تشکیل سبد سهام

5 روش تشکیل سبد سهام

بورس، بازاری است که افراد در آن به خریدو فروش اوراق بهادار می پردازند. سهام شرکت ها مهم ترین اوراق بهادار است که در این بازار پرنوسان خرید و فروش می شود. افراد با تحلیل سهام مختلف دست به خرید و فروش آنها می زنند و سعی می کنند تا سود کسب کنند. به مجموعه سهام یک فرد ، سبد سهام می گویند. سبد سهام می تواند از سهم های گوناگونی پر شود. در این مقاله به 5 روش متدوال تشکیل سبد سهام پرداخته شده است.

سبد سهام چیست؟

زمانی که شما چند سهم را خریداری می کنید ، دارای یک سبد سهم یا پرتفوی هستند. این که چه سهم هایی در سبد سهام شما وجود داشته باشد به استراتژی شما برمی گردد.

در زمان های قدیم تر، زنان برای خرید یک سبد داشته اند که با آن به بازار می رفته اند و دست به خرید می زده اند. بازار سهام نیز پر از سهم های مختلفی است که می تواند سبد سهام شما را پر کند. شما می توانید انواع سهم ها را انتخاب کرده و آنها را خریداری کنید. از روش های زیادی می توان برای تشکیل سبد سهام استفاده کرد که در زیر به 5 تا از رایج ترین آنها اشاره می شود:

1.سبد سهام با ریسک بالا:

همان گونه که از اسمش پیداست این سبد شامل سهامی است که دارای ریسک های بالا هستند ودر نتیجه خطر زیادی دارند. شما یا از طریق این سبد به سود بالایی دست می یابید و یا این که ضرر زیادی متحمل می شوید. در این سبدها سهم هایی انتخاب می شوند که دارای ریسک بالاتری هستند. ضریب بتای این سهام از دیگر سهام بالاتر است .

خیلی از این سهام ناشناخته و نوپا هستند و افرادی که اهل ریسک هستند دست به تشکیل چنین سبدی می زنند. افرادی که چنین سبدی را تشکیل می دهند به دنبال سهم هایی می گردند که هنوز مورد توجه بازار قرار نگرفته اند و به همین دلیل ریسک دارند چون ممکن است هرگز مورد توجه بازار قرار نگیرند و یا این که دیر مورد توجه قرار بگیرند.

به هر حال افراد ریسک این سهام را می پذیرند و این چنین سبدی را تشکیل می دهند. در چنین سبدی باید به خوبی مدیریت ریسک را انجام داد چون احتمال ضرر بالاتر است. با مدیریت ریسک، ضرر تشکیل سبد سهام چنین سبدی را می توان به کمترین میزان ممکن رساند. تعیین کردن حد ضرر و درگیر کردن مقدار پول مناسب باید در این سبد به خوبی انجام شود تا از ریسک آنها بکاهد. شما باید به خوبی مواظب این سبد باشید و به خوبی جریانات و نوسانات سهام را زیر نظر داشته باشید.

2.سبد سهام کم خطر:

این سبد هم مشخص است که دارای سهام با ریسک و خطر پایین است و افراد از سود چنین سبدی اطمینان بالاتری دارند. در این سبد، افراد به سراغ سهم هایی می روند که امتحان خود را پس داده اند و مسیر خوبی را از گذشته تا به حال پیموده اند.

سهام چنین سبدی دارای ضریب بتای زیادی نبوده و تغییرات قیمت آن چنانی نخواهند داشت. نوسانات این سهام عادی است و در نتیجه ریسک بالایی ندارد. افراد می توانند با وجود چنین سبدی به سود خوبی دست یابند. حاشیه امنیت برای سرمایه گذاری روی چنین سبدی بالاست . معمولا افرادی چنین سبدهایی را تشکیل می دهند که از ریسک بالا گریزان هستند و به دنبال سود نه چندان زیاد اما مطمئن هستند آنها سهامی را انتخاب می کنند که ریسک بالایی نداشته باشند و از این طریق سود خوبی را برای خود رقم می زنند.

3.سبد ترکیبی

منظور از ترکیبی این است که یک معامله گر در این سبد، انواع اوراق بهادار را دارد. به جز سهام، اوراق قرضه، کالا و دیگر موارد نیز در این سبد وجود دارد تا ریسک سبد را پایین بیاورد و از این طریق سود سبد سهام را تضمین کند. انعطاف چنین سبدی بالاست چون حق انتخاب وسیعی برای فرد سرمایه گذار وجود دارد .

در واقع چنین سبدی برای ایجاد تعادل تشکیل می شود. شما می توانید ریسک بالای سهام پرخطر را باانتخاب سهام و اوراق با سود تضمینی کنترل کنید و از این طریق در بازار بورس به خوبی حرکت کنید. درصد نسبت اوراق قرضه به سهام در یک سبد ترکیبی نسبت معینی است. با داشتن یک سبد ترکیبی شما به خوبی قادر خواهید بود تا مدیریت ریسک خود را انجام دهید و به سود خوبی برسید.

4.سبد سفته بازی و نوسان گیری

حتما شما در بازار بورس به نوسانگیری برخورد کرده اید و دیده اید که خیلی ها در این بازار با این کار به سود برسند. هر چند ریسک چنین کاری بالاست اما به هر حال سود خوبی دارد و می تواند برای افرادی مناسب باشد. چنین سبدی از سهامی تشکیل می شود که نوسان های زیادی دارندو افراد از آنها برای انجام معاملات کوتاه مدت و نوسان گیری استفاده می کنند.

در واقع، فرد برای انجام نوسان گیری مجموعه ای از سهام را خریداری می کند و سپس آنها را در فرصت مناسب می فروشد. عمر چنین سبدی کوتاه است و ریسک بالایی دارد. فقط افرادی که دارای مهارت بالا و تجربه کافی در بورس هستند باید سبد سفته گردانی تشکیل دهند. این سبد می تواند منجر به سود بسیاری شود اما از آن سو می تواند به ضرر زیادی هم بینجامد پس باید بسیار مواظب بود.

5.سبد سهام مبتنی بر سود نقدی

حتما شما می دانید که هر سهم، سالانه بخشی از سود خود را به سهامداران خود می دهد. اگر شما سهام شرکت هایی را بخرید که سود خوبی می دهند آن گاه سبد سهام مبتنی بر سود نقدی را تشکیل داده اید. این سبد مانند سبد کم خطر دارای ریسک پایینی است اما به هر حال ریسکش از سبد کم خطر بالاتر است چون شرکت ها ممکن است بر اثر شرایط اقتصادی دچار ضرر شوند. به هر حال شما در این سبد ، سهامی را انتخاب می کنید که دارای وضعیت مالی مناسبی هستند و می توانند سود خوبی به شما بدهند. شرکت های این سهام بخش عمده سود خود را به سهامدار می دهند.

نتیجه گیری

پرتفو یا سبد سهام؛ همان مجموعه سهام شماست که شما با خرید آنها دنبال سود کردن هستید. یک سبد بورسی باید به شکلی باشد که دارای ریسک و سود مناسبی باشد.

معمولا سبدها برحسب استراتژی و میزان ریسک افراد به روش های گوناگونی می توانند تشکیل شوند. در این مقاله به 5 روش تشکیل سبد سهام اشاره شد.

سبدهای کم خطر شامل سهام کم خطر و با ریسک پایین و سود مناسب بود.

سبد پرخطر دارای سهام با ریسک بالا بود که سود و ضرر آن بالا بود.

سبد مبتنی بر سود سهام روش دیگری برای تشکیل سبد بود که بر اساس سود نقدی سهام بسته می شد و سهامی انتخاب می شدند که سود خوبی را پرداخت می کردند.

پرتفوی یا سبد سفته بازی برای نوسان گیری تشکیل می شد و ریسک بالایی داشت و بنابراین باید برای مدیریت آن مهارت زیادی داشت و از تجربه کافی برخوردار بود.

در آخر هم سبدی به نام سبد ترکیبی است که همان گونه که از نامش پیداست ترکیبی از سهام و دیگر اوراق می باشد که مانند سهام کم خطر دارای ریسک چندان بالایی نیست و با تنوعی که دارد به خوبی ریسک خود را کنترل می کند.

یادتان باشد که برای سود کردند در بورس ، شما باید به خوبی سهام مختلف را تحلیل کنید و سبد خود را به درستی مدیریت کنید.

سهمیران

سهمیران، شعبه ای از کارگزاری حافظ است که مشغول آموزش مسائل بورس به افراد است. این مجموعه سالهاست که در حال آموختن دانش بورس به علاقمندان است. کارگزاری حافظ خود یکی از کارگزاری های برتر کشور است که بهترین خدمات را به مشتریان خود ارائه می کند. این کارگزاری دارای سامانه معاملاتی بسیار سریعی است و هم چنین خدمات مشاوره ای بسیار خوبی را به سهامداران عرضه می کند.

سهمیران، به خوبی با آموزش های خود مهارت افراد را بالا می برد و آنها می توانند با مهارتی که بدست می آورند سبدهای سهام خوبی را تشکیل دهند و به خوبی ریسک آنها را مدیریت کنند.

سهمیران با آموزش درست بورس، قدرت تحلیل افراد را بالا می برد و از این طریق به افراد یاد می دهد که به خوبی فرصت های خرید و فروش را شناسایی کنند و به این شکل معاملات پرسودی را انجام دهند. این مجموعه انواع تحلیل ها را به شما یاد می دهد و شما با آموزش های این مجموعه به خوبی قادر خواهید تا با استفاده از اندیکاتورها و نمودارها انواع سهام را ارزیابی و تحلیل کنید.

در کنار تحلیل ، سهمیران انواع استراتژی های معاملاتی را به شما آموزش می دهد که باعث می شود تا شما برای انجام معاملات خود برنامه داشته باشید و بدانید که چگونه باید در بازار پرنوسان بورس حرکت کنید. با یک استراتژی مشخص شما به خوبی خواهید توانست که دست به معامله گری بزنید.

سهمیران هم چنین به شما یاد خواهد داد که چگونه ریسک معاملات خود را مدیریت کنید و از این طریق ضرر تشکیل سبد سهام خود را به کمترین حد ممکن برسانید و سود خود را نیز به بالاترین حد برسانید. سهمیران به طور کلی از شما یک معامله گر ماهر می سازد.

تشکیل سبد سهام

چکیده: در قیاس با رشد روز افزون استفاده از پورتفوی ها و نیز با وجود ادبیات غنی آن، همچنان موضوعات و سؤالات بی پاسخ فراوانی در این زمینه وجود دارد. همچنین، بازارهای بورس ایران، تشکیل سبد سهام به عنوان بازارهایی رو به رشد، نیازمند پژوهش های بومی در پاسخ به این سؤالات و موضوعات می باشد. هدف از این پژوهش، ارائه ی ابزاری مفید و کارا برای کمک به متخصصین و محققین، در تئوریِ انتخاب پورتفوی است. پژوهش، ضمن بررسی جامع ادبیات موضوع و پیشرفت ها و گسترش های صورت پذیرفته در زمینه ی انتخاب و بهینه سازی پورتفوی، به مروری بر تشکیل سبد سهام انواع مسائل و روش های بهینه سازی پرداخته، با مناسب تشخیص دادن روش های ابتکاری، به اعمال چهار الگوریتم ابتکاری جدید و پُر کاربرد ژنتیک، ترکیب ژنتیک و نلدر-مید، گروه ذرات(کوچ پرندگان) و رقابت استعماری بر مسئله ی بهینه سازی پورتفوی در بازار بورس اوراق بهادار تهران و از بین سهام 50 شرکت برتر می پردازد؛ تا سبدهایی بهینه، دارای ریسک کمینه و تشکیل سبد سهام بازده بیشینه –به طور همزمان- را انتخاب نماید. همچنین، در این پژوهش، جهت دستیابی به نتایجی در زمینه ی چگونگی گزارشگری نرخ بازدهی، برای اثربخشی و کارایی بالاتر (بازدهی ماهانه در مقابل سالانه) به تشکیل دو پورتفوی مختلف با استفاده از هر الگوریتم و به کمک ورودی های سالانه و ماهانه پرداخته می شود. در ادامه، جهت سنجش و مقایسه ی عملکرد سه گروه الگوریتم ها، خبرگان و نیز تازه کارهای بازار بورس با یکدیگر، با ارائه ی تعریفی از دو گروه آخِر، به جمع آوری سبدهای منتخب آن ها توسط پرسشنامه ، پرداخته خواهد شد. کلّیه ی پورتفوی های پژوهش، یعنی هشت سبد منتخب الگوریتم ها، چهل سبد منتخب کارگزاران به عنوان نمونه ی خبرگان و چهل و سه سبد منتخب سرمایه گذاران فردیِ حاضر در تالار بورس تشکیل سبد سهام تشکیل سبد سهام به عنوان نمونه ی تازه کارها، در شرایط واقعی بازار بر دوره ای شش ماهه که از آن با عنوان دوره ی آزمون یاد می شود، اعمال می گردند؛ به عبارت دیگر، به طور فرضی امّا در بازار واقعی، طبق این پورتفوی ها، سهام خریداری و به مدت شش ماه با استراتژی منفعلانه، نگهداری می شوند. در نهایت، عملکرد هر سه گروه بر اساس مقیاس های تعدیل شده بر مبنای ریسک برای سنجش عملکرد پورتفوی، محاسبه شده، بر اساس فرضیات اصلی و فرعی پژوهش، مورد آزمون آماری تحلیل واریانس تک-عاملی و آزمون تعقیبی شِفِه قرار می گیرند تا مقایسه های آماری، بین متوسط عملکرد این سه گروه صورت پذیرد. نتایج آشکار می سازند که تفاوت معناداری بین متوسط عملکرد سبدهای منتخب خبرگان و متوسط عملکرد الگوریتم ها وجود ندارد، همچنین هر دو رویکرد، در دوره ی آزمون، به طور متوسط بهتر از پورتفوی بازار عمل نموده، به بازدهی بالاتری دست یافته اند. سرعت همگرایی الگوریتم ها در رسیدن به پاسخ بهینه نیز، مناسب و معقول می باشد. امّا متوسط عملکرد تازه کارها، با متوسط عملکرد این دو رویکرد تفاوت معناداری دارد، به طوری که در بررسی های آزمون تعقیبی شِفِه، مشخص شد که متوسط عملکرد خبرگان و الگوریتم ها، در سطح معناداری بهتر از عملکرد تازه-کارها بوده است. متغیرِ نوع اطلاعات ورودی (ماهانه یا سالانه) نیز، تأثیر معناداری بر عملکرد سبدها ایجاد نکرده بود. با توجه به این یافته ها، نتیجه گیری های پژوهش عبارتند از موارد ذیل: اوّلاً، از آنجا که عملکرد الگوریتم ها و سازگاری آن ها با حل مسئله ی پورتفوی تأیید شد، به خبرگان که هم اکنون جهت تشکیل سبد به صرف منابع هنگفت مالی، انسانی و . می پردازند، استفاده از روش های پژوهش به شدّت توصیه می شود، و بدینوسیله، خبرگان قادر به دستیابی به اثربخشی یکسان و کارایی بالاتر خواهند بود. ثانیاً، با توجه به مزایای عمده ی تشکیل پورتفوی، آماتورها به تشکیل و نگهداری پورتفوی تشویق می شوند، امّا از آنجا که در پژوهش، نشان داده شد که مهارتی در این امر ندارند، استفاده از الگوریتم های پژوهش، دست کم در بدو امر، برای آن ها رویکردی هوشمندانه است. بخشی از آن ها که توان مالیِ خرید و نگهداری سبدی سهام را ندارند نیز، به خرید سهام شرکت های سرمایه گذاری رهنمون می شوند تا به طور غیرِمستقیم، صاحب پورتفوی شوند. ثالثاً، با توجه به عملکرد یکسان سبدهای منتخب اطلاعات ماهانه و سالانه، استفاده از اطلاعات سالانه، به دلیل حجم محاسباتی پایین تر و بنابراین کارایی بالاتر و با حفظ اثربخشی یکسان، در مقایسه با همتاهای ماهانه، به سرمایه گذاران و پژوهشگران توصیه می شود. در نهایت، با توجه به آن که الگوریتم ها صرفاً از اطلاعات تاریخی جهت تشکیل پورتفوی استفاده نمودند، و عملکرد قابل قبولی در مقایسه با پورتفوی بازار و خبرگان داشتند، شکل ضعیف فرضیه ی بازار کارا که بیانگر هضم و انعکاس اطلاعات تاریخی در قیمت سهام است، در بازار بورس تهران زیر سؤال رفته، تا حد زیادی مورد تردید قرار می گیرد. دسته بندی بر اساس ژورنال های ادبیات اقتصادی (JEL classification): G11 ; C63 ; C61

#مدیریت و بهینه سازی پورتفوی (سبد سهام) #تئوری مدرن پورتفوی #بهینه سازی ابتکاری و تکاملی #الگوریتم ژنتیک #الگوریتم ترکیبی ژنتیک و نلدر-مید #الگوریتم گروه ذرات (PSO) #الگوریتم رقابت استعماری #خبرگان بورس #تازه کارهای بورس.

دانلود نسخه تمام متن (رایگان)
محل نگهداری: کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شاهرود
یادداشت: حقوق مادی و معنوی متعلق به دانشگاه صنعتی شاهرود می باشد.
تعداد بازدید کننده:

[کلیدواژه ها: نیم‌گروه، گروه، گروه دوری، p-گروه، گراف توانی، گراف همبند، همبندی، گروه دووجهی، گروه دودوری]

[کلیدواژه ها: ریسک سرمایه‌گذاری در بخش برق، بهینه‌سازی سبد، بهینه‌سازی ریسک سبد، انرژی‌های تجدیدپذیر]

[کلیدواژه ها: بهینه سازی سبد پروژه، الگوریتم های تکاملی، الگوریتم بهینه سازی مبتنی بر آموزش و یادگیری ]

[کلیدواژه ها: شاخص حاکمیت شرکتی، درصد اعضای غیرموظف هیئت مدیره، درصد سهامداران نهادی، نقدشوندگی سهام، بازده سهام، آمیهود تعدیل شده، بورس اوراق بهادار تهران]

[کلیدواژه ها: بهینه سازی، برنامه ریزی تولید، محدوده نهایی، بهینه سازی هوشمند، الگوریتم رقابت استعماری]

[کلیدواژه ها: عیار حد، عیارهای حد بهینه، بهینه سازی، ارزش خالص فعلی (NPV)، روش جستجوی نسبت طلایی، الگوریتم رقابت استعماری (ICA)، معدن سنگ آهن گل گهر]

مدیریت پورتفوی چیست؟ | معرفی 6 اصل اساسی برای تشکیل بهترین سبد سهام

در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری در بازار سهام به شدت مورد استقبال اقشار جامعه قرار گرفته است. نقدشوندگی بالا و نوسانات بسیار زیاد را می‌توان از دلایل جذابیت این بازارها برای مخاطبان در نظر گرفت. اما آیا ورود و داشتن یک سرمایه‌گذاری موفق در بازار سهام به سادگی برای همه امکان پذیر خواهد بود؟ همانطور که می‌دانید، فعالیت در هر حوزه‌ای بدون داشتن دانش کافی امری غیر منطقی بنظر می‌رسد. بازار سهام نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. داشتن مهارت و دانش کافی، حرف اول را در این بازار می‌زند. به عبارتی، لازم است تا تازه‌واردان با کلیه مفاهیم بازار آشنا بوده و به آنها تسلط داشته باشند.

در این بین یکی از اصلی‌ترین مواردی که برای داشتن یک سرمایه‌گذاری حرفه‌ای می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، آشنایی با نحوه تشکیل سبد سهام یا همان پورتفوی است. به گونه‌ای که اگر از فعالان با تجربه بازار بپرسید، داشتن یک سبد سهام متنوع و سازماندهی شده را از مهم‌ترین کلیدهای دستیابی به سود در این بازار عنوان می‌کنند. چرا که این امر منجر به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری شما به طور قابل توجهی خواهد شد. حال که به اهمیت این موضوع پی بردید، همراه ما باشید تا شما را با نکات طلایی مدیریت سبد سهام آشنا سازیم.

سبد سهام یا پورتفوی چیست؟

سبد سهام یا پورتفوی به مجموعه‌ای از سهم‌های مختلف گویند که شخص به قصد سرمایه‌گذاری آنها را خریداری نموده است. این کار با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد. در واقع در این حالت شما سرمایه خود را به چندین سهم اختصاص داده‌اید که این امر منجر به متنوع شدن دارایی‌های شما و در نتیجه کاهش مجموع ریسک سرمایه‌گذاری می‌گردد. این مثل قدیمی که “همه تخم مرغ‌های خود را درون یک سبد قرار ندهید” نیز در این خصوص بسیار به کار می‌رود.

به خاطر داشته باشید که متنوع سازی دارایی‌ها نیز اصول خود را دارد. در واقع، اگر در این کار زیاده‌روی کنید و بیش از حد سرمایه خود را تقسیم نمایید نیز بازدهی منفی کسب خواهید کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا با اصول مدیریت پورتفوی برای داشتن یک سبد سهام مناسب و منطقی آشنا شوید.

مدیریت پورتفوی به چه معناست؟

مدیریت پورتفوی را می‌توان، تعیین بهترین استراتژی‌ها برای رسیدن به یک سرمایه‌گذاری موفق با ریسک پایین تعریف نمود. به عبارتی هدف اصلی در مدیریت پورتفوی، ایجاد توازن بین درجه ریسک پذیری، میزان سرمایه و متناسب سازی سرمایه‌گذاری با آنهاست. این امر را می‌توان به عنوان یکی از اصلی‌ترین وظایف هر یک از سهامداران مطرح نمود.

اولین گام در مدیریت پورتفوی آن است که بدانیم هدف ما از انجام این سرمایه‌گذاری چیست. تعیین میزان بازدهی و نقدشوندگی مورد نظر و همینطور درجه ریسک پذیری، از جمله مواردی است که در این مرحله می‌بایست مورد توجه قرار گیرد. به عبارتی لازم است تا در ابتدای کار، استراتژی معاملاتی خود را مشخص نموده تا بتوانیم ادامه مسیر را بر اساس آن طی کنیم.

در گام بعدی باید با توجه به سیاست‌های تعیین شده، ترکیب سبد سهام خود را مشخص نماییم. حال می‌توانیم با توجه به اینکه قصد داریم چه مقدار از سرمایه خود را به این سرمایه‌گذاری اختصاص دهیم، اقدام به تشکیل پورتفوی کنیم. اکنون شما یک سبد سهام متناسب با اهداف و خواسته‌های خود دارید که می‌توانید برای بازدهی بیشتر عملکرد خود را به طور دوره‌ای چک نماییم. اگر عملکردتان موفقیت آمیز بود همچنان به مسیر خود ادامه دهید و در غیر این صورت در سبد خود اندکی تجدید نظر نمایید.

دو عامل بسیار اثرگذار در تشکیل سبد سهام

تشکیل پورتفوی یا سبد سهام، یکی از عوامل اساسی موفقیت فرد در بازار سهام است. همانطور که در بخش قبل نیز گفتیم تعیین استراتژی معاملاتی در این کار بسیار دخیل می باشد. در واقع، لازم است تا به نوعی فرد بین اهداف و تمامی مشخصات و تشکیل سبد سهام روحیات شخصی خود متناسب سازی کند. دو مورد از اصلی ترین مواردی که باید در این مرحله مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:

1. توجه به میزان ریسک پذیری

درجه ریسک پذیری را می توان یکی از عوامل به شدت موثر دانست که می بایست در تشکیل پورتفوی به آن توجه نمود. در واقع افراد از منظر تحمل ریسک بسیار متفاوت می باشند. عده ای تمایل دارند یک سرمایه گذاری محتاطانه داشته و یک ریسک کم و معقول را تجربه نمایند. از این رو پیشنهاد می شود بخش عمده سبد خود را به اوراق با درآمد ثابت، صندوق های سرمایه گذاری و اوراق با نقدشوندگی بالا اختصاص دهند.

دسته دیگر افرادی هستند که قدرت ریسک پذیری بالایی داشته و از سرمایه گذاری در شرکت های کوچک به امید کسب بازده بیشتر هیچ ابایی ندارند. این افراد می توانند در سبد سهام خود نیز این امر را در نظر گرفته و متناسب با آن اقدام نمایند. از این رو همواره به میزان پذیرش ریسک خود در معاملات توجه داشته و همگام با آن عمل نمایید.

2. تعیین بازه زمانی مورد نظر برای سرمایه گذاری

بازه زمانی مورد نظر سرمایه‌گذار نیز یکی دیگر از عوامل موثر بر تشکیل تشکیل سبد سهام سبد سهام خواهد بود. در واقع هر فرد باید بداند که هدف او از ورود به معاملات چیست و تا چه زمانی قصد دارد سهام خریداری شده خود را نگهداری نماید. به عبارتی اگر فردی بورس را به عنوان شغل دوم خود انتخاب نموده، قطعا توانایی آن را ندارد که زمان زیادی را به آن اختصاص دهد. از این رو، می‌بایست افق زمانی بلند مدت را برای معاملات خود در نظر گرفته و استراتژی و سبک معاملاتی خود را نیز متناسب با آن تعیین کند. بنابراین، لازم است تا پیش از تشکیل سهام در مورد این موضوع به خوبی شفاف سازی صورت گیرد.

اهمیت و تاثیر مدیریت سبد سهام در چیست؟

قطعا می‌دانید که در بازار بورس برخلاف سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی، با موضوعی تحت عنوان ریسک رو به رو خواهید بود. در واقع این احتمال وجود دارد که در اثر نوسانات بازار، بخش اعظم دارایی شما درگیر زیان گردد. چیزی که در خصوص سپرده‌های بانکی چندان مفهومی ندارد. (البته سرمایه‌گذاری در بانک نیز بدون ریسک نخواهد بود، اما بدون شک این میزان در مقایسه با بورس بسیار کمتر است.)

از این رو لازم است تا در انجام معاملات خود نهایت دقت را به خرج دهید. یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌بایست به آن توجه گردد همین مبحث تشکیل و مدیریت پورتفوی می‌باشد. با این کار شما دارایی خود را بین مجوعه‌ای از سهام تقسیم نموده و ریسک مجموع سرمایه‌گذاری خود را کاهش داده‌اید.

به طور نمونه زمانی که یک معامله شما منجر به زیان گردد این احتمال وجود دارد که در معامله بعدی موفق عمل کرده و سود کسب کنید. در نتیجه ضرر شما با سود به دست آمده تا حدودی همپوشانی کرده و در نهایت مانع کاهش شدید در ارزش دارایی شما می‌گردد. از این رو، می‌توانید با تشکیل و مدیریت پورتفوی بازدهی بیشتری را از آن خود سازید.

لازم است توجه داشته باشید که چنانچه کارگزار انتخابی شما از کارگزاری‌های برجسته بازار باشد، قطعا شما را در مسیر رسیدن به یک سرمایه‌گذاری موفق یاری خواهد نمود. به طور نمونه، در کارگزاری مدبر آسیا، شما می‌توانید با بهره گیری از راهنمایی‌های مشاوران و پشتیبانان این شرکت، موفق‌تر عمل نموده و بدانید که در این مسیر دست تنها نخواهید بود.

چند سهم در سبد سهام خود داشته باشیم؟

به طور کلی گفته می‌شود که با داشتن 5 تا 10 سهم می‌توانید یک پورتفوی مناسب برای خود تشکیل دهید. البته باید توجه داشته باشید که این سهم‌ها از صنعت‌های مختلفی انتخاب شده باشند. چرا که این کار علاوه بر کاهش ریسک سبد ناشی از وقوع اتفاقات سیاسی و اقتصادی، ریسک ناشی از وضعیت خود شرکت‌ها را نیز کاهش می‌دهد. از این رو یک سرمایه‌گذاری با ریسک معقول و ایمن را تجربه خواهید کرد.

6 اصل اساسی برای تشکیل بهترین سبد سهام

تا به اینجا با مفهوم پورتفوی و اهمیت مدیریت آن آشنا شدید. حال نوبت آن است که شما را با 6 اصل اساسی که در زمینه تشکیل سبد سهام می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، آشنا سازیم.

1. سرمایه گذاری در تک سهم، مقدمه ای برای افزایش ریسک سرمایه گذاری

ساده‌ترین راه برای داشتن یک سرمایه‌گذاری موفق و کم ریسک، متنوع سازی دارایی‌ها یا به اصطلاح همان تشکیل پورتفوی می‌باشد. با انجام این کار، ریسک سرمایه‌گذاری شما به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. در واقع شما می توانید با تقسیم دارایی‌های خود بین سهام چندین شرکت و صنعت مختلف، بازدهی بیشتری را از آن خود سازید.

به این صورت که افت قیمت سهام یک شرکت با سود حاصل از سهام دیگر از سبد شما، جبران می‌گردد. بنابراین تک سهم شدن را امری ممنوع در سرمایه‌گذاری قلمداد کنید. البته توجه داشته باشید که در این کار زیاده‌روی نکرده و به گونه این عمل کنید که بتوانید به خوبی برای روی تمامی سبد خود، کنترل کافی داشته باشید.

علاوه بر این، توصیه می‌شود از توجه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس نیز غافل نشوید. در واقع خرید واحدهای صندوق‌ها نیز در کنار سهام شرکت‌های پر بازده می‌تواند یک سبد سرمایه‌گذاری بسیار کم ریسک را برای شما رقم بزند.

2. خرید سهام از صنایع پربازده و شرکت های دارای اعتبار

همانطور که می‌دانید، صنایع مختلفی در بورس در حال فعالیت هستند. از این رو، لازم است تا هنگام سرمایه‌گذاری، سهام خود را از صنایع مختلفی که بازدهی بالایی نیز دارند انتخاب نمایید. به عبارتی، اگر شما چندین سهام از یک صنعت انتخاب نمایید، با بروز رویدادی که منجر به تغییر وضعیت آن صنعت می‌گردد، ریسک زیادی را از آن خود ساخته‌اید. از این رو، توصیه می‌شود از سرمایه‌گذاری تنها در یک صنعت مشخص به شدت اجتناب نمایید.

علاوه بر لزوم توجه به پر بازده بودن صنعت انتخابی، بسیار اهمیت خواهد داشت که سهم خود را از چه شرکتی خریداری می‌کنید. در واقع لازم است تا پیش از خرید، با استفاده از اصول تحلیل تکنیکال و بنیادی، وضعیت شرکت را نیز به دقت مورد بررسی قرار دهید. بنابراین همواره دقت داشته باشید که سهم خود را از شرکت‌های معتبر و آینده دار انتخاب نمایید.

3. همواره به میزان شاخص بورس توجه داشته باشید

یکی از مواردی که در تشکیل پورتفوی و انتخاب سهم‌های ارزنده تاثیرگذار است، توجه به میزان شاخص است. همانطور که می‌دانید، شاخص کل نشان دهنده تغییرات ارزش سهام تمامی شرکت‌های پذیرش شده در بورس می‌باشد که در محاسبه آن وزن شرکت‌ها نیز موثر هستند. به این صورت که شرکت‌های بزرگ در مقایسه با شرکت‌های کوچک، تاثیر بیشتری در این میزان خواهند داشت. در نتیجه افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بزرگ بازار هستند، باید به شاخص کل توجه بیشتری نمایند.

علاوه بر شاخص کل، شاخص هم وزن نیز بیانگر تغییرات ارزش تمامی شرکت‌های پذیرش شده در بورس می‌باشد. با این تفاوت که در محاسبه آن، وزن تمامی شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود. در واقع، شرکت‌های کوچک و بزرگ به یک میزان در این رقم تاثیر خواهند داشت. حال اگر در شرایطی شاخص هم وزن مثبت باشد و شاخص کل منفی، می‌توان نتیجه گرفت که در این وضعیت، شرکت‌های کوچک‌تر مثبت و شرکت‌های بزرگ منفی هستند.

بنابراین، همواره لازم است تا به میزان این دو عدد توجه داشته باشید و از سرمایه‌گذاری در وضعیتی که این ارقام حباب گونه رشد دارند به شدت خودداری نمایید. (اعداد مربوط به شاخص را می‌توانید از سایت tsetmc مشاهده نمایید.)

4. از توجه به بازارهای جهانی غافل نشوید

سرمایه‌گذاران باید در نظر داشته باشند که رویدادهای رخ داده در بازارهای جهانی، بدون شک بر روی اقتصاد داخل کشور نیز اثرگذار خواهند بود. از این رو، لازم است تا پیش از ورود به معاملات، اخبار و مسائل اقتصادی و سیاسی را در سطح جهانی بررسی نمایند. چرا که بازارهای مختلف قطعا بر روی یکدیگر تاثیر خواهند گذاشت.

به طور نمونه، افت قیمت در بازار فلزات جهانی، کاهش قیمت فلزات در بازار بورس تهران را در پی خواهد داشت. بنابراین، تشکیل سبد سهام با پیگیری بازارهای جهانی در هنگام تشکیل سبد، ریسک سرمایه‌گذاری خود را به حداقل برسانید.

5. هیچگاه نسبت به انتخاب های خود تعصب نداشته باشید

به یاد داشته باشید که سابقه خوب یک سهام در چند سال گذشته، به هیچ عنوان دلیل منطقی برای ادامه روند سودسازی آن شرکت نخواهد بود. به عبارتی، معامله‌گران باید به جای تمرکز بر روی اینکه کدام سهام در چند سال اخیر سودآور بوده است، به تحلیل آنها با استفاده از اصول علمی بپردازند. چرا که ممکن است پس از بررسی‌ها به این نکته برسیم که این سهم در آینده، قصد ادامه روند سابق خود را نخواهد داشت.

علاوه بر این، گروهی از معامله‌گران هستند که صرفا با شناختی که از گذشته یک شرکت مشخص دارند، آن را به عنوان گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاری خود انتخاب می‌کنند. این در حالیست که نباید نسبت به یک سهم دیدگاه متعصبانه داشت و معتقد بود که در آینده نیز همان تحرکات قبلی را خواهد داشت. بنابراین همواره انتخاب‌های خود را از جوانب مختلف بررسی کرده و هیچگاه اقدام به خرید سهم بدون تحلیل ننمایید.

6. مراقب باشید درگیر شایعات نشوید

در قسمت‌های قبل به این موضوع اشاره کردیم که پیگیری اخبار چه در سطح جهانی و چه داخلی، امری بسیار مهم می‌باشد. اما باید توجه داشت که این اخبار را از منابع موثق بدست آوریم. چرا که ممکن است در این مسیر، درگیر شایعاتی شده و این موضوع در تشکیل سبد سهام شما نیز اثر خود را بر جای گذارد. بسیار اتفاق افتاده که یک سرمایه‌گذار بزرگ در بازار شایعه‌ای ایجاد نموده تا معاملات یک نماد را مطابق میل و خواسته خود تغییر دهد. از این رو، همواره اخبار را از پایگاه‌های موثق و معتبر پیگیری نمایید.

جمع بندی با ذکر یک نکته مهم در امر سرمایه گذاری بورس

در این مقاله با 6 راهکار اصلی برای مدیریت پورتفوی و داشتن بهترین سبد سهام، آشنا شدیم. حال می‌دانیم که به همان اندازه که رویدادهای داخلی در روند معاملات تاثیرگذار می‌باشند، رویدادهای جهانی نیز اثر خواهند داشت. می‌دانیم که نباید نسبت به سهم‌های خود دیدگاه متعصبانه داشته باشیم و گاهی می‌توانیم با پذیرش اشتباهات خود و خروج به موقع از سهم، ضرر خود را تا حد زیادی کاهش دهیم. توجه داریم که از تک سهم شدن دوری نموده و انتخاب‌هایی از صنایع مختلف و متنوع داشته باشیم. اگر بتوانیم مجموعه این نکات را در تشکیل سبد خود لحاظ نماییم، قطعا یک سرمایه‌گذاری عالی و کم ریسک در انتظار ما خواهد بود.

در پایان لازم دیدیم تا اهمیت انتخاب یک کارگزار خوب را به شما یادآور شویم. باید توجه داشته باشید که در امر سرمایه‌گذاری در بازار بورس، تنها داشتن دانش و مهارت کافی نخواهد بود. حتی اگر شما بهترین دانش و تسلط به بازار را داشته اما کارگزار شما سفارشات شما را با تاخیر اجرا نماید یا در مواقع خاص که مشکلی برای حساب کاربریتان رخ داده است، نتوانید با کارگزار ارتباط بگیرید و… قطعا اهمیت و تاثیر مهارت‌های شما کمرنگ خواهد گشت. از این رو، با حساسیت هر چه بیشتر نسبت به این مسئله برخورد نمایید. به عنوان یک پیشنهاد خوب، می‌توانیم کارگزاری مدبر آسیا را به شما معرفی نماییم که قطعا از بی رقیب‌های بازار سرمایه بوده و بالاترین سطح کیفیت مشتری مداری و اجرای سفارشات را در این کارگزاری تجربه خواهید کرد. از این رو، کارگزاری مدبر آسیا را به عنوان یک گزینه عالی برای شروع یا ادامه سرمایه‌گذاری خود مد نظر داشته باشید.

آموزش استراتژی معاملاتی و سبد سهام

قبل از پرداختن به استراتژی معاملاتی خوب است با مفهوم استراتژی آشنا شویم. ریشه این کلمه از واژه یونانی "استراتگوس" گرفته شده است و به معنای فرماندهی و رهبری است. فرماندهان یونانی در طی جنگ‌های خود برنامه مشخصی را برای هر یک از نیروهای خود تعیین می‌کردند که با همه جزئیات روند جنگ را پیش بینی کرده و در صورت رخ دادن هر اتفاقی برنامه‌ای از پیش تعین شده وجود داشت.

یک سرمایه گذار حرفه‌ای نیز برای اینکه در میدان جنگ بازار سرمایه شکست نخورد باید با استراتژی وارد معاملات شده و برای هر یک از اتفاقات در بازار سرمایه استراتژی معاملاتی داشته باشد. این برنامه دقیق و از پیش تعیین شده کمک می‌کند تمام رفتارهای غیر قابل پیش بینی بازار مهار شدنی باشد.

بازار سرمایه مدام در حال نوسان است و اغلب در سه حالت متداول صعودی، نزولی و خنثی قرار دارد. برای تعیین استراتژی معاملاتی ابتدا باید جهت یا روند بازار را شناسایی کرده و مورد بررسی قرار دهیم. این اصطلاح در سطح بین المللی نیز رایج است که هر معامله‌گر ابتدا باید به یک سؤال یک میلیون دلاری پاسخ دهد "هم اکنون بازار چه روندی دارد؟ "بعد از اینکه روند کلی بازار و ویژگی‌های آن را شناختیم باید ابتدا تصمیم بگیریم قصد ورود به بازار را داریم یا نه؟

آموزش استراتژی معاملاتی در بسیاری از موارد از مهم‌ترین نیازهای ورود به بازار معاملات است. شاید بسیاری از ما تکنیک‌های تحلیل بازار را بدانیم اما بدون آشنایی و تسلط بر استراتژی معاملاتی نمی‌توانیم ورود و خروج موفقی در بازار سرمایه داشته باشیم. یک استراتژی معاملاتی دارای 3 بخش اصلی است که در ادامه هر بخش را به‌صورت مجزا توضیح می‌دهیم.

گردآوری اطلاعات از گزینه سرمایه گذاری مورد نظر:

اولین قدم در استراتژی معاملاتی داشتن شناخت درست و دقیق از بازار و شناخت جنس بازار است. روش درست و استاندارد برای شناخت بازار گردآوری اطلاعات از طریق اخبار درست، صورتهای مالی شرکت‌ها و بررسی وضعیت کلان اقتصادی کشور است. در پایان این مرحله سرمایه گذار باید توانایی پاسخ به این سؤال را داشته باشد که کدام گروه یا صنعت برای سرمایه گذاری بهتر است؟

تحلیل و پردازش اطلاعات:

قدم بعدی در آموزش استراتژی معاملاتی آشنایی با شیوه‌های تحلیل اطلاعات است. در این مرحله سرمایه گذار باید از طریق روش‌های مختلف تحلیل تکنیکال، بنیادی و.. اطلاعات را برای خود تحلیل و بررسی کند. تعیین دقیق و درست ابزارها و به‌کارگیری آنها در این مرحله بسیار مهم است.

خروجی اطلاعات و تصمیم گیری:

در این مرحله از استراتژی معاملاتی سرمایه گذار باید به یک جمع بندی کلی رسیده و نحوه سرمایه گذاری خود را مشخص کند. چه مقدار از سرمایه وارد بازار شود؟ هر گزینه چند درصد از سبد سهام را تشکیل دهد؟ حد ضرر و حد سود معامله را با چه شیوه‌ای تعیین کرده و چه مقدار در نظر گرفته شود؟ اینها سؤالاتی است که در این مرحله باید پاسخ داده شود.

هر معامله گر بعد از تعیین و انتخاب استراتژی معاملاتی خود باید کاملاً به آن پایبند باشد و به شایعات و اخبار توجهی نشان ندهد. یک استراتژی دارای چارچوب، قوانین و اصولی است که کاملاً مطابق با منطق است و احساسات و اخبار دروغ جایی در آن ندارند.

بنابراین معامله گری که آموزش استراتژی معاملاتی را بخوبی پشت سر گذاشته باشد باید مطیع و فرمانبر استراتژی خود باشد. ویژگی بعدی استراتژی معاملاتی سادگی و در عین حال شفافیت آن است. گاهی یک کار ساده می‌تواند بسیار سخت‌تر از کار پیچیده باشد. بنابراین سادگی باید در کنار شفافیت قرار گیرد که معامله گر را بر سر دوراهی تصمیم گیری قرار ندهد.

بطور کلی ؛ برای داشتن معاملاتی موفق، صرفاً فراگیری انواع روش‌های تحلیلی کافی نیست. بدون داشتن استراتژی معاملاتی مناسب، موفقیت در بازارهای مالی برایتان میسر نخواهد بود.

یکی از مهم‌ترین عواملی که به شما کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در بازار سرمایه بگیرید، داشتن استراتژی معاملاتی مناسب است. سبد سهام، ابزاری برای پیاده‌سازی استراتژی معاملاتی است. با داشتن استراتژی معاملاتی شما از تصمیم‌گیری برطبق رفتارهای هیجانی دوری می‌کنید و در تصمیمات خود از منطق بهره می‌برید. ممکن است این کار در ابتدا کمی دشوار باشد، اما با گذشت زمان و تمرین و کسب تجربه می‌توانید آن را به بهترین نحو اجرا کنید.

استراتژی معاملاتی چیست؟

تحلیل‌گران خوب لزوماً معامله‌گران خوبی نیستند؛ بنابراین اگر فردی روش‌های تحلیلی مختلف را بلد باشد، با داشتن یک استراتژی خوب می‌تواند به یک معامله‌گر خوب تبدیل شود.

نداشتن استراتژی موفق موجب بروز خطا و نداشتن برنامه می‌شود. استراتژی یعنی دانستن آنچه در آینده انجام می‌دهید.

هر فرد تشکیل سبد سهام باتوجه‌به عواملی از جمله افق زمانی سرمایه‌گذاری و ویژگی‌های شخصیتی، می‌تواند استراتژی معاملاتی خود را داشته باشد. استراتژی معاملاتی هر فرد می‌تواند منحصربه‌فرد او باشد. به تعداد افراد استراتژی برای معامله وجود دارد. استراتژی معاملاتی قابل تغییر است و می‌توان آن را مطابق با شرایط، در صورت لزوم، تغییر داد.

سبد سهام چیست؟

احتمالاً این ضرب‌المثل را شنیده باشید که می‌گوید: همه تخم‌مرغ‌هایت را در یک سبد نگذار. این ضرب‌المثل یکی از مرسوم‌ترین عباراتی است که درباره تشکیل سبد به کار می‌رود.

تشکیل سبد سهام کارآمد نیاز به داشتن دانش و مهارت دارد. برخی به‌اشتباه تصور می‌کنند که صرف اینکه با سرمایه خود چند سهم را بخرند، سبد تشکیل داده‌اند.

در صورتی که به مسائلی مانند اینکه چه نسبتی از سرمایه‌شان را به خرید آن سهم‌ها اختصاص داده‌اند یا میزان همبستگی که میان سهم‌هایی که خریداری کرده‌اند وجود دارد، توجهی نمی‌کنند.

تشکیل هوشمندانه سبد در وهله اول نیاز به استراتژی دارد. در دوره آموزش استراتژی معاملاتی و سبد سهام فیندو به شما آموزش داده می‌شود تا قادر باشید که سبد زمانی مناسب را تشکیل دهید. رویکرد تشکیل سبد زمانی، رویکردی نوین در تشکیل سبد سهام است و با روش سنتی تشکیل سبد تفاوت دارد.

در صورتی که این اصول را به‌درستی فراگیرید، علاوه بر کاهش ریسک معاملات خود می‌توانید بازدهی خود را افزایش دهید.

بهینه سازی سبد سهام بر اساس مدل مارکویتز

همایش بین المللی مدیریت، حسابداری و اقتصاد دانش بنیان

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 19 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله بهینه سازی سبد سهام بر اساس مدل مارکویتز

پویا معصوم علیشاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی گرایش مالی، دانشگاه پیام نور مرکز کرمانشاه، ایران

چکیده مقاله :

در مقایسه با رشد روز افزون استفاده از پورتفوی ها و نیز با وجود ادبیات غنی آن، همچنان موضوعات و سوالت بی پاسخ فراوانی در این زمینه وجود دارد . همچنین، بازارهای بورس ایران، به عنوان بازارهایی رو به رشد، نیازمند پژوهش های بومی در پاسخ به این سوالات و موضوعات می باشد. هدف از این پژوهش، ارایه ی ابزاری مفید و کارا برای کمک به متخصصین و محققین، در تیوری انتخاب پورتفوی است. با توجه به مطالب فوق هدف اصلی پژوهش حاضر بهینه سازی سبد سهام بر اساس مدل مارکویتز است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر منطق اجرا استقرایی، از نظر زمان گذشته نگر، از نظر نوع داده ها کمی، از نظر نحوه اجرا توصیفی پیمایشی و از نظر ارتباط بین متغیرهاعلی است. جامعه آماری کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در یک دوره زمانی 5 ساله است؛ که با استفاده از روش حذف سیستماتیک 127 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که؛ استفاده از روش های ابتکاری بر انتخاب و بهینه سازی پورتفوی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر مثبت و معناداری دارد. عملکرد سبدهای تشکیلی بر بهینه سازی سبد سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر مثبت و معناداری دارد و همچنین نوع اطلعات ورودی تشکیل سبد بر بهینه سازی سبد سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر مثبت و معناداری دارد. نتایج پژوهش نشان داد که؛ استفاده از روشهای ابتکاری، عملکرد سبدهای تشکیلی و افزایش ارزش اطلعات ورودی تشکیل سبد، شرکت را به سمت سرمایه گذاری سوق می دهد که در ایجاد بازده برای شرکت موثر است؛ بنابراین به سرمایه گذاران پیشنهاد میگردد که در انجام سرمایه گذاری این رابطه معنادار را در نظر بگیرند.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MAKECONF01_020 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

معصوم علیشاهی، پویا و اعظمی، محسن،1397،بهینه سازی سبد سهام بر اساس مدل مارکویتز،همایش بین المللی مدیریت، حسابداری و اقتصاد دانش بنیان،مشهد،https://civilica.com/doc/773470

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1397، معصوم علیشاهی، پویا؛ محسن اعظمی )
برای بار دوم به بعد: ( 1397، معصوم علیشاهی؛ اعظمی )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.