مشکلی در عرضه روبل نداریم/ ورود لیر به بازار متشکل ارزی در دستور کار است
امیر هامونی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره معاملات روبل در بازار متشکل ارزی و گلایه فعالان اقتصادی از محدودیت در عرضه روبل اظهار داشت: اتفاقا منابع روبلی بسیار خوبی داریم و در سمت عرضه روبل هیچ مشکلی وجود ندارد.
وی ادامه داد: در حال حاضر مساله کاهش حجم معاملات روبل، به کاهش تقاضا برای این واحد پولی برمی‌گردد و تقاضا برای روبل در بازار متشکل ارزی کم است.
مدیرعامل بازار متشکل ارزی درباره میزان تقاضا برای روبل پس از ورود آن به بازار متشکل ارزی گفت: مدت زمان زیادی از راه اندازی نماد روبل و ریال و ورود روبل به بازار متشکل ارزی نمی‌گذرد و برای این بازه زمانی نمی‌توان آماری از میزان کاهش و افزایش تقاضا برای روبل را ارایه کرد. از سوی دیگر از آنجایی که در حوزه اسکناس آماری از عرضه و تقاضای روبل وجود ندارد، امکان مقایسه آن با دوره‌های گذشته هم نیست البته این مقایسه در منابع نیمایی امکانپذیر است.
هامونی با بیان اینکه در حال حاضر مساله تقاضا برای روبل است و نه عرضه روبل، افزود: همه صادرکنندگان به راحتی به روبل دسترسی دارند و به راحتی امکان عرضه آن را در بازار متشکل ارزی دارند و باید سمت تقاضا تقویت شود.
مدیر عامل بازار متشکل ارزی با اشاره به ورود سایر ارزهای خارجی به بازار متشکل ارزی اظهار داشت: اخیرا شاهد ورود دینار و درج نماد آن در بازار متشکل ارزی بودیم و در محدوده زمانی اربعین توانستیم عرضه خوبی از دینار داشته باشیم و خدمات خوبی از سوی بازار متشکل ارزی به زائران حسینی داده شد . البته تقاضا برای دینار فصلی است به طوریکه در حال حاضر عرضه برای دینار انجام میشود اما تقاضایی وجود ندارد و این عرضه و تقاضا باید توسط بازارگردان مدیریت شود.
وی افزود: لیر هنوز وارد بازار متشکل ارزی نشده است اما عرضه لیر در بازار متشکل ارزی هم در دستور کار است.
هامونی درباره اثرگذاری راه‌اندازی بازار توافقی ارز در برگشت ارزهای صادراتی گفت: بالغ 90 درصد عرضه‌هایی که در بازار توافقی انجام می شود از سوی صادرکنندگانی است که این عرضه را از طریق نهادهای پولی و ارزی وارد بازار می‌کنند که این همکاری به افزایش نرخ فروش در بازار کمک کرده است که بخشی در قالب حواله در سامانه نیما عرضه شده و درصدی هم به صورت اسکناس وارد بازار متشکل ارزی شده است و تا به امروز این بازار در بازگشت ارزصادراتی بسیار موثر بوده است.
شکوری: نوسان نرخ ارز به صادرات کمک نمی‌کند
خبرگزاری خبرآنلاین نوشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که از ابتدای امسال تاکنون نرخ دلار با افزایش حدود ۷۰۰ تومانی مواجه شده است. در حالی که در ابتدای امسال لار ۳۷۴۸ تومان قیمت داشت که هم‌اکنون به حدود ۴ هزار و ۴۷۰ تومان افزایش یافته است.
در این شرایط، در فضای عمومی رسانه‌ای و بعضا کارشناسی کشور دائما این گزاره به افکارعمومی پمپاژ میشود که برای رشد صادرات غیرنفتی لازم است همواره نرخ رسمی ارز به میزان مابه‌التفاوت تورم داخلی و خارجی تعدیل شود و چون همواره نرخ تورم در اقتصاد ایران به مراتب بالاتر از نرخ تورم جهانی بوده، پس لازم است نرخ ارز دائما به میزان مابه‌التفاوت یادشده افزایش یابد تا صادرات غیرنفتی کشور رونق بگیرد. با این وجود، مطالعات گسترده میدانی نشان داده که تعدیل نرخ ارز با هدف رشد تجارت خارجی هیچ‌گاه صادرات غیرنفتی کشور را به سرمنزل مقصود نرسانده است.
در این خصوص، بهرام شکوری، رییس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران می‌گوید: افزایش «نرخ ارز می‌تواند به توسعه صادرات کمک کند، اما اتفاقی که اخیرا در ایران رخ داد، بی‌ثباتی بازار ارز است.» به اعتقاد وی، «نوسان نرخ ارز به صادرات کمک نمی‌کند، چون امکان پیش‌بینی درست از وضعیت آینده را سلب می‌کند؛ ضمن اینکه بخشی از صادرات کشور در گرو واردات است و نوسان شدید نرخ ارز، این موضوع را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.»
شکوری متذکر میشود: «در دنیا قیمت‌ها به حدی رقابتی است که به طور معمول همه ساله قیمت‌ها را نه‌تنها افزایش نمی‌دهند، بلکه کاهش هم می‌دهند.» به گفته وی، «همزمان با افزایش نرخ تورم باید قیمت ارز به تناسب آن تغییر کند تا تولیدکنندگان داخلی متضرر نشوند.»
آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگوی خبرگزاری خبرآنلاین با بهرام شکوری، رییس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران است.
* افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی چه تاثیری بر تجارت کشورها دارد؟
کاهش ارزش پول ملی یک کشور، یکی از ابزارهایی است که موجب توسعه صادرات و در عین حال، کاهش واردات میشود؛ چراکه بهای کالای خارجی را در کشور افزایش می‌دهد. برخی از کشورهای دنیا از این ابزار استفاده می‌کنند تا تراز تجاری خود را بهبود ببخشند. در مقاطعی، ژاپن ارزش ین را کاهش داد تا میزان صادرات به اروپا و سایر کشورها افزایش یابد و تراز تجاری‌اش مثبت شود. در چین نیز شاهدیم که ارزش یوان را پایین آوردند. دعوایی که امروز بین آمریکا و چین وجود دارد، سر این موضوع است؛ آمریکایی‌ها به طرف چینی می‌گویند شما حق ندارید ارزش پول خود را کاهش دهید، چون منجر به کسری تراز تجاری آمریکا میشود.
* یعنی شما در شرایط کنونی موافق افزایش ارزش دلار در ایران هستید؟
افزایش نرخ ارز می‌تواند به توسعه صادرات کمک کند، اما اتفاقی که اخیرا در ایران رخ داد، بی‌ثباتی بازار ارز است. نوسان نرخ ارز به صادرات کمک نمی‌کند، چون امکان پیش‌بینی درست از وضعیت آینده را سلب سمت و سوی بازار ارز می‌کند. ضمن اینکه فراموش نکنیم بخشی از صادرات کشور در گرو واردات است و نوسانات شدید نرخ ارز این موضوع را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
در دنیا قیمت‌ها به حدی رقابتی است که به طور معمول همه ساله قیمت‌ها را نه‌تنها افزایش نمی‌دهند، بلکه کاهش هم می‌دهند. در نتیجه چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر عددهای صادراتی ثابت و بعضا نزولی باشد، قیمت ارز نیز ثابت باشد، در نتیجه همیشه هزینه‌های ریالی بالا می‌رود و قیمت تمام شده افزایش و سود صادرکننده کاهش می‌یابد. اگر این روند استمرار پیدا کند، در نهایت به زیان خواهد رسید.
بر این اساس، همزمان با افزایش نرخ تورم باید قیمت ارز به تناسب آن تغییر کند تا تولیدکنندگان داخلی متضرر نشوند. امروز نرخ بهره‌های بانکی هیچ تناسبی با نرخ تورم ندارد. نرخ تورم را پایین آورده‌اند، اما نرخ سود سپرده‌ها کاهش نیافته است. سود سپرده یعنی هزینه تمام شده پول برای بانک‌ها. افزایش این هزینه نیز موجب میشود نرخ دسترسی به منابع مالی برای فعالان اقتصادی افزایش یابد. هر جا که نظام بانکی درست عمل کند، کشور پیشرفت می‌کند، چون نظام بانکی موتور متحرکه اقتصاد کشور است. در دنیا همه پول‌های خود را در بانک می‌گذارند. بانک‌ها نیز وظیفه دارند با منابع مردم تسهیلاتی را به مردم و فعالان اقتصادی پرداخت کنند؛ یعنی هم طرف تقاضا و هم طرف عرضه را فعال کنند. این اقدامات اقتصاد را حرکت می‌دهد. در آمریکا نرخ بهره ۰٫۲۵ درصد است. از سوی دیگر، بانک‌ها بنگاه‌داری نمی‌کنند؛ این در حالی است که بانک‌های ایران نه طرف عرضه و نه طرف تقاضا را مورد توجه قرار نمی‌دهند، بلکه خود تاجر و بنگاه‌دار شده‌اند. بانک‌ها با خود گفته‌اند چرا وام را به فعال اقتصادی بدهیم. خودشان به سرمایه‌گذاری در بازار ملک وارد شده‌اند تا سود ببرند.
نکته این‌جاست که حاکمیت اجازه داد که بانک‌ها وارد عرصه بنگاه‌داری شوند، اما در کشورهای دیگر این اجازه داده نمی‌شود. این اول بدبختی ماست که بانک‌ها بنگاه‌دار شده‌اند. در حال حاضر ملک‌های خریداری شده روی دست بانک‌ها مانده و نمی‌توانند بفروشند. پول بانک‌ها در زمین‌ها و ساختمان‌ها حبس شده و در حال ورشکستگی هستند. وام‌هایی هم به افراد داده‌اند و آنها نیز روی ملک سرمایه‌گذاری کرده‌اند و نمی‌توانند پول خود را بگیرند. این یکی از چالش‌ها و ابرچالش‌هایی است که در کشور وجود دارد.
* برخی می‌گویند که دولت برای جبران کسری بودجه، از افزایش نرخ دلار در این مقطع استقبال کرده یا به آن دامن زده است. این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طی ۱۹ سال گذشته، براساس مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس، همیشه نزدیک به ۷۶ درصد درآمدهایی که در بودجه پیش‌بینی شده، محقق شده است. ولی هزینه‌هایی که در بودجه نوشته شده، به طور معمول تا ۹۶ درصد محقق شده است. یعنی نتوانستیم بیشتر از ۴ درصد از هزینه‌ها کم کنیم. دولت حقوق و یارانه‌ها را نمی‌تواند کم کند. فاصله ۷۶ و ۹۶ درصد را چگونه باید پر کرد؟ این کسری بودجه چگونه جبران میشود؟ مردم وقتی این شرایط را می‌بینند، می‌توانند فکر کنند که دولت آخر سال برای جبران کسری بودجه، نرخ ارز را تکان می‌دهد.
همچنین به طور معمول در پایان سال زمان تسویه حساب‌های ارزی می‌رسد و بعضا به بازار فشار وارد می‌کند. وقتی این مساله قابل پیش‌بینی است، چرا برای آن تدبیر نمی‌َشود؟ اگر منابع ارزی زیاد است، چرا بخشی از آن تزریق نمی‌شود؟ از سوی دیگر، به تازگی فضای نااطمینانی از آینده ایجاد شد. ناآرامی‌ها همه را دل‌نگران کرد. در نتیجه تعدادی از افراد نیز علاقه‌مند شدند بخشی از پول خود را به ارز تبدیل کنند. از سوی دیگر، نرخ سپرده‌های بانکی کاهش پیدا کرد و بورس نیز دچار مشکل شد. در نتیجه مردم به بورس اعتماد نکردند. افرادی که سرمایه‌های کوچک داشتند، در حد ۱۰، ۲۰ و ۳۰ هزار دلار سمت و سوی بازار ارز خریدند. این موضوع هم در بازار تاثیر گذاشت. اما همه این‌ها نمی‌تواند ارزش یورو را به ۶ هزار و ۳۰۰ تومان برساند یا نمی‌تواند ارزش دلار را به ۵ هزار تومان برساند. عوامل دیگری در میان است. اگر دولت‌ها و مردم شفاف عمل کنند، بسیاری از مسایل حل میشود.
* افزایش قیمت ارز چه تاثیری بر سرمایه‌گذاری‌ها و استفاده‌کنندگان از تسهیلات خارجی خواهد داشت؟
در حال حاضر در افزایش قیمت ارز، ارزش دارایی افراد ۴۰ درصد کاهش یافته است. افرادی هم که از فاینانس‌های استفاده کردند و امروز می‌خواهند این پول را پس بدهند، با مشکل مواجه می‌شوند. ما می‌گوییم پول‌های خارجی ارزان است، اما فردی که از فاینانس استفاده می‌کند، اگر اطمینان داشته باشد که در یک روند مناسب هم‌پای قیمت ارز، سود محصول نیز افزایش می‌یابد، مشکل پیدا نمی‌کند. تولیدکننده‌ای که محصول خود را به صورت ریالی می‌فروشد و دلاری پول خود را پس می‌دهد، چه باید کند؟ این باعث میشود که کسی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری نباشد. با این نابسامانی‌ها فضای اطمینان در اقتصاد از بین می‌رود.
بنابراین باید برای آسیب ندیدن سرمایه‌گذاری از نوسانات نرخ ارز، ریسک این مساله از سوی دولت پوشش داده شود. به عنوان مثال وزارت راه و شهرسازی برای سرمایه‌گذاری در بخش راه‌آهن بسته حمایتی در نظر گرفته که ۳۰ درصد یارانه می‌دهد و نوسانات بیش از ۱۰ درصد نرخ ارز را پوشش می‌دهد. این موضوع به سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
بهره بانکی در دنیا حدود ۶ درصد است. این نرخ مناسبی است. اگر تسهیلات خارجی را با دلار ۳ هزار و ۵۰۰ تومان بگیریم باید آن را با دلار ۴ هزار و ۵۰۰ تومان پس بدهیم. در این شرایط تولیدکننده چطور می‌تواند به حیات ادامه دهد؟
سمت و سوی بازار خودرو
آشفته‌بازار خودرو، با اجرای بسته ارزی دولت نیز آرام نگرفت، این در شرایطی است که بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند، همزمان با مدیریت بازار ارز بخش خودرو نیز ساماندهی خواهد شد. همزمان با اوج‌گیری نرخ ارز، بازار خودرو نیز در کنار دیگر بازار کالاهای مصرفی مغشوش شد. در این بین کاهش عرضه از سوی خودروسازان و همچنین ورود سرمایه‌های سرگردان و دلالان منجر به افزایش قیمت بسیاری از محصولات تولیدکنندگان شد.
هر چند برخی اخبار و حتی تصاویری که در فضای مجازی از پارکینگ خودروسازان منتشر شد حکایت از احتکار خودرو از سوی تولیدکنندگان داشت اما آنچه مشخص است، خودروسازان همزمان با اجرای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در تامین برخی قطعات خودرو دچار مشکل شده‌اند که همین امر عرضه بسیاری از محصولات را زمین‌گیر کرده است. به این ترتیب هر چند قیمت خودرو متاثر از بازار ارز در هفته گذشته روند نزولی به خود گرفته بود، اما طی هفته جاری با وجود ثبات نسبی قیمت ارز، این روند تغییر جهت داد و برخی خودروهای تولید داخلی در بازار افزایش قیمت یافت. در این زمینه بسیاری از کارشناسان بازار، تاکید دارند که با وجود تعادل ارزی و آرامش بسیاری از بازار کالاهای مصرفی اما قیمت خودرو باز هم روند افزایشی یافته که مهم‌ترین دلیل آن کاهش عرضه خودرو است. اما کاهش عرضه خود دلایل مختلفی دارد که محکم‌ترین آن، نقص تامین قطعات با وجود تحریم‌های بین‌المللی پیش‌بینی میشود. در این زمینه طی هفته جاری معاون وزیر صنعت نقص قطعات ۳۲ هزار خودروی سواری را تایید کرده بود حال آنکه پیش از این رئیس انجمن خودروسازان از توقف ۵۰ هزار خودرو در پارکینگ خودروسازان به دلیل نقص در تامین قطعات خبر داده بود. به این ترتیب مشخص است که خودروسازان با گذشت کمتر سمت و سوی بازار ارز از دو هفته از اجرای تحریم‌ها توان تامین قطعات حتی خودروهای ملی خود را ندارند. اما نقل و انتقالات پولی یکی از مهم‌ترین موانع عدم تامین قطعات خودروهای داخلی است، به‌طوری‌که تولیدکنندگان بابت قطعه‌ای که از منابع خارجی دریافت می‌کنند امکان نقل و انتقالات پولی را ندارند، این در حالی است که به گفته معاون وزیر صنعت تا پیدا شدن منابع جایگزین بسیاری از محصولات همچنان با عدم تامین قطعات روبه‌رو هستند. وی در این زمینه حتی پیش‌بینی کرده که ممکن است تا اواسط شهریورماه جایگزین‌های تامین قطعات مشخص شوند. در این بین مشخص است که جایگزینی تامین‌کنندگان هزینه تولید را افزایش خواهد داد و سنگینی آن نیز تنها بر دوش مصرف‌کننده خواهد بود. اما خروج فرانسوی‌ها از صنعت خودروی کشور نیز دلیل دیگری بر کاهش عرضه خودرو به بازار است. در این بین هر چند تولید محصولات قدیمی پژو در ایران تداوم خواهد داشت اما رنو اعلام کرده با وجود تحریم‌های بین‌المللی قادر به ادامه تولید حتی محصولات قدیمی خود در ایران نیست. به این ترتیب از ماه آینده در فرآیند کاهش عرضه خودرو به کشور باید محصولات پلت‌فرم x۹۰ یعنی تندر ۹۰، ساندرو و دیگر خودروهای فیس لیفت شده این پلت فرم را در لیست خودروهایی که دیگر عرضه‌ای نخواهند داشت، اضافه کرد. در هر حال به نظر می‌رسد که با وجود اعمال تحریم‌ها از یکسو و ضعف زیر‌ساختی خودروسازی کشور از سوی دیگر، بازار آشفته خودرو به زودی رنگ آرامش را به خود نخواهد دید.
شکوری: نوسان نرخ ارز به صادرات کمک نمی‌کند
خبرگزاری خبرآنلاین نوشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که از ابتدای امسال تاکنون نرخ دلار با افزایش حدود ۷۰۰ تومانی مواجه شده است. در حالی که در ابتدای امسال لار ۳۷۴۸ تومان قیمت داشت که هم‌اکنون به حدود ۴ هزار و ۴۷۰ تومان افزایش یافته است.
در این شرایط، در فضای عمومی رسانه‌ای و بعضا کارشناسی کشور دائما این گزاره به افکارعمومی پمپاژ میشود که برای رشد صادرات غیرنفتی لازم است همواره نرخ رسمی ارز به میزان مابه‌التفاوت تورم داخلی و خارجی تعدیل شود و چون همواره نرخ تورم در اقتصاد ایران به مراتب بالاتر از نرخ تورم جهانی بوده، پس لازم است نرخ ارز دائما به میزان مابه‌التفاوت یادشده افزایش یابد تا صادرات غیرنفتی کشور رونق بگیرد. با این وجود، مطالعات گسترده میدانی نشان داده که تعدیل نرخ ارز با هدف رشد تجارت خارجی هیچ‌گاه صادرات غیرنفتی کشور را به سرمنزل مقصود نرسانده است.
در این خصوص، بهرام شکوری، رییس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران می‌گوید: افزایش «نرخ ارز می‌تواند به توسعه صادرات کمک کند، اما اتفاقی که اخیرا در ایران رخ داد، بی‌ثباتی بازار ارز است.» به اعتقاد وی، «نوسان نرخ ارز به صادرات کمک نمی‌کند، چون امکان پیش‌بینی درست از وضعیت آینده را سلب می‌کند؛ ضمن اینکه بخشی از صادرات کشور در گرو واردات است و نوسان شدید نرخ ارز، این موضوع را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.»
شکوری متذکر میشود: «در دنیا قیمت‌ها به حدی رقابتی است که به طور معمول همه ساله قیمت‌ها را نه‌تنها افزایش نمی‌دهند، بلکه کاهش هم می‌دهند.» به گفته وی، «همزمان با افزایش نرخ تورم باید قیمت ارز به تناسب آن تغییر کند تا تولیدکنندگان داخلی متضرر نشوند.»
آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگوی خبرگزاری خبرآنلاین با بهرام شکوری، رییس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران است.
* افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی چه تاثیری بر تجارت کشورها دارد؟
کاهش ارزش پول ملی یک کشور، یکی از ابزارهایی است که موجب توسعه صادرات و در عین حال، کاهش واردات میشود؛ چراکه بهای کالای خارجی را در کشور افزایش می‌دهد. برخی از کشورهای دنیا از این ابزار استفاده می‌کنند تا تراز تجاری خود را بهبود ببخشند. در مقاطعی، ژاپن ارزش ین را کاهش داد تا میزان صادرات به اروپا و سایر کشورها افزایش یابد و تراز تجاری‌اش مثبت شود. در چین نیز شاهدیم که ارزش یوان را پایین آوردند. دعوایی که امروز بین آمریکا و چین وجود دارد، سر این موضوع است؛ آمریکایی‌ها به طرف چینی می‌گویند شما حق ندارید ارزش پول خود را کاهش دهید، چون منجر به کسری تراز تجاری آمریکا میشود.
* یعنی شما در شرایط کنونی موافق افزایش ارزش دلار در ایران هستید؟
افزایش نرخ ارز می‌تواند به توسعه صادرات کمک کند، اما اتفاقی که اخیرا در ایران رخ داد، بی‌ثباتی بازار ارز است. نوسان نرخ ارز به صادرات کمک نمی‌کند، چون امکان پیش‌بینی درست از وضعیت آینده را سلب می‌کند. ضمن اینکه فراموش نکنیم بخشی از صادرات کشور در گرو واردات است و نوسانات شدید نرخ ارز این موضوع را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
در دنیا قیمت‌ها به حدی رقابتی است که به طور معمول همه ساله قیمت‌ها را نه‌تنها افزایش نمی‌دهند، بلکه کاهش هم می‌دهند. در نتیجه چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر عددهای صادراتی ثابت و بعضا نزولی باشد، قیمت ارز نیز ثابت باشد، در نتیجه همیشه هزینه‌های ریالی بالا می‌رود و قیمت تمام شده افزایش و سود صادرکننده کاهش می‌یابد. اگر این روند استمرار پیدا کند، در نهایت به زیان خواهد رسید.
بر این اساس، همزمان با افزایش نرخ تورم باید قیمت ارز به تناسب آن تغییر کند تا تولیدکنندگان داخلی متضرر نشوند. امروز نرخ بهره‌های بانکی هیچ تناسبی با نرخ تورم ندارد. نرخ تورم را پایین آورده‌اند، اما نرخ سود سپرده‌ها کاهش نیافته است. سود سپرده یعنی هزینه تمام شده پول برای بانک‌ها. افزایش این هزینه نیز موجب میشود نرخ دسترسی به منابع مالی برای فعالان اقتصادی افزایش یابد. هر جا که نظام بانکی درست عمل کند، کشور پیشرفت می‌کند، چون نظام بانکی موتور متحرکه اقتصاد کشور است. در دنیا همه پول‌های خود را در بانک می‌گذارند. بانک‌ها نیز وظیفه دارند با منابع مردم تسهیلاتی را به مردم و فعالان اقتصادی پرداخت کنند؛ یعنی هم طرف تقاضا و هم طرف عرضه را فعال کنند. این اقدامات اقتصاد را حرکت می‌دهد. در آمریکا نرخ بهره ۰٫۲۵ درصد است. از سوی دیگر، بانک‌ها بنگاه‌داری نمی‌کنند؛ این در حالی است که بانک‌های ایران نه طرف عرضه و نه طرف تقاضا را مورد توجه قرار نمی‌دهند، بلکه خود تاجر و بنگاه‌دار شده‌اند. بانک‌ها با خود گفته‌اند چرا وام را به فعال اقتصادی بدهیم. خودشان به سرمایه‌گذاری در بازار ملک وارد شده‌اند تا سود ببرند.
نکته این‌جاست که حاکمیت اجازه داد که بانک‌ها وارد عرصه بنگاه‌داری شوند، اما در کشورهای دیگر این اجازه داده نمی‌شود. این اول بدبختی ماست که بانک‌ها بنگاه‌دار شده‌اند. در حال حاضر ملک‌های خریداری شده روی دست بانک‌ها مانده و نمی‌توانند بفروشند. پول بانک‌ها در زمین‌ها و ساختمان‌ها حبس شده و در حال ورشکستگی هستند. وام‌هایی سمت و سوی بازار ارز هم به افراد داده‌اند و آنها نیز روی ملک سرمایه‌گذاری کرده‌اند و نمی‌توانند پول خود را بگیرند. این یکی از چالش‌ها و ابرچالش‌هایی است که در کشور وجود دارد.
* برخی می‌گویند که دولت برای جبران کسری بودجه، از افزایش نرخ دلار در این مقطع استقبال کرده یا به آن دامن زده است. این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طی ۱۹ سال گذشته، براساس مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس، همیشه نزدیک به ۷۶ درصد درآمدهایی که در بودجه پیش‌بینی شده، محقق شده است. ولی هزینه‌هایی که در بودجه نوشته شده، به طور معمول تا ۹۶ درصد محقق شده است. یعنی نتوانستیم بیشتر از ۴ درصد از هزینه‌ها کم کنیم. دولت حقوق و یارانه‌ها را نمی‌تواند کم کند. فاصله ۷۶ و ۹۶ درصد را چگونه باید پر کرد؟ این کسری بودجه چگونه جبران میشود؟ مردم وقتی این شرایط را می‌بینند، می‌توانند فکر کنند که دولت آخر سال برای جبران کسری بودجه، نرخ ارز را تکان می‌دهد.
همچنین به طور معمول در پایان سال زمان تسویه حساب‌های ارزی می‌رسد و بعضا به بازار فشار وارد می‌کند. وقتی این مساله قابل پیش‌بینی است، چرا برای آن تدبیر نمی‌َشود؟ اگر منابع ارزی زیاد است، چرا بخشی از آن تزریق نمی‌شود؟ از سوی دیگر، به تازگی فضای نااطمینانی از آینده ایجاد شد. ناآرامی‌ها همه را دل‌نگران کرد. در نتیجه تعدادی از افراد نیز علاقه‌مند شدند بخشی از پول خود را به ارز تبدیل کنند. از سوی دیگر، نرخ سپرده‌های بانکی کاهش پیدا کرد و بورس نیز دچار مشکل شد. در نتیجه مردم به بورس اعتماد نکردند. افرادی که سرمایه‌های کوچک داشتند، در حد ۱۰، ۲۰ و ۳۰ هزار دلار خریدند. این موضوع هم در بازار تاثیر گذاشت. اما همه این‌ها نمی‌تواند ارزش یورو را به ۶ هزار و ۳۰۰ تومان برساند یا نمی‌تواند ارزش دلار را به ۵ هزار تومان برساند. عوامل دیگری در میان است. اگر دولت‌ها و مردم شفاف عمل کنند، بسیاری از مسایل حل میشود.
* افزایش قیمت ارز چه تاثیری بر سرمایه‌گذاری‌ها و استفاده‌کنندگان از تسهیلات خارجی خواهد داشت؟
در حال حاضر در افزایش قیمت ارز، ارزش دارایی افراد ۴۰ درصد کاهش یافته است. افرادی هم که از فاینانس‌های استفاده کردند و امروز می‌خواهند این پول را پس بدهند، با مشکل مواجه می‌شوند. ما می‌گوییم پول‌های خارجی ارزان است، اما فردی که از فاینانس استفاده می‌کند، اگر اطمینان داشته باشد که در یک روند مناسب هم‌پای قیمت ارز، سود محصول نیز افزایش می‌یابد، مشکل پیدا نمی‌کند. تولیدکننده‌ای که محصول خود را به صورت ریالی می‌فروشد و دلاری پول خود را پس می‌دهد، چه باید کند؟ این باعث میشود که کسی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری نباشد. با این نابسامانی‌ها فضای اطمینان در اقتصاد از بین می‌رود.
بنابراین باید برای آسیب ندیدن سرمایه‌گذاری از نوسانات نرخ ارز، ریسک این مساله از سوی دولت پوشش داده شود. به عنوان مثال وزارت راه و شهرسازی برای سرمایه‌گذاری در بخش راه‌آهن بسته حمایتی در نظر گرفته که ۳۰ درصد یارانه می‌دهد و نوسانات بیش از ۱۰ درصد نرخ ارز را پوشش می‌دهد. این موضوع به سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
بهره بانکی در دنیا حدود ۶ درصد است. این نرخ مناسبی است. اگر تسهیلات خارجی را با دلار ۳ هزار و ۵۰۰ تومان بگیریم باید آن را با دلار ۴ هزار و ۵۰۰ تومان پس بدهیم. در این شرایط تولیدکننده چطور می‌تواند به حیات ادامه دهد؟
زمین بازی بیت‌کوین¹؛ از مبادله کالا به کالا تا بیت‌کوین
سروش کرمیان عضو تحریریه
زمان مطالعه : 13 دقیقه
برای بوکمارک این نوشته وارد شوید
طرفداران بیت‌کوین معتقدند این رمزارز در ۱۲ سال گذشته و تقریباً از زمان ایجادش، باعث تغییر نگرش افراد در مورد بسیاری از ساختارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شده است؛ از همین رو باعث شده بیت‌کوین یک فناوری برهم‌زننده تلقی شود. شناخت سابقه معیارهای شکل‌دهنده ذهنیت ما در کنار مسیریابی تغییر و تحولات تاثیر بسزایی در درک ما از این مسائل دارد. به همین دلیل در بخش زمین بازی بیت‌کوین در هر شماره به بررسی یکی از جنبه‌های تاثیرگذار بیت‌کوین و بلاک‌چین می‌پردازیم. در اولین قسمت از این مطالب به سراغ نقش بیت‌کوین در تکامل پول و نگاه به این ابزار معامله رفته‌ایم و به روند تکامل یکی از مهم‌ترین اختراعات بشر از مبادله تا اسکناس و بیت‌کوین پرداخته‌ایم. فناوری در هر شکلی، بنیادی‌ترین نیاز‌ها و ابداعات بشر را تحت تاثیر قرار داده است. در سه دهه اخیر اینترنت نحوه تعامل را تغییر داده و تقابل اینترنت با قدمت ۵۰۰ ساله رمزنگاری، شکل جدید از پول را خلق کرده است که آن را با نام بیت‌کوین می‌شناسیم. بیت‌کوین باعث بازتعریف بسیاری از معیارهای بنیادین ما در نحوه تعامل و ارتباطات شده است. پیدا کردن بینش جدید نسبت به امورمالی، تجاری، امنیت، حریم‌خصوصی یا مسائل هویتی، جنسیتی و ملیتی باعث شده امروزه این فناوری برای خود زمین بازی خلق کند و به مرور نگاه متفاوتی به نحوه انجام امور شود. پول در شکل صدف دریایی، سکه فلزی، تکه کاغذ یا حتی یک رشته کد الکترونیکی، ارزشی ندارد. در حقیقت پول ابزاری است که ما به سمت و سوی بازار ارز وسیله آن معاملات‌مان را انجام می‌دهیم و ارزش‌گذاری می‌کنیم یا کار، وقت و تلاش‌مان را در قالبی قابل سنجش و درک نشان می‌دهیم. فارغ از شکل پول، ارزش هر واحد پولی بستگی به اهمیتی دارد که مردم برای آن قائل هستند و به همین دلیل پول می‌تواند وسیله مبادله، واحد اندازه‌گیری یا ابزار ذخیره ارزش باشد.
شما وارد سایت نشده‌اید. برای خواندن ادامه مطلب و ۵ مطلب دیگر از ماهنامه پیوست به صورت رایگان باید عضو سایت شوید.
این مطلب در شماره ۱۰۵ پیوست منتشر شده است.
برای بوکمارک این نوشته وارد شوید
وزیر صنعت معدن و تجارت در حاشیه جلسه هیات دولت در ۷ شهریور ۱۴۰۰ خبر…
رئیس کل بانک مرکزی خبر از اجرای پیش‌آزمایشی ریال دیجیتالی داد، پروژه‌ای که صالح‌آبادی پس…
دیدگاه شما