حد ضرر و حد سود چیست؟

نمودار تکنیکالی سهام دارای نقدشوندگی پایین | کالج تی بورس

حد ضرر چیست و چگونه می‌توان از آن در معاملات استفاده کرد؟

حد ضرر چیست؟! کلمه‌ای که بر تن خیلی از معامله گران لرزه انداخته و ترس را بر دل های آن‌ها می‌اندازد. اما مطمئنا همه معامله‌گران این را خوب می‌دانند که قطعا با رعایت حدضرر به قولی عاقبت به خیر خواهند شد و سود خواهند حد ضرر و حد سود چیست؟ برد. پس چه دلیلی دارد که معامله‌گران حد ضرر را رعایت نمی کنند؟ شاید دلیل آن این است که با رعایت آن باید شکست و اشتباه خود را بپذیرند و این مورد قطعا برای هیچ معامله‌گری خوشایند نمی‌باشد. پس در ادامه همراه ما باشید تا بدانید دلیل عدم رعایت حدضرر چیست و عواقب عدم رعایت و فواید پایبندی به آن را مورد بررسی قرار دهیم.

حد ضرر چیست؟

ابتدا بررسی کنیم معنی کلمه حد ضرر چیست؟ معامله گران برای تعیین زمان خروج از معامله‌ای که باز کرده‌اند از حد ضرر (که حد سود در این مقاله موضوع بحث ما نیست) استفاده می کنند. این افراد که بیشتر بر اساس تحلیل تکنیکال، معاملات خود را در بازار های مالی به انجام می رسانند عدد یا در صدی را برای تعیین ضرر خود مشخص می کنند که به این اعداد یا درصد‌ ها حدضرر گفته می شود.

مثال برای اینکه بدانیم حد ضرر چیست؟

فرض کنید شخصی سهمی را در بورس به قیمت 1000 تومان خریداری کرده است و حدضرر خود را روی قیمت 960 تومان (4 درصد پایین تر از قیمت خرید) قرار داده است. قیمت که به این عدد برسد سهام خود را به فروش می‌رساند و از آن معامله با ضرر خارج می‌شود. در ادامه بررسی خواهیم کرد که طبق چه اصولی درصد حد ضرر مشخص می‌شود.

آموزش رعایت حد ضرر در بورس(عوامل موثر در تعیین حد ضرر چیست؟)

موارد مختلفی در تعیین حد ضرر تاثیر‌گذار هستند که برخی از آن‌ها در تمامی بازارها یکسان هستند. (که در حال حاضر فقط بورس ایران مورد بررسی در این مقاله می باشد و در مقاله های آینده بازارهای دیگر را هم مورد بررسی قرار خواهیم داد)

عواملی که در تعیین حد ضرر نقش دارند:

1. میانگین حجم ماه
2. حجم مبنا
3. سهامداران عمده
4. درصد شناوری سهم
5. نمودار تکنیکال سهم (بسیار مهم)
6. ریسک پذیری معامله گر

هر کدام از موارد بالا نکات و قواعد مختص به خود را دارد. در ادامه به این موارد خواهیم پرداخت.

میانگین حجم ماه

میانگین حجم ماه و حجم مبنا به یکدیگر مربوط می‌شوند. پس این 2 مورد را به همراه یکدیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهیم.
در ابتدا با هم بررسی می‌کنیم تعریف میانگین حجم ماه را. میانگین حجم ماه یک سهم به این معنی است که در طول یک ماه گذشته که شامل 21 روز کاری معاملاتی می‌شود، به طور میانگین چه مقدار حجم معاملاتی داشته است.

و اما تعریف حجم مبنا: مقدار حجمی است که باید در طی یک روز معاملاتی در سهم معامله شود تا قیمت سهم رشد کند (که این مقدار طبق فرمول خاصی به دست می‌آید). به طور مثال اگر میانگین حجم ماه سهمی 1 میلیون برگ سهم باشد. اگر آن سهم 500 هزار برگ سهم معامله شود قیمت سهم فقط به اندازه 50 درصد از میانگین قیمت معامله شده در روز کاهش یا افزایش خواهد داشت.

نقش این دو مورد در تعیین حدضرر: دقت داشته باشید که گفته می‌شود اگر میانگین حجم ماه یک سهم کمتر از حجم مبنای آن سهم باشد، می‌توان گفت که این سهم یکی از پارامترهای نقد شوندگی را دارا نیست. پس در تعیین حدضرر این سهم باید درصدهای پایین‌تری را لحاظ کنیم.(البته باید موارد دیگر نیز مورد بررسی قرار گیرند)

سهامداران عمده

سهامداران عمده چه کسانی هستند؟! سهامداران عمده کسانی هستند که بیشتر از یک درصد از سهام شرکتی را در اختیار داشته باشند و ممکن است یک شخص حقیقی یا حقوقی باشد.

و اما نقش سهامداران عمده در تعیین حد ضرر: سهامداران عمده می‌توانند نقش مهمی در تعیین حد ضرر داشته باشند. به این شکل که، اگر در سهمی سهامداران عمده فعالیتی نداشته باشند، یعنی خرید یا فروشی را انجام ندهند می‌توان گفت این سهم در مواقع ریزش مورد حمایت سهامداران عمده نخواهد بود و نقد شوندگی پایینی را خواهد داشت. (سهامداران عمده را می‌توان از صفحه سهم در سایت tsetmc در قسمت سهامداران مشاهده کرد)

به طور مثال سهامداری که فعالیت خوبی (خرید و فروش) در سهم داشته و باعث نقد شوندگی در سهم می‌شود نموداری به این شکل دارد.هرچه تعداد این نوع سهامداران بیشتر باشد مقدار نقد شوندگی این سهم در این پارامتر بیشتر خواهد بود. (این نمودار را می‌توانید با کلیک بر روی هر کدام از سهامداران عمده مشاهده کنید)

تاثیر سهامداران عمده در میزان حد ضرر سهام در بورس | کالج تی بورس

و اما نمودار سهامداران عمده ای که فعالیتی ندارد:

نمودار سهامداران عمده بدون فعالیت | کالج تی بورس

همانطور که در عکس مشاهده می‌کنید این سهامدار عمده در سهم خرید و فروشی را انجام نمی‌دهد. پس در هنگام ریزش ها نمی‌تواند نقشی در نقد شوندگی سهم داشته باشد.

درصد شناوری سهم

درصد شناوری سهم چیست؟ به این معنا است که آن درصد از سهم، که به درصد شناوری مشهور می‌باشد، آماده فروش سهام خود هستند و به نظر می‌آید که سهام خود را حد ضرر و حد سود چیست؟ در آینده نزدیک به فروش برسانند و قصد این را نداشته باشند که سهام خود را به صورت بلند مدت نگه داری کنند.

درصد شناوری پایین بهتر است یا بالا؟

میزان درصد شناوری هر چقدر بیشتر باشد، بدان معنی است که در سهم هیجان بیشتری وجود دارد. و می‌تواند خیلی سریعتر به صف خرید یا صف فروش برسد. در این صورت ممکن است سهامدار برای خرید یا فروش از سهم جا بماند و در صف خرید یا فروش گیر کند. در این صورت بهتر است حد ضرر در درصد های پایین‌تری گذاشته شود. و هر چقدر درصد شناوری سهم مقدار پایین تری داشته باشد، به این معنی است که روند سهم به کندی است و در صعود ها و نزول ها به کندی حرکت می‌کند. (این درصد را در صفحه سهم، در سایت tsetmc می‌توانید مشاهده کنید)

مقدار درصد شناوری مناسب چه عددی است؟

در استراتژی‌های مختلف اعداد مختلفی بیان شده است. به طور مثال در بعضی استراتژی‌ های نوسان گیری روزانه، بین 20 تا 35 درصد، یا بعضی از استراتژی‌های میان مدت بین 7 تا 40 درصد بیان شده است. می‌توان گفت عدد بین 15 تا 35 درصد، می‌تواند عدد معقولی باشد.

تاثیر نمودار تکنیکال سهم بر میزان حد ضرر چیست؟

این بخش مهم ترین پارامتر در تایین میزان درصد حد ضرر است. در این بخش نمودار تکنیکال سهم را مورد بررسی قرار می‌دهیم و تقریبا بخش عمده‌ای از تحلیل خود برای تایین درصد حدضرر را به این پارامتر اختصاص می‌دهیم. به این صورت که نمودار تکنیکال سهم را باز کرده (رهآورد 365_مفیدتریدر) و چارت سهم را در گذشته مورد بررسی قرار می‌دهیم اگر سهم در هنگام ریزش‌ها کندل‌های صف فروش بسیاری داشت پس این سهم نقد شوندگی پایینی دارد و باید برای حدضرر درصدهای پایینی در نظر گرفته شود.

اما اگر چارت سهم در هنگام ریزش کندل هایی داشته باشد که دارای شَدو (shadow) یا سایه باشند، سهم می‌تواند دارای نقد شوندگی خوبی باشد و می‌توان برای حد ضرر درصدهای بالاتری را در نظر گرفت.

به طور مثال چارت سهمی که نقد شوندگی بالایی دارد:

تاثیر نمودار تکنیکالی در حد ضرر چیست؟

و سهمی که چارت آن نشان می‌دهد دارای نقد شوندگی پایینی است و سهامدار را گرفتار صف فروش های متعدد می‌کند:

نمودار تکنیکالی سهام دارای نقدشوندگی پایین | کالج تی بورس

ریسک پذیری معامله گر

تعاریف زیادی برای ریسک در بازار های مالی وجود دارد. می‌توان به صورت خلاصه و شیوا به این شکل ریسک در بازارهای مالی را تعریف نمود: “در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود.”

افراد از پنجره ریسک پذیر بودن به 3 دسته تقسیم می‌شوند:

1. افراد ریسک‌ گریز : این افراد رویکرد محافظه‌کارانه دارند. این شخص ترجیح می‌دهد، بازده مطمئنی داشته باشد و احتمال موفقیت وی بالا باشد.
2. ریسک‌پذیر : این افراد رویکرد جسورانه دارند. این اشخاص، ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالاتر می‌پذیرد.
3. خنثی نسبت به ریسک : سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را، ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

حال شما باید مشخص کنید که جزو کدام یک از موارد بالا هستید. با توجه به 6 مورد اول و میزان ریسک پذیری خود، درصد حدضرر خود را مشخص کنید.

البته باید پرانتزی همینجا باز کرد و اعلام نمود میزان ریسک پذیری شما با توجه به موارد زیادی مثل میزان سرمایه و میزان تجربه و حالات روحی شما و … در طول زمان قابل تغییر است. پس پیشنهاد می‌شود بعد از اینکه گروه ریسک خود را مشخص کردید پس از مدتی مجدد خود را محک زده و گروه ریسک خود را مجدد مشخص کنید.

مرگ خاموش معامله‌گر عاقبت کسانی که به حد ضرر خود پای‌بند نیستند!

شاید این جمله کمی ترسناک به نظر برسد اما واقعیت این است ضرر مثل باتلاقی می‌ماند که هر چقدر در آن بمانید شما را بیشتر فرو برده و می‌بلعد و بیرون آمدن از آن برای شما سخت تر خواهد بود. چرا؟

به 2 دلیل:

اگر شخصی به طور مثال از سهمی 10 درصد ضرر کرده باشد تنها با 11/11 درصد سود می‌تواند ضرر خود را جبران کند اما شخصی که با همان سهم 50 درصد ضرر کرده باشد باید 100 درصد سود کند تا ضرر خود را جبران کند. (در جدول زیر برخی از میزان ضررها و درصد سودی که برای جبران ضرر آن ها لازم است را برای شما آورده ایم.)

برای جبران هر میزان ضرر، چند درصد باید سود کنیم؟ | کالج تی بورس

دلیل دوم این است که اگر پس از مدتی ضرر شما از 10 درصد به 50 و سپس به 70 تبدیل شود. اگر این ضرر 70 درصد شما به 40 درصد برسد و ضرر اولیه 70 درصدی را در نظر نگیریم، سهم در واقع صد در صد رشد کرده است تا از 70 درصد ضرر شما به 40 درصد برسد.

برای مثال سهمی را در نظر بگیرید که آن را در قیمت 1000 تومان خریده‌اید. قیمت سهم پس از ریزش 70%، 300 تومان می‌شود. حال اگر آن سهم بخواهد به قیمت سابق خود، یعنی 1000 تومان برسد، باید 230% رشد کند. این رشد یا در واقع بازگشت قیمت به حالت قبل، ممکن است هرگز و یا در مدت زمان بسیار طولانی انجام پذیرد.

یکی از دلایل اهمیت حد ضرر را می‌توان همین انتظار طولانی برای بازگشت سرمایه به حالت عادی در هنگام ضرر دانست. حال ممکن است این اتفاق هرگز هم پیش نیاید.

البته که فروش در این نقطه به آسانی یک کلیک روی گزینه فروش انجام می‌شود. اما همین کلیک کردن در چنین شرایطی برای شما کاری بسیار سخت و دشوار می‌شود.

نتیجه گیری مهم

باید دقت داشته باشید که اصل سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه است و هدف سرمایه گذاری کسب سود است پس قبل از هر گونه سرمایه‌گذاری ابتدا باید به فکر حفظ سرمایه خود بوده. سپس به فکر کسب سود باشید. در بازار بورس تعیین حدضرر مناسب می‌تواند به حفظ سرمایه شما کمک شایانی برساند. و از بر باد رفتن سرمایه اصلی شما جلوگیری کند و شما را از باتلاق و منجلاب ضرر نجات دهد. (اما باید دقت داشت که ترس از دست دادن سرمایه مانع کسب سود در بازار نشود)

چه راهکاری وجود دارد تا نتیجه سرمایه گذاری معامله‌گر برخورد با حدضرر نباشد؟

تعیین حدضرر و پای‌بندی به آن، یکی از رکن‌های اصلی بازار‌های مالی می‌باشد. هر چند که معامله‌ گر با کمترین ضرر از معامله خارج شود، اما به هرحال از سرمایه اصلی معامله‌گر کاسته خواهد شد. این یعنی شکست در معامله، که برای هیچ معامله‌گری خوشایند نیست.

اما چه کنیم که سرمایه گذاری که انجام می‌دهیم و هدف آن کسب سود است نتیجه اش برخورد با حد ضرر نباشد؟! یا احتمال برخورد آن با حدضرر بسیار پایین باشد؟! ابتدا باید این نکته را سرلوحه فعالیتمان در بازارهای مالی بدانیم که نوسانات ذات بازار است و هیچ‌ زمانی وجود ندارد که فقط رشد دیده شود. بلکه در کنار هر رشد، ریزشی نیز وجود دارد. می‌توان احتمال رشد را بیشتر کرد. به شرطی که آموزش‌ های خود را کامل‌تر کنیم تا تحلیل های ما از کمترین احتمال شکست برخوردار باشد.

کالج تی‌ بورس بهترین آموزشگاه بورس در مشهد است که می‌تواند شما را در این امر مهم یاری کند و با برگزاری دوره‌هایی که درآن 0 تا 100 به آموزش بورس می‌پردازد. می‌تواند به شما کمک کند تا به کسب سود که هدف سرمایه گذاری است برسید.

حد ضرر چیست و چگونه ریسک معاملات را کاهش می‌دهد؟

آیا از ضرر کردن در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال خسته‌اید؟ نگران نباشید، چراکه در بیشتر اوقات به دلیل اطلاع نداشتن از امکانات صرافی‌های ارز دیجیتال، پول‌تان را از دست می‌دهید. زمان آن رسیده تا شما را با قابلیت حد ضرر یا Stop Loss آشنا کنیم. این ویژگی در اغلب صرافی‌ها وجود دارد و با استفاده از آن، سرمایه‌گذاری برای شما راحت‌تر خواهد شد. شما در این مطلب متوجه می‌شوید که اهمیت حد ضرر چیست.

ممکن است با شنیدن حد ضرر، این احساس را داشته باشید که باید زمان زیادی را صرف یادگیری کنید، اما چنین خبری نیست. به شما می‌گوییم که یادگیری و استفاده از این امکان معاملاتی آن‌طور که به نظر می‌رسد، سخت نیست و به همین دلیل است که تصمیم گرفتیم تا در یک مطلب خلاصه اما مفید، شما را با حد ضرر آشنا کنیم.

پس اگر می‌خواهید بدانید که حد ضرر چگونه می‌تواند ضررهای شما را در بازار ارزهای دیجیتال به حداقل برساند، این مطلب را بخوانید.

استاپ لاس یا حد ضرر چیست؟

حد ضرر یک قابلیت معاملاتی است که در صرافی‌های ارز دیجیتال وجود دارد تا افراد بتوانند احتمال ضرر معامله خود را به حداقل کاهش دهند. به هر حال همه ما یک معامله را برای سود آن انجام می‌دهیم نه ضرر!

حد ضرر یک نوع از سفارش معاملاتی است که شما می‌توانید برای آن شرایط مشخصی را تنظیم کنید تا زمانی که شرایط مورد نظرتان وجود داشت، معامله به‌صورت خودکار انجام شود.

بهتر است با یک مثال ساده، بهتر درک کنیم که حد ضرر چیست . فرض کنید مقداری بیت کوین خریده‌اید و قیمت هر بیت کوین، 50 میلیون تومان است. اگر قیمت بیت کوین افزایش یابد، یعنی شما سود می‌کنید و اگر روند قیمت آن کاهشی باشد، شما وارد ضرر می‌شوید. به همین سادگی! قرار نیست از معادلات پیچیده ریاضی برای فهم بازار استفاده کنید.

تصور کنید قیمت بیت کوین پس از خرید شما، روند کاهشی را آغاز کرده است. اکنون بهتر است با استفاده از قابلیت حد ضرر، از ضررهای بیشتر جلوگیری کنید. در این حالت، می‌توانید یک سفارش فروش را در قیمتی تنظیم کنید که کمی پایین‌تر از قیمت واقعی خرید شماست.

مثلا اگر در زمان خریدتان، بیت کوین 50 میلیون تومان بوده، حد ضرر و حد سود چیست؟ قیمت سفارش را روی 48 میلیون تومان قرار دهید. حالا، با رسیدن قیمت به 48 میلیون تومان، سفارش فروش شما به صورت خودکار انجام می‌شود و اینگونه می‌توانید از ضررهای بیشتر جلوگیری کنید.

ممکن است بگویید که با این کار، همچنان 2 میلیون تومان ضرر می‌کنید، بله! اما باید بدانید که ایده حد ضرر این است که ضرر شما را در شرایطی که قیمت بیت کوین می‌تواند کاهش قابل توجهی داشته باشد، محدود کند.

حد ضرر کامل چیست؟

برای درک بهتر اینکه اهمیت حد ضرر چیست ، فرض کنید یک شب خوابیده‌اید و حد ضرری را برای معامله خود تعیین نکرده‌اید. در لحظاتی که احتمالا خواب‌های رنگی می‌بینید، قیمت بیت کوین به هر دلیلی شروع به ریزش می‌کند و حتی ممکن است در طول یک ساعت، 30 درصد از ارزش خود را از دست بدهد.

حالا متوجه می‌شوید که می‌توانید با تنظیم یک حد ضرر برای معامله، نگران اوقاتی که پای سیستم خود نیستید، نباشید و ضررتان را به حداقل برسانید. به این نوع از حد ضرر، حد ضرر کامل گفته می‌شود، یعنی اگر قیمت به بازه‌ای که تعیین کرده‌اید کاهش یابد، همه دارایی شما به‌طور کامل فروخته خواهد شد. نوع دیگری از حد ضرر هم وجود دارد که در ادامه آن را معرفی می‌کنیم.

حد ضرر ناقص چیست؟

منظور از نوع ناقص حد ضرر چیست؟ حد ضرر ناقص (partial stop-loss) درست مثل همان حد ضرر کامل کار می‌کند با این تفاوت که در روش حد ضرر ناقص، قادر هستید با کاهش قیمت به بازه انتخابی شما، بخش یا نیمی از دارایی خودتان را بفروشید.

اما مشکل حد ضرر کامل چیست؟ فرض کنید که 100 کوین اتریوم به قیمت هر کدام 15 میلیون تومان خریده‌اید و حد ضرر عادی (کامل) را روی قیمت 14 میلیون تنظیم کرده‌اید. حالا قیمت اتریوم کاهش و به 14 میلیون تومان رسیده که باعث فعال شدن سفارش فروش می‌شود و همه اتریوم شما به فروش می‌رود. با این حساب، شما 100 میلیون تومان ضرر کرده‌اید!

این در حالی است که اگر حد ضرر ناقص را انتخاب کرده بودید، بخش از 100 اتریوم شما به فروش می‌رفت و ضرر شما هم محدودتر می‌شد.

استاپ لاس یا استاپ لیمیت؟

بسیاری از مردم ممکن است حتی با شنیدن این اصطلاحات سردرگم می‌شوند، اما از همین ابتدا به شما می‌گوییم که استاپ لاس (حد ضرر) و استاپ لیمیت، یکسان هستند.

استاپ لیمیت در یک قیمت دقیق‌تر، یا احتمالا بهتر، نسبت به قیمت تعیین‌شده برای فعال شدن سفارش فروش انجام می‌شود. این یعنی چه؟ در استاپ لیمیت شما یک قیمت توقف (stop price) تعیین می‌کنید. زمانی که قیمت دارایی دیجیتال شما به این قیمت کاهش یابد، قیمت توقف به عنوان کف قیمت فروش شما انتخاب می‌شود و دارایی شما کمی بیشتر از این قیمت به فروش می‌رسد.

حد ضرر چگونه می‌تواند به فاجعه تبدیل شود؟

زمانی که بازار ارزهای دیجیتال نوسان بالایی دارد، کاملا محتمل است که قیمت یک دارایی با سرعت زیادی، بالا و پایین شود. در مورد بیت کوین هم اوضاع به این شکل است. بارها دیده‌ایم که قیمت بیت کوین 5 درصد کاهش یافته و در طول چند ثانیه، قیمت دوباره افزایش یافته و این 5 درصد جبران شده است.

این موضوع در مورد رمز ارزهای دیگر هم صادق است. کل بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بازارهای سنتی مثل بازار سهام، از ارزش کمتری برخوردار است. به همین دلیل افرادی که حجم بالایی از یک رمز ارز را در اختیار دارند، می‌توانند آن بازار را مورد نفوذ یا دستکاری قرار دهند.

کسانی که تعداد بالایی بیت کوین دارند (نهنگ‌ها)، ممکن است تصمیم بگیرند از نفوذ خود در این بازار استفاده کنند، تا بتوانند به سود بیشتری دست یابند. بهتر است قبل از پرداختن به اینکه فاجعه احتمالی در تعیین حد ضرر چیست، درک کنیم که نهنگ‌ها دقیقا چه کسانی هستند و چگونه می‌توانند روی بازار تاثیر بگذارند؟

نهنگ‌های بیت کوین چه تاثیری بر بازار دارند؟

نهنگ، اصطلاحی است برای اشاره به سرمایه‌گذارانی که مقدار بسیار بالایی از یک ارز دیجیتال را در اختیار دارند. به زبان ساده، زمانی یک فرد را نهنگ می‌دانند که توانایی لازم برای تغییر قابل توجه در ارزش یک کوین را داشته باشد. زمانی که رشد ناگهانی در نمودار قیمتی یک کوین رخ می‌دهد، به احتمال بسیار قوی، یک یا چند نهنگ تصمیم گرفته‌اند ارزش آن کوین را افزایش دهند!

نهنگ‌ها معمولا از طریق خرید یا فروش حجم بالایی از یک ارز دیجیتال، این کار را انجام می‌دهند. برای نمونه، کسانی به‌عنوان نهنگ بیت کوین شناخته می‌شوند که حداقل هزار بیت کوین را در اختیار داشته باشند.

تصمیم اینکه چه زمانی قیمت یک کوین افزایش یا کاهش یابد، توسط نهنگ‌ها اتخاذ می‌شود. تصور کنید که پنج نهنگ بیت کوین دور هم جمع شوند و تصمیم بگیرند همه کوین‌های خود را به‌طور همزمان بفروشند. پس از این فروش گسترده، ابتدا بازار بیت کوین واکنش نشان می‌دهد و قیمت این کوین با کاهش قابل توجهی روبه‌رو می‌‌شود.

حالا نهنگ‌ها با پولی که از فروش بیت کوین به دست آورده‌اند، تعداد بیت کوین‌های بیشتری را در قیمت‌های پایین‌تر خریداری می‌کنند. این شرایط، موجب می‌شود تا در یک چشم برهم زدن، ثروت آن‌ها بیشتر شود. اگر نهنگ‌ها بخواهند این روند را تکرار کنند، ممکن است کل ارزش بیت کوین به خطر بیفتد.

حالا که درک درستی از نهنگ‌های بیت کوین پیدا کردیم، می‌توانیم به بحث خودمان برگردیم.

نهنگ‌های بیت کوین چه تاثیری بر حد ضرر دارند؟

تا اینجا متوجه شدیم که اگر کاهش قیمت بیت کوین به دلیل دستکاری نهنگ‌ها باشد، این ریزش قیمت موقتی بوده و ممکن است به‌سرعت قیمت افزایش یابد. در این شرایط اگر یک استاپ لاس یا حد ضرر مشخص کرده باشید، احتمال دارد در نهایت با یک فاجعه تمام‌عیار مواجه شوید. وقتی در این شرایط حد ضرر داشته باشید، زمانی که قیمت بیت کوین با دستکاری نهنگ‌ها کاهش می‌یابد، احتمالا همه بیت کوین خودتان را از دست می‌دهید و به فاصله کمی، قیمت آن دوباره افزایش خواهد یافت.

برخی می‌گویند که بهتر است به جای ثبت سفارش حد ضرر در صرافی‌ها، این حد ضرر را در ذهن خودتان داشته باشید. در این حالت، با کاهش قیمت بیت کوین، این شما هستید که تصمیم می‌گیرید آیا همچنان بیت کوین خود را نگه دارید یا باید آن را بفروشید. با این حال، فراموش نکنید که داشتن یک حد ضرر در ذهنتان، نیازمند این است که به‌طور مرتب بازار را زیر نظر بگیرید.

سخن پایانی

اگر این مطلب را مطالعه کرده‌اید، حالا حتما می‌دانید که حد ضرر چیست و چه مزایایی برای معاملات ما حد ضرر و حد سود چیست؟ در بازار ارزهای دیجیتال دارد. به هر حال، حد ضرر نوعی از سفارش است که می‌‌توانید با استفاده از آن ضرر احتمالی خود را در معاملات رمز ارزها کاهش دهید.

پس از تنظیم کردن حد ضرر یا همان استاپ لاس (stop loss) در یک صرافی ارز دیجیتال، اگر قیمت ارزی که دارید به قیمتی که برای سفارش حد ضرر تعیین کرده‌اید کاهش یابد، دارایی شما به طور خودکار فروخته می‌شود تا در صورت ادامه روند کاهش قیمت، شما بیش از حدی که تعیین کرده‌اید، ضرر نکنید. البته نوع دیگری از حد ضرر هم وجود دارد که یک مزیت مهم نسبت به سفارش حد ضرر عادی دارد. در حد ضرر ناقص، شما می‌توانید علاوه بر قیمتی که برای فروش دارایی خود تعیین می‌کنید، مقدار آن را هم مشخص کنید.

کاربران عزیز کیوسک، شما می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.

تعیین حد سود و ضرر چیست؟ راهنمایی برای تمامی بازارهای مالی

رکنا اقتصادی : یکی از متداول‌ترین روش‌های ترید در بازارهای مالی داخلی و بین‌المللی استفاده از استراتژی تعیین حد سود یا ضرر در یک معامله است.

رکنا : معامله‌گرهای حرفه‌ای معمولا پیش از تصمیم به انجام یک معامله، میزان سود و زیان حد ضرر و حد سود چیست؟ احتمالی آن معامله را تخمین می‌زنند و با ابزارهای ترید ویژه‌ای که در ادامه این مطلب آموزش می‌دهیم، آن استراتژی را در معامله خود پیاده می‌کنند.

استراتژی تعیین حد سود/ضرر چیست؟

تعیین حد سود و ضرر استراتژی است که عملا برای جلوگیری از طمع و غفلت معامله‌گرها کاربرد دارد. این استراتژی ۳ جنبه و کاربرد اصلی دارد

تعیین زمان ورود به معامله پس از شکست مقاومت‌های تکنیکال

تعیین میزان حد ضرر و حد سود چیست؟ سود مورد نظر در یک معامله

جلوگیری از ضرر در صورت از دست رفتن محدوده‌های حمایتی

به طور کلی، علاوه‌بر موارد مذکور، استراتژی حد سود و ضرر نقش مجری چهارچوب تعریف شده یک تحلیل را بازی می‌کند و به تریدر اجازه نمی‌دهد تا خطاهای انسانی یا احساسات لحظه‌ای باعث خراب شدن کل تحلیل معامله‌گر شود.

مزایا و معایب تعیین حد سود/ضرر

یکی از مهم‌ترین مزایای امکان تعیین حد سود ، ضرر این است که تریدر مجبور نخواهد بود که بازار را بصورت شبانه‌روزی تحت نظر داشته باشد. برای هیچ‌کس امکان‌پذیر نیست تا نمودارهای بازارهای مالی را بصورت دائمی چک کند؛ چرا که خستگی، خطاهای انسانی، مشکلات فنی، شلوغی‌های ناگهانی و غیره عوامل انکار ناپذیری هستند که به یک معامله لطمه‌های جبران ناپذیری وارد می‌کند که نیازمند یک راه‌حل اساسی است.

از دیگر مزایای این کار این است که با تعیین و تنظیم حد سود/ضرر برای یک معامله، تریدر کمتر دچار خطاهای روانی می‌شود. چرا که آمارها نشان می‌دهد تصمیمات اتخاذ شده پیش از انجام یک معامله کم خطا تر از تصمیماتی است که تریدر پس از آن و با مشاهده نوسانات پیش‌بینی نشده اتخاذ می‌کند.

معروف‌ترین مشکل تعیین حد سود/ضرر در یک معامله این است که گاها بازار بصورت ناگهانی دچار یک نوسان شدید می‌شود که باعث فعال شدن حد سود/ضرر تریدر شده و قیمت بعد از آن به نقطه پیش از نوسان باز می‌گردد. یکی از انواع این نوسانات غیر معمول فیک برکاوت (Fake Breakout) نام دارد. فیک برکاوت به حالتی از نوسانات بازار گفته می‌شود که خارج از روند قیمتی صورت بگیرد و قیمت پس از تغییر استراتژی تریدرها به سرعت به نقطه معمول روند اصلی بازگردد.

در نظر داشته باشید که گاهی تعیین نکردن حد ضرر موجب می‌شود تا دارایی شما یا برای مدتی طولانی در ضرر بماند یا اینکه به هر دلیلی ناچار به فروش در نقاط پایین‌تر شوید که در نهایت با ضرری بیش از حد معمول از بازار خارج خواهید شد.

در نتیجه، تنها زمانی حد ضرر برای یک معامله تعیین نکنید که مطمئن باشید هرگز و در هیچ زمانی ناچار به فروش دارایی خود با ضرر نمی‌شوید.

چگونگی استفاده از قابلیت تعیین حد سود و ضرر

دانش تکنیکال اصل اولیه تعریف این استراتژی است. اما ما برای اجرای این استراتژی، به یک ابزار به نام گزینه تعیین حد سود/ضرر نیاز داریم تا بتوانیم تمامی موارد پیش‌نویس شده را در پلتفرم معاملاتی خود وارد کنیم.

صرافی ارز دیجیتال اکسکوینو یکی از پلتفرم‌هایی است که از این قابلیت در بخش مارکت خود پشتیبانی می‌کند. در بخش اکسکوینو مارکت، این قابلیت در کنار گزینه‌های سفارش گذاری (محدود و آنی) قرار دارد و به شکلی کاملا ساده قابل استفاده است.

برای مثال، فرض کنید هنگام خرید ارز دیجیتال مورد نظر، قیمت آن ارز در نقطه A قرار دارد و می‌خواهید در صورت رسیدن قیمت به نقطه B، سفارش خرید شما فعال شده تا در صورت رسیدن قیمت به نقطه C خرید مورد نظر انجام شود.

برای امکان پیاده سازی چنین استراتژی، ما به تعیین دو نقطه نیاز داریم. نقطه اول (B) جایی است که سیستم بصورت خودکار (بجای ما) سفارش‌گذاری را انجام می‌دهد (با نام قیمت فعال‌سازی) و نقطه C جایی خواهد بود که در صورت رسیدن قیمت به آن نقطه معامله انجام خواهد شد (با نام قیمت خرید).

در این حالت، نقطه B به این دلیل مهم است که ممکن است قیمت به نقطه فعالسازی سفارش برسد اما هرگز به نقطه انجام معامله نرسد. این مهم زمانی رخ می‌دهد که روند بازار خارج از محدوده پیش‌بینی شده حرکت کند و شرایط بازار برای ورود به معامله مناسب نباشد. در این حالت، دیگر دارایی بلوکه نمی‌شود و معامله‌ای که برای آن برنامه ریزی شده، عملا

سفارش خرید با این روش معمولا پس از کسب اطمینان از ورود قیمت به یک کانال و روند صعودی یا اصلاح قیمتی استفاده می‌شود.

نحوه تعیین حد سود/ضرر در اکسکوینو مارکت

استفاده از گزینه سفارش حد سود/ضرر در اکسکوینو مارکت بسیار ساده است. پس از ورود به بخش اکسکوینو مارکت، از قسمت معاملات بازار زبانه سفارش حد سود/ضرر را مطابق شکل زیر انتخاب کنید.

حال، قیمتی که برای فعال شدن سفارش خرید یا فروش دارایی خود در نظر دارید را در بخش قیمت فعال‌سازی وارد کنید.

نکته: در نظر داشته باشید که ممکن است بازار هرگز به قیمت تعیین شده شما نرسد)

با رسیدن قیمت بازار به نقطه سفارش خرید یا فروش شما، سفارش فعال خواهد شد. حال، قیمتی که برای خرید یا فروش پس از فعال‌سازی سفارش در نظر دارید را در بخش قیمت خرید/فروش وارد کنید.

در قسمت مقدار خرید/فروش، مقدار دارایی که برای معامله در نظر دارید را وارد کنید و بر روی دکمه خرید یا فروش کلیک کنید تا سفارش‌گذاری شما تکمیل شود.

تفاوت اصلی سفارش محدود یا سفارش آنی با سفارش حد سود/ضرر در این است که در سفارش‌گذاری محدود و آنی، معامله با رسیدن به قیمت مورد نظر در هر زمان انجام می‌شود. در حالی که در سفارش حد سود/ضرر انجام معامله تنها در زمانی که قیمت به عدد دلخواه و از پیش تعیین شده شما برسد فعال خواهد شد.

آموزش تعیین حد سود و ضرر در کوینکس فیوچرز

دوستانی که فیوچرز کار می کنند با دو اصطلاح آشنا هستند حد ضرر Stop-Loss و حد سود Take-Profit. این دو بسیار حد ضرر و حد سود چیست؟ کاربردی هستند و می توانند از ضرر شما جلوگیری کرده و سود شما را حفظ کنند. ما روش قرار دادن حد ضرر و سود را آموزش خواهیم داد.

حد ضرر و حد سود چیست؟

اگر با چند مثال حد ضرر و حد سود را توضیح دهیم بهتر است فکر کنید بیت کوین را در قسمت 50 هزار خریده اید و تحلیل شما این است که به قیمت 60 هزار دلار خواهد رسید.

حال اگر تحلیل شما اشتباه از آب درآمد، چه کاری باید انجام دهید تا از ضرر زیاد به خود جلوگیری کنید. بهترین روش گذاشتن حد ضرر است. شما به سیستم یا صرافی می گویید اگر بیت کوین از 48 هزار دلار کمتر شد با ضرر 2 هزار دلاری برای من بفروش. این باعث می شود از ضرر شما جلوگیری شود.

حال اگر تحلیل شما درست بود و بیت کوین به 60 هزار دلار رسید سیستم بصورت خودکار آن را برای شما می فروشد. چون بعد از آن احتمال دارد قیمت افت کند پس در بهترین قیمت خواهید فروخت که به آن حد سود یا TP (Take-Profit) می گویند.

هنگام تحلیل ارز دیجیتال و تعیین حد سود و حد ضرر در کوینکس یا دیگر صرافی ها، باید به این نکته توجه کنید که سود شما باید بیشتر از ضرر شما باشد تا اگر چندین بار حد ضرر شما خورد، دچار زیان نشوید.

گاهی پیش می آید که حد ضرر شما خورده می شود و بازار به حرکت خود ادامه می دهد مثلا بیت کوین به 47 هزار می رسد و بعد به حرکت صعودی خود ادامه داده و تا 60 هزار می رسد.

پس باید در تحلیل ها سعی کنیم معاملاتی را باز کنیم که بیشتر از یک به یک باشد. در مثال بالا حد سود ما 5 برابر حد ضرر ما می باشد که فوق العاده است.

اگر می خواهید از تخفیف کارمزد کوینکس استفاده کنید هنگام ثبت نام از کد معرف 3f9pe استفاده نمایید.

تعیین حد ضرر SL در کوینکس

اگر در فیوچرز کوینکس معامله می کنید حتما باید حد ضرر را تعیین کنید.

برای این کار مطابق روش زیر عمل نمایید. پس از اینکه معامله خرید Long یا فروش short خود را باز کردید در قسمت پایین صفحه، اطلاعات معامله نمایش داده می شود. در آن قسمت می توانید میزان سود یا ضرر خود را ببینید و هم می توانید حد ضرر را تعیین کنید.

همان طور که در تصویر زیر مشاهده میکنید پس از باز کردن یک معامله، اطلاعات آن قابل مشاهده است.

برای تعیین حد ضرر و حد سود در فیوچرز کوینکس کافی است روی TP/SL کلیک کنید. پنجره ای باز می شود و می توانید مقدار آن را تعیین کنید.

در بخش Stop-Loss می توانید مقدار را وارد کنید و سپس روی دکمه Confirm کلیک کنید.

در بخش TP/SL باید مقدار SL نمایش داده شود. تمام.

توجه: پس از تعیین حد ضرر، در بالای پنجره روی علامت ضربدر کلیک کنید تا پنجره بسته شود.

حال اگر قیمت به آن عدد رسید معامله با مقدار ضرری که مشخص کردید بسته می شود. در مثال بالا اگر مقدار حد ضرر را روی 48 هزار تعیین کرده باشید بیت کوین پس از رسیدن به آن قیمت بسته می شود و باعث می شود از ضرر بیشتر شما جلوگیری شود.

به هیچ عنوان معاملات خود را بدون تعیین حد ضرر SL رها نکنید. بسیاری از معامله گران بخاطر همین اشتباه لیکوئید شده اند و حساب آن ها صفر شده است. مقدار کمی ضرر بهتر از این است که کل سرمایه خود را از دست بدهیم.

تعیین حد سود در فیوچرز کوینکس

حال بیاییم به سراغ حد سود در فیوچرز کوینکس برویم. در بخش بالا در مورد SL صحبت کردیم. حال به سراغ TP یا حد سود می رویم.

برای تعیین حد سود نیز به بخش TP/SL (عکس بالا) می رویم. سپس در بخش Take-Profit حد سود را وارد می کنیم مثلا عدد 60 هزار را وارد می کنیم و به کوینکس اعلام می کنیم که پس از رسیدن به قیمت 60 هزار معامله من را ببند.

تعیین حد سود باعث می شود سود ما از بین نرود چون خیلی از مواقع پس از رسیدن به حد سود بازار وارد اصلاح می شود و باعث می شود مقداری از سود خود را از دست بدهیم.

بستن معامله در فیوچرز کوینکس

روش دیگری نیز برای تعیین حد سود وجود دارد و آن بستن معامله در قیمت خاصی می باشد.

پس از باز کردن معامله، در سمت راست و پایین پنجره، می توانید معامله را پس از رسیدن به سود خاصی ببندید. این کار به دو روش انجام می شود:

انتخاب Limit و وارد کردن یک عدد و کلیک روی دکمه سبز رنگ Close Position

برای بستن تمامی معاملات باز می توانید روی دکمه سمت چپ، Liquidate All که بصورت لحظه ای تمامی معاملات را با همان قیمت مارکت می بندد.

امیدواریم این مقاله از تاپ سایت 98 برای شما عزیزان مفید باشد.

عزیزانی که تمایل دارند به تیم نویسندگی تاپ سایت 98 بپیوندند می توانند از طریق واتساپ با ما در ارتباط باشند. ما بهترین افراد را به تیم خود اضافه خواهیم کرد.

اگر سوال یا نظری دارید در بخش کامنت ها بنویسید.اگر موضوع خاصی مد نظر شماست که در حد ضرر و حد سود چیست؟ سایت موجود نیست در بخش کامنت ها بنویسید

حد ضرر چیست؟

هدف مشترک تمام افراد از انجام معامله به خصوص دربازارهای سودآوری مثل بورس، کسب سود و منفعت است.

حفظ اصل سرمایه در بورس از سودی که به ارمغان می‌آورد مهم‌تر است. بنابراین باید علاوه‌بر توجه به انتخاب سهام مناسب و سودی که دارد، باید به ضرری هم که ممکن است از طریق آن سهام وارد شود توجه کافی داشت.

ممکن است سهمی را خریداری کنیم و سپس، آن سهم دچار افت قیمت شود. در چنین شراطی حد ضرر کمک می‌کند که متوجه شویم تا چه زمانی و چه قیمتی سهم را نگه داریم و یا چه زمانی تصمیم به فروش آن بگیریم.

زمانی که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند اگر به موقع از بازار خارج شویم، در واقع از گسترش زیان جلوگیری می‌کنیم و سرمایه خود را حفظ می‌کنیم.

یکی از ملزومات طراحی یک پلن معاملاتی موفق در اصل تعیین حد ضرر است.

حد ضرر چیست؟

حد ضرر یا stop loss شرطی است که شما می‌گذارید که اگر سهم به یک حد مشخص رسید، پوزیشن شما را در آن قیمت ببندد که غالبا با ضرر همراه است.

به عبارت ساده‌تر شما سهمی را خریداری می‌کنید و بعد از مدتی متوجه می‌شوید که روند قیمتی آن سهم برخلاف میل شما بوده، پس برای اینکه سریع‌تر بتوانید جلوی ضرر را بگیرید، بهتر است قبل از خرید هر سهمی حد ضرر را برای خودتان مشخص کنید.

زمانی که حد ضرر شما در بازار فعال شد شما می‌توانید حتی با میزان ضرر کمی از بازار خارج شوید و هرچقدر که اجازه‌ی پیشروی حد ضرر داده شود در واقع شما باید سود بیشتری از بازار کسب کنید تا اصل پول‌تان را دریافت کنید.

به عنوان مثال شما اگر 10 درصد در بازار ضرر کنید باید حدود 12 درصد سود کنید تا به اصل پول‌تان برسید و اگر 50 درصد ضرر کنید باید 100 درصد سود کنید تا به اصل پول خود برسید.

برای حد ضرر فاکتورها و الزامات زیادی داریم که یکی از ملزومات تعیین حد ضرر، حجم خرید است. یعنی اگر حجم معاملاتی بالایی داشته باشید، نمی‌توانید حد ضرر کوتاهی را انتخاب کنید؛ پس باید یک سهم را در نقطه مناسب خریداری کنیم.

همچنین نمی‌توان در سقف قیمتی یا در مقاومت‌های ماژور و عمده سهم را خریداری کرد و بعد حد ضرر هم تعیین کرد.

قبل از خرید باید حتما حد ضرر را مشخص کرد حد ضرر و حد سود چیست؟ و این حد ضرر زمانی که فعال شود شما را ملزم می‌کند به موقع از بازار خارج شوید.

اگر در یک روند صعودی خرید داشته باشید، بهترین روش در تعیین حد ضرر این است که آن را به صورت دستی بالا ببرید.

مثلا اگر سهمی را 100 تومن می‌خرید باید رقمی معادل 95 تومان را برای حد ضرر آن در نظر بگیرید.

وقتی مقاومت‌های سهمی حد ضرر و حد سود چیست؟ را تعیین کردید باید با شکست هر مقاومتی، حد ضرر را هم بالا ببرید تا بتوانید سودتان را از بازار حفظ کنید.

چگونه حد ضرر را تعیین می‌کنیم؟

مشخص کردن محدوده ضرر به استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد به همین دلیل نمی‌توان یک راهکار را برای عموم در نظر گرفت.

تعیین محدوده ضرر به این بستگی دارد که خریدهایتان را براساس تحلیل تکنیکال انجام می‌دهید یا تحلیل بنیادین!

اما برخی نکات هستند که حتما باید به آن‌ها توجه داشت که در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد؛

یکی از رایج‌ترین اشتباهات تغییر حد ضرر بدون دلیل فنی و منطقی است یعنی زمانی که قیمت به حد ضرر نزدیک می‌شود، معامله‌گر آن را تغییر یا حذف می‌کند و منتظر کمتر شدن ضرر و یا از بین رفتن آن می‌ماند.

شاید این اقدام در مواردی موجب جبران یا کمتر شدن زیان شود ولی در بلندمدت موجب از بین رفتن استراتژی سرمایه‌گذاری خواهد شد.

حد ضرر نباید بیشتر از 10 درصد مبلغ خرید باشد و این یعنی بیش از 10 درصد نباید از دست بدهید.

حد ضرر را نباید با فاصله خیلی زیاد یا با فاصله خیلی کم قرار دهید.

در تعیین حد ضرر دیدگاه زمانی یک سرمایه‌گذار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چراکه تعیین حد برای معامله‌های کوتاه مدت با معامله‌های بلندمدت بسیار متفاوت است.

در خریدهای بلندمدت حد ضرر را روی محدوده‌های حمایتی معتبر تعیین کنید یعنی بین 10 تا 20 درصد پایین‌تر از قیمت خرید باشد.

در معاملات کوتاه مدت حد ضرر را روی محدوده حمایت در موج نزولی قبلی قرار بدهید البته اگر بین 8تا 10 درصد باشد باید این کار را انجام داد.

اگر روند بازار صعودی باشد باید بعد از رسیدن به حد سود بدون اینکه سهم را بفروشیم، حد را تعیین کنیم.

اگر روند بازار نزولی باشد باید بعد از رسیدن به حد سود، یا کاملا از بازار خارج شویم یا بخشی از سهام را با سود بفروشیم و برای مابقی آن، حد ضرر شناور در نظر بگیریم.

زمانی ک مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوه مقاومتی تثبیت شد، باید حد را روی مقاومت شکسته شده که به عنوان حمایت عمل می‌کند قرار بدهید.

همیشه به حد ضرر تعیین شده عمل کنید و اگر بعد از عمل کردن به حد ضرر رشد سهم شروع شد، سعی کنید خودتان را ملامت نکنید و خوشحال باشید که براساس استراتژی‌تان معامله را انجام دادید نه براساس طمع!

اشخاصی که قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت دارند اعتقادی به تعیین حد ضرر ندارند. اما اگر شما هم چنین قصدی دارید ابتدا باید نسبت به وضعیت بنیادی شرکت مطمئن شوید و سپس سرمایه‌گذاری بیش از 9 ماهه را بدون تعیین حد ضرر انجام دهید.

تفاوت معامله‌گر حرفه‌ای در مواجه با زیان

یکی از تفاوت‌های اصلی معامله‌گران حرفه‌ای در قبال سایر معامله‌گران نحوه برخورد آن‌ها با شرایط نامطلوب بازار است.

اگر زمانی که قیمت برخلاف آنچه تصور می‌کردیم حرکت کند، از بازار خارج شویم از افزایش زیان جلوگیری می‌شود و سرمایه ما حفظ می‌شود که این یکی از کارهایی است که معامله‌گران حرفه‌ای به موقع آن را انجام می‌دهند.

تفاوت دیگر این است که معامله‌گر غیرحرفه‌ای بعد از رسیدن به حد ضرر و خارج شدن از معامله، چنانچه قیمت سهام افزایش پیدا کند از مشخص کردن حد ضرر پشیمان می‌شود اما معامله‌گر حرفه‌ای به دنبال ضعف و اشکال موجود در استراتژی معاملاتی خود است.

در نتیجه…

همانطور که پیش‌تر هم به اهمیت تعیین حد ضرر اشاره کردیم، تعیین حد از سوی سرمایه‌گذار گاهی مهم‌تر از خود معامله است و عدم تعیین حد ضرر به معنی عدم مدیریت سرمایه به حساب می‌آید.

نکته مهم اینجاست که همیشه باید به حد ضرر پایبند باشید و طمع نکنید!

رعایت تمام این نکات و اصول‌ها موجب حفظ سرمایه و به دست آوردن سود می‌شود اما غافل ماندن از هرکدام آن‌ها، موجب ضرر می‌شود.

اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید و از دو امکان جذاب و جدیدمون استفاده کنید 🙂