نوسان شاخص بازده نقدی بیشتر می‌شود. چون اغلب شرکت‌ها در این ماه‌ها مجمع عمومی برگزار می‌کنند و نرخ سود پرداختی را به سهامداران اعلام می‌کنند.

شاخص قیمت و شاخص بازده نقدی هر دو متاثر از وزن سهام شرکت‌ها هستند. هر شرکت با وزن سهام بیشتر، تاثیر بیشتری بر شاخص می‌گذارد.

شاخص صنعت و شاخص مالی

شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات بازدهی کل سهام شرکت‌های مختص به یک صنعت است. به طور مثال وقتی می‌گوییم شاخص صنعت دارویی 212 واحد رشد کرده است؛ یعنی میانگین بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه دارویی مثل برکت، دارو، دامین، دالبر، دسینا و… نسبت به روز گذشته 212 واحد افزایش پیدا کرده است. شاخص مالی میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه مالی مثل شرکت‌های تامین سرمایه، شرکت‌های بیمه و … ر ا نشان می‌دهد.

شاخص 30 شرکت بزرگ

منظور از 30 شرکت بزرگ، 30 شرکت فعال در بورس با بیشترین وزن است. این 30 شرکت بیشترین سهام موجود در بازار را به خود اختصاص داده‌اند و حجم معاملات سهام آن ها بالاست. تغییرات قیمت این شرکت‌ها تاثیر چشم‌گیری بر شاخص بورس می‌گذارد. شرکت‌هایی مثل فملی (به طور مثال با حجم بالای 107892341 در یک روز)، وبملت، خودرو، اخابر و…

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

TEFIX مخفف Tehran Exchange Free Float Index به معنی شاخص سهام آزاد شناور بورس اوراق بهادار تهران است. منظور از سهام آزاد شناور، حجمی از سهام هر شرکت است که در انحصار یک شخص به خصوص یا یک شرکت حقوقی نیست. معمولا بخشی از سهام هر شرکت توسط افراد با سرمایه‌های کلان یا نهادهای مالی (تحت عنوان سرمایه‌گذاران حقوقی) خریداری و با هدف مشارکت در مدیریت شرکت نگهداری می‌شود.

همین امر باعث می‌شود تا این بخش از سهام در انحصار مالکان باشد و به صورت فعال در بازار معامله نشود. آنچه از مابقی سهام شرکت باقی می‌ماند سهام شناور است که در دست سرمایه‌گذاران حقیقی بوده و هر لحظه امکان دارد که معامله شود.

شاخص سهام شناورآزاد مانند شاخص سهام کل است. با این تفاوت که به جای میانگین تغییرات بازدهی کل، میانگین تغییرات سهام شناور آزاد را نشان می‌دهد. هرچه شاخص سهام شناور آزاد به شاخص سهام کل نزدیک تر باشد، یعنی سهام شناور آزاد بیشتر و سهام در انحصار افراد و سرمایه‌گذاران حقوقی کمتر است.

شاخص بازار اول و دوم

سازمان بورس سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را بر اساس برخی معیارها به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم می‌کند. معیارهایی مثل میزان سودآوری، درصد سهام شناور آزاد، عدم وجود زیان انباشته، حجم معاملات، تعداد سهام و…

شرکت‌هایی که بر اساس این معیار‌ها وضعیت مساعدی دارند در دسته بازار اول بورس قرار می‌گیرند.

شرکت‌هایی که نسبت به شرکت‌های بازار اول در رده‌های پایین تری هستند، در دسته بازار دوم بورس جا می‌گیرند. شاخص بازار اول نشان‌دهنده میانگین قیمت سهام شرکت‌هایی است که بر اساس معیارهای سازمان بورس در این بازار جا می‌گیرند. شاخص بازار دوم میانگین قیمت سهام شرکت‌های دسته دوم بازار بورس است.

اما با وجود فیلترهای تعریف شده، معمولا حجم معاملات بازار دوم بیشتر از حجم معاملات بازار اول است. هم‌چنین ممکن است درصد تغییرات شاخص بازار دوم بیشتر از شاخص بازار اول باشد.

کاربرد فرمول محاسبه شاخص کل بورس شاخص‌ها

هدف اصلی شاخص‌ها اطلاع‌رسانی میزان تغییرات و نوسانات بازار سرمایه به عموم مردم در غالب یک عدد کمّی است.

از دیگر کاربردهای شاخص‌ها در بازار سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- مبنایی برای ارزیابی عملکرد حرفه‌ای مدیران سرمایه‌گذاری

2- کمک به تحلیل گران برای پیش بینی حرکات آتی بازار

3-اندازه‌گیری نرخ‌های بازده بازار در مطالعات اقتصادی

4- مبنایی برای شکل‌گیری و نظارت بر صندوق های شاخصی

اصلی‌ترین مرجع اعلام شاخص سایت Tsetmc یا همان سایت مدیریت فناوری بورس ایران است. از این طریق شما می‌توانید تغییرات انواع شاخص، مقدار و درصد آن‌ها را ببینید که پیوسته به‌روزرسانی می‌شود.

نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟

شاخص ها نماگرهایی هستند که وظیفۀ مشخص کردن شرایط عمومی قیمت یا بازدهی در میان گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس هستند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی یکتاپرس، به اعتقاد کارشناسان آموزش بورس در الویت قرار دارد و به اعتقاد آنها تازه واردهای بازار سرمایه پیش از ورود به این بازار باید سطح آگاهی خود را ارتقا دهند تا بتوانند در بازار با انتخاب های خود از هرگونه ریزش شاخص کل جلوگیری کنند.

در ادامه مطالب آموزش بورس سایت خبری یکتاپرس، در این مقاله درباره نحوه محاسبه شاخص کل در بازار سرمایه توضیح داده می شود.

در حال حاضر در بازار سهام در حدود 800 نماد وجود دارد، بدون شک پیگیری داده های مربوط به معاملات این نمادها در طول یک روز و یا هر بازه زمانی دیگری، به خصوص از این جنبه که در تمام روزهای غیرتعطیل هفته، معاملات در حال انجام است و بحث بررسی یک یا دو روز نیست، کار نشدنی ایی محسوب می‌شود، لذا استفاده از روش های فرموله کردن برخی اطلاعات مورد نیاز برآمده از داده های مربوط به معاملات نمادها ضرورت پیدا می‌کند.

شاخص کل، نمائی از وضعیت کلی بازارها را نشان می‌دهد و از این جنبه مانند یک دماسنج عمل می‌کند، گرچه این دماسنج را وقتی کنار تک تک نمادها قرار می‌دهیم به برخی تناقضات بر خواهیم خورد که در ادامه به این موارد نیز اشاره خواهیم کرد.

در نتیجه تا به اینجا می‌دانیم که در بازار سهام برای رصد تغییرات قیمت کلیه نمادها، از یک معیار به نام شاخص کل استفاده می‌‌شود، البته شاخص کل قیمت، شاخص هم‌ وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص 30 شرکت برتر و شاخص بازده نقدی از انواع دیگر شاخص هایی هستند که در بورس تهران قابل استفاده اند.

شاخص ها نماگرهایی هستند که وظیفۀ مشخص کردن شرایط عمومی قیمت یا بازدهی در میان گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس هستند.

روش محاسبه شاخص کل بورس ماهیتی ساده دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد به دست می‌آید. لازم به ذکر است که ارزش جاری هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده به دست می‌آید.

بورس تهران از فروردین ماه 1369 اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمـوده است. این شـاخص 52 شـرکت که در آن زمـان کـل شرکت هــای پذیرفته شده در بورس را شـامل می‌شدند، در برمی‌گرفت.

رمول محاسبه شاخص کل به شکلی طراحی شده که به نسبت بزرگ یا کوچک بودن شرکت‌ها توجه می‌کند.

شاخص کل بیشترین تاثیر خودش را از سهام‌های بزرگ بازار می‌گیرد؛ به این معنا که رشد یا ریزش سهام‌های بزرگ باعث مثبت یا منفی شدن شاخص کل می‌شود.

شاخص کل: مهمترین شاخص در بورس تهران

معروف‌ترین شاخصی که مسلماً در مورد آن بارها و بارها خواهید شنید شاخص کل است؛ اما شاخص های دیگری نیز هستند که معمولاً در خبرها و گزارش‌ها در مورد تغییرات آن‌ها صحبت می‌شود. این شاخص ها قابلیت مقایسه و ترکیب با یکدیگر را ندارند اما وقتی همه آن‌ها را در کنار هم بررسی می‌کنید، به شما کمک می‌کند تا تصمیم بهتری بگیرید. سایر شاخص های مهم عبارت‌اند از: شاخص قیمت، شاخص بازده نقدی، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر، شاخص صنعت، شاخص مالی، شاخص بازار اول، شاخص بازار دوم و شاخص آزاد شناور.

دانستن مفهوم و کاربرد همه‌ی این شاخص ها مانند خوردن یک فیل می‌ماند. یک ضرب‌المثل خارجی می‌گوید: یک فیل را چطور می‌شود خورد؟ لقمه‌لقمه!

بنابراین برای اینکه همه این شاخص ها را بفهمید و کاربرد آن را یاد بگیرید گام‌به‌گام با ما پیش بیایید و از هیچ‌چیز نترسید.

ما ابتدا شاخص کل را برای شما توضیج میدهیم و در درس ششم به سراغ سایر شاخص های بورسی می رویم.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل متشکل از بیش از ۳۰۰ سهم شرکت های مختلف بورسی است که منعکس‌کننده تغییرات قیمت سهام و همین‌طور پرداخت سود سهام به سهامداران است. درواقع شاخص کل میانگین بازده سرمایه گذاران در بورس را نشان می‌دهد و به همین دلیل به آن شاخص قیمت و بازده نقدی هم میگویند.

فرض کنید شما دو سهم الف و ب را در سبد سهام خود دارید. سهم الف ۳۰% و سهم ب ۷۰% سبد شما را تشکیل می‌دهد و بازده هرکدام به ترتیب ۲۰ و ۳۰ درصد باشد، وقتی شما بخواهید میانگین سود سالانه خود را حساب کنید، نمی‌توانید از میانگین‌گیری ساده استفاده کنید و حاصل جمع دو عدد ۲۰ و ۳۰ را تقسیم بر دو کرده و میانگین سود خود را ۲۵ فرمول محاسبه شاخص کل بورس فرمول محاسبه شاخص کل بورس درصد اعلام کنید. میدانید چرا؟

اگر هرکدام از سهام الف و ب ۵۰% سبد شما را به خود اختصاص داده بودند، پاسخ درست برای میانگین بازده همان ۲۵% بود؛ اما چون سهم ب فضای بیشتری از سبد سهام شما را به خود اختصاص داده است، بنابراین اثر بیشتری هم بر میانگین بازده شما دارد.

برای محاسبه بازده باید از روش زیر استفاده کنید:

درواقع برای محاسبه میانگین بازده پرتفوی باید حاصل‌ضرب وزن هر سهم در پرتفوی در بازده سهم مربوطه را محاسبه کنید و اعداد به‌دست‌آمده را باهم جمع کنید تا میانگین بازده کل سبد سهام شما به دست آید.

در محاسبه شاخص کل نیز از همین روش استفاده می‌شود. درواقع تغییرات بازده شرکت های بزرگ‌تر اثر بیشتری نسبت به تغییرات بازده شرکت های کوچک‌تر بر شاخص دارند. توجه کنید که ممکن است شاخص در ابتدای سال ۶۰۰۰۰ واحد و انتهای سال ۷۵۰۰۰ واحد باشد که نشان‌دهنده رشد ۲۵ درصدی شاخص طی سال است؛ یعنی میانگین سود شرکت های بورسی طی سال ۲۵ درصد است؛ اما لزوماً این‌طور نیست که همه شرکت‌ها ۲۵ درصد سود داشته‌اند. ممکن است یک شرکت ۵۰ درصد سود و شرکتی دیگر ۱۰ درصد زیان و شرکت های دیگر نیز به همین شکل، عملکرد متفاوتی داشته باشند؛ اما میانگین موزون همه شرکت‌ها، حاکی از سود ۲۵ درصدی کل بازار است.

(پایان درس چهارم دوره آموزشی آشنایی با شاخص ها)

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این مقاله در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.