مفهوم سفارش حد ضرر

حد ضرر در بورس یا استاپ لاس چیست؟ ۱۰ نکته اصولی برای تعیین حد ضرر

معامله‌گرانی که در بازارهای مالی با دیدگاه کوتاه‌مدت و میان‌مدت فعالیت می‌کنند معمولا برای تعیین زمان خروج خود از معاملات از حد سود و حد ضرر استفاده می‌کنند. این افراد که بیشتر بر اساس تحلیل تکنیکال به خرید و فروش در بازارهای مالی مانند سهام، ارز و … مشغول هستند، اغلب برای میزان سود و زیان خود محدوده‌هایی را تعیین می‌کنند. در این حالت، خروج از معامله با هدف کاهش زیان و افزایش سود انجام می‌شود. اجازه بدهید مثالی در این زمینه بزنیم. فرض کنید شخصی سهامی را در قیمت ۲۰۰ تومان خریده است. او بر اساس نتایج تحلیلی که روی این سهام انجام داده – که معمولا از جنس تحلیل تکنیکال است – تصمیم می‌گیرد با رسیدن قیمت به اولین سقف قیمتی مورد انتظار، مثلاً ۲۲۰ تومان سهام خود را به فروش برساند. در صورتی که قیمت سهام به ۱۸۰ تومان کاهش یابد نیز او سهام خود را خواهد فروخت. در این حالت، حد ضرر او ۱۸۰ تومان خواهد بود.

چه عواملی در تعیین حد ضرر تاثیر گذار هستند؟

عامل‌های گوناگونی بر تعیین حد ضرر، تاثیرگذار هستند. به عنوان مثال می‌توانیم به ویژگی‌های سرمایه‌گذار از نظر ریسک‌پذیری و دیدگاه زمانی او در سرمایه‌گذاری اشاره‌ کنیم. اما در کل، عوامل تأثیرگذار بر این فرآیند شامل موارد زیر می‌شوند:

‌تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه‌ای بالاتر یا پایین‌تر، به معنی تعیین حد شناور یا متغیر است. مثلا زمانی‌ که یک سهم را روی قیمت ۲۵۰ تومان می‌خریم، حد ضرر را برای آن در نقطه ۲۳۰ تومان قرار می‌دهیم. اگر قیمت سهم افزایش یافت و به نقطه ۳۳۰ تومان رسید، حد ضرر را در نقطه بالاتری مثلا روی قیمت ۳۰۰ تومان می‌گذاریم. به این فرآیند، تغییر حد با توجه به روند قیمت سهام گفته می‌شود.

نکته‌هایی اصولی در تعیین حد ضرر که باید همواره به یاد داشته باشید

‌هیچ قانون کلی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد. اما برای تعیین این حد، نکته‌های قابل‌ توجهی وجود دارند که باید آنها را در نظر گرفت. مثلا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‌

Stop loss (استاپ لاس) یا حد ضرر چیست؟

استاپ لاس یا حد ضرر در واقع سوپاپ‌اطمینانی برای پیشگیری از هدررفت و خسارت به ارزهای دیجیتال معامله‌گران به‌حساب می‌آید. این سرویس (Feature) معمولاً برای تعیین زمان مناسب خروج از معاملات توسط معامله‌گرانی که در بازارهای مالی با دیدگاه کوتاه‌مدت و میان‌مدت فعالیت می‌کنند، کاربرد دارد. این افراد برای توقف معاملات ضرر ده یا تعیین محدوده میزان سود و زیان خود از Stop loss استفاده می‌کنند. البته گاهی اوقات دستور استاپ لاس می‌تواند در سود یا حتی در نقطه صفر به صفر نیز عمل کند. در ادامه این مقاله از صرافی ارز دیجیتال والکس به بررسی بیشتر این سرویس و نحوه استفاده از آن در استراتژی‌های معاملاتی می‌پردازیم.

نکات مهم درباره استاپ لاس چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

دستورات توقف معامله به‌صورت کلی به دو بخش، تیک پروفیت (Take profit) و استاپ لاس (Stop loss) دسته‌بندی می‌شود. این دوبرای کنترل موقعیت‌های باز کاربرد دارد و اهمیت زیادی در مدیریت سرمایه دارد.

• Stop loss (حد زیان): حداکثر زیان در یک معامله
• Take profit (حد سود): حداکثر سود در یک معامله

زمانی که ارزش ارزهای دیجیتال شما رو به کاهش است، می‌توانید مشخص کنید که دقیقاً تا کجا می‌خواهید آن‌ها را حفظ کنید!

تعیین حد ضرر به معامله‌گران کمک می‌کند تا قبل از ورود به یک بازار، شرایط مساعد برای مبادله در آن را بسنجند. این سرویس قادر است به طور خودکار در قیمت مشخص شده از سوی تریدر و یا زیر آن قیمت اقدام به فروش کند. زمانی که حد ضرر را در معامله‌ای تعیین می‌کنیم، در حقیقت مشخص می‌کنیم که چه زمانی برای خروج از سهم مناسب است. توجه داشته باشید که تعیین حد ضرر به‌صورت دستی کار سنجیده‌ای نیست؛ به‌ویژه در بازار رمز ارز ممکن است قابل‌اجرا نباشد. همان‌طور که قبل‌تر اعلام کردیم حد ضرر بیشتر در معاملات کوتاه یا میان‌مدت کاربرد دارد، بااین‌حال سرمایه‌گذاران و هولدرها نیز می‌توانند از این ابزار به نفع خود استفاده کنند.

انواع مدل‌های تعیین حد ضرر

با به‌کارگیری روش مناسب تعیین حد ضرر می‌توانید تا حد زیادی مانع شکار دارایی خود شوید. استاپ لاس از جمله موضوعاتی در معامله‌گری است که تعیین مقدار دقیق آن کاملاً وابسته به استراتژی معاملاتی هر تریدر است. اما روش‌های اصلی این سرویس کدام است؟ در ادامه به ۴ روش کاربردی ‌Stop loss در تحلیل تکنیکال اشاره می‌کنیم.

１– استاتیک استاپ یا استاپ لاس ثابت

نام این روش بیان‌گر ماهیت آن است. تنظیم استاپ لاس در یک قیمت ثابت و مشخص را استاتیک استاپ (static stop) می‌گویند. در این روش تا زمانی که معامله به قیمت توقف یا محدوده مشخص شده نرسیده است، دستور استاپ لاس اجرا نمی‌شود و معامله‌گر فارغ از ابزارهای تحلیل تکنیکال، باتوجه‌به شناختی که از دارایی و روحیات شخصی خود دارد، یک عدد از پیش تعیین شده را به‌عنوان حد ضرر در معاملات تعیین می‌کند.

２– استاتیک استاپ لاس با اندیکاتور

اندیکاتور Average True Range، ابزار کارآمدِ معامله‌گران برای تعیین حد ضرر در تمامی معاملات است. اندیکاتورها مجموعه توابع و الگوریتم‌های ریاضی تلقی می‌شوند که به کمک آن‌ها می‌توان تخمین‌های نسبتاً خوبی از روند حرکت قیمت یک دارایی ارائه داد. استفاده مفهوم سفارش حد ضرر از شاخصی مانند میانگین محدوده واقعی، این امکان را به معامله‌گران می‌دهد تا از داده‌های تازه به‌دست‌آمده در بازار برای تجزیه‌وتحلیل دقیق‌تر گزینه‌های مدیریت ریسک خود کمک بگیرند.

３– توقف دنباله‌دار یا Trailing Stops

شاید بتوان ادعا کرد که توقف‌های استاتیک برای معامله‌گران مبتدی مفیدتر است، اما سایر تریدرها برای به حداکثر رساندن تسلط و مدیریت معامله خود از توقف به روش‌های دیگری را امتحان می‌کنند. تریلینگ استاپ، توقفی است که با حرکت معاملات به نفع معامله‌گر تنظیم می‌شود تا بتوانند خطر ریسک در معاملات را بیشتر کاهش دهد. این نوع استاپ لاس به معامله‌گر اجازه می‌دهد تا ریسک اولیه خود را در معاملات حذف کند.

４– توقف دنباله‌دار به‌صورت دستی یا Manual Trailing Stops

آن دسته از تریدرهایی که به دنبال بیشترین سطح کنترل روی معامله خود هستند، روش تغییر حد ضرر به‌صورت دستی پیشنهاد می‌شود. در این روش، موقعیت طبق برنامه پیش می‌رود و حد ضرر نیز مطابق با آن تغییر پیدا می‌کند. با حرکت بیشتر موقعیت به نفع معامله (پایین‌تر)، به دنبال آن معامله‌گر سطح توقف را پایین می‌آورد.

استفاده از استاپ لاس چقدر مهم است؟

آینده قابل پیش‌بینی نیست! ریسک به طور دائمی در تمام معاملات باز وجود دارد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اینکه تعیین کنید تا کجا می‌توانید ضرر کنید کاملاً به نگرش شما نسبت به بازار بستگی دارد. هر تریدری باید برای خودش یک استراتژی مشخص داشته باشد و بر آن اساس حد ضرر خود را مشخص کند. اجازه دهید اهمیت این سرویس را با یک مثال توضیح دهیم. در نظر بگیرید که سهمی را در قیمت ۱۲۰۰ تومان خریداری کرده و حد ضرر خود را روی مبلغ ۱۰۰۰ تومان تعریف کرده‌اید. فرض کنید سهم تا ۱۷۰۰ تومان رشد می‌کند. در این صورت مشخص است که شما سود زیادی به دست آورده‌اید. اما ناگهان روند سهم تغییر کرده و قیمت آن کاهش پیدا می‌کند. اگر شما همچنان حد ضرر خود را روی مبلغ ۱۰۰۰ تومان نگه‌داشته باشید، نه‌تنها سودهای خود را از دست می‌دهید، بلکه متضرر هم می‌شوید. پس این موضوع بسیار مهم است که با حرکت سهم، میزان استاپ لاس را تغییر دهید.

عوامل تأثیرگذار در تعیین حد ضرر

از عوامل تأثیرگذار در تعیین stop loss می‌توان به ویژگی‌های سرمایه‌گذار از نظر ریسک‌پذیری و دیدگاه زمانی او در سرمایه‌گذاری اشاره کرد. عمده عوامل تأثیرگذار عبارت است از:

• تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه‌ای بالاتر یا پایین‌تر (جابه‌جایی حد ضرر)
• خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• فیبوناچی
• کف دوقلو
• امواج الیوت
• الگوی سروشانه

اصولی که برای تعیین حد ضرر که باید در نظر داشته باشیم

هرچند قانون کلی برای تعیین استاپ لاس وجود ندارد، ولی نکته‌های اصولی وجود دارد که همواره نیاز است به آن‌ها در خرید بیت کوین و به‌طور کلی تمام ارزهای دیجیتال توجه کنیم:

• کاهش سود هم به منزله نوعی ضرر است، بنابراین زمانی که قیمت دارایی بالا رفت حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.
• اهمیت دیدگاه زمانی را دست‌کم نگیرید! مثلاً تعیین حد برای ترید‌های کوتاه‌مدت با تعیین حد برای ترید‌های بلندمدت متفاوت است.
• در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت، حد ضرر را روی محدوده حمایتی معتبر انتخاب کنید. (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید).
• حد ضرر نباید از ۱۰ درصد مبلغ خرید تجاوز کند و این یعنی بیش از ۱۰ درصد مبلغ خریدتان را نباید از دست دهید.
• در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت، حد ضرر را روی محدوده حمایتی معتبر مشخص کنید. (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید).‌‌
• تغییر حد ضرر بدون دلیل فنی و منطقی، اشتباهی رایج است! گاهی معامله‌گر با نزدیک شدن قیمت به حد ضرر اقدام به تغییر یا حذف آن می‌کند و منتظر کمتر شدن یا ازبین‌رفتن زیان می‌ماند. گرچه شاید این عمل در ابتدا باعث جبران یا کمتر شدن زیان شود، اما در بلندمدت نتیجه‌ای جز ازبین‌رفتن برنامه و استراتژی سرمایه‌گذاری نخواهد داشت.

منظور از حجم نامناسب در تعیین حد ضرر چیست؟

اگر در ابتدا کار سرمایه اندکی دارید، بهتر است تریدهای خود را در حجم و ابعاد کوچک انجام دهید. با رعایت این نکته، Stop loss شما منطقی‌تر خواهد بود و دیگر به دلیل عدم هم‌خوانی اندازه و موجودی حساب، متضرر نمی‌شوید. مطابقت این دو عامل با یکدیگر، منجر به معقول شدن میزان ریسک می‌شود و به قیمت‌ها فضای نوسان بیشتری می‌دهد.

Stop loss راهی برای گریز از شکار سرمایه

در این مطلب به بررسی ماهیت حد ضرر و همچنین راهکارهای آن برای جلوگیری از تحمیل ضرر و زیان‌های بیش از حد در سرمایه‌گذاری پرداختیم. اهمیت استاپ لاس در بازار متلاطمی همچون بازار رمز ارزها که تغییر ده‌ها درصدی قیمت یک دارایی در روز در آن طبیعی تلقی می‌شود، دوچندان است. انتخاب استاپ لاس در نقطه درست، یکی از مواردی است که هر تریدر باید به آن دقت کند تا بتواند از ضررهای مالی کلان جلوگیری کند. امیدواریم این مقاله دید و درک کاملی نسبت به استاپ لاس و اهمیت آن برای شما رقم‌زده باشد.

نحوه تعیین حد ضرر در بورس

هنگام تصمیم گیری برای خرید یا عدم خرید یک سهم، نکات زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. دستور حد ضرر یا حد زیان، یکی از این عوامل می باشد. هنگامی که به درستی استفاده می شود، یک سفارش حد ضرر می تواند دنیای متفاوتی را ایجاد کند و همه می توانند از این ابزار بهره مند شوند.

مفهوم سفارش حد ضرر

دستور حد ضرر (Stop-loss Order) سفارشی است که توسط یک کارگزار برای خرید یا فروش (در بازارهای دو طرفه) یک سهام خاص پس از رسیدن سهام به قیمت مشخصی انجام می شود. حد زیان برای محدود کردن زیان سرمایه گذار در یک پوزیشن معامله ی سهام (یا سایر دارایی ها مانند ارزهای دیجیتال) طراحی شده است. به عنوان مثال، تعیین یک دستور توقف ضرر برای 10٪ کمتر از قیمتی که سهام را خریداری کرده اید، ضرر شما را به 10٪ محدود می کند. فرض کنید سهام مایکروسافت (MSFT) را به قیمت هر سهم 20 دلار خریداری کرده اید و بلافاصله پس از خرید سهام، یک دستور توقف ضرر به قیمت 18 دلار وارد می کنید. اگر سهام به زیر 18 دلار سقوط کرد، سهام شما به طور اتوماتیک فروخته خواهد شد.

نکته: در پنل های معاملاتی کارگزاری های بورس ایران، به دلیل وجود دامنه نوسان، امکان ست کردن اتوماتیک دستور حد ضرر وجود ندارد. بنابراین تنها راهی که برای استفاده از این ابزار وجود دارد این است که مقدار حد زیان و ضرر خود را قبل از خرید سهم تعیین کنید و قیمت آن سهم را در هر روز معاملاتی دنبال کنید و در صورتیکه قیمت آن به محدوده مورد نظر شما رسید، سفارش فروش خود را در پنل معاملاتی قرار دهید.

در صورتی که در بازاری غیر از بورس ایران مانند ارزهای دیجیتال فعالیت می کنید، احتمالا با سفارشات stop-limit آشنایی دارید. این سفارشات مشابه سفارشات حد ضرر می باشند. با این حال، همانطور که از نام آنها مشخص است، محدودیتی در قیمتی که آنها اجرا می شوند، وجود دارد. به این صورت که دو قیمت در دستور stop-limit مشخص می شود: قیمت stop که با رسیدن قیمت به آن، سفارش شما ثبت می شود و قیمت limit که سفارش شما در آن قیمت انجام می گیرد. پس بنابراین در این حالت به جای اینکه سفارش فروش در قیمت حال حاضر بازار انجام شود، به یک سفارش با قیمتی مشخص (قیمت limit) تبدیل می شود که فقط در همان قیمت اجرا می شود.

مزایای حد ضرر

یک مزیت دستور حد زیان این است که اجازه می دهد تصمیم گیری عاری از هرگونه احساسات باشد. بعضی از مردم ممکن است روی سهمی که خریداری می کنند، تعصب داشته باشند! به عنوان مثال، آنها ممکن است این باور غلط را حفظ کنند که اگر به یک سهم فرصت بیشتری بدهند، دوباره به روند مثبت بر میگردد. در واقع، این تاخیر ممکن است فقط باعث افزایش ضرر ها شود.

مهم نیست که چه نوع سرمایه گذاری هستید، باید بتوانید به راحتی علت مالکیت سهام خود را شناسایی کنید. به عنوان مثال معیارهای یک سرمایه گذار ارزشی با معیارهای یک معامله گر فعال متفاوت خواهد بود. مهم نیست که استراتژی چیست، استراتژی تنها در صورتی جواب می دهد که به آن پایبند باشید. بنابراین، اگر شما یک سرمایه‌گذار خرید و نگهداری برای بلند مدت هستید، سفارش‌های حد ضرر احتمالا در استراتژی شما کاربرد کمتری دارند.

بنابراین اگر می‌خواهید سرمایه‌گذار موفقی باشید، باید به استراتژی خود اطمینان داشته باشید. این به معنای اجرای برنامه خود است. مزیت دستورهای توقف ضرر این است که می توانند به شما کمک کنند در مسیر خود بمانید و از آمیخته شدن قضاوت شما با احساسات جلوگیری کنند.

در نهایت، مهم است که بدانید که سفارشات توقف ضرر تضمینی برای کسب درآمد در بازار سرمایه نیست. هنوز باید تصمیمات هوشمندانه ای برای سرمایه گذاری بگیرید. اگر این کار را نکنید، به همان اندازه که بدون حد زیان پول از دست می دهید، متحمل زیان خواهید شد (فقط با نرخ بسیار آهسته‌تری).

دستور حد ضرر برای ماندن در سود

دستورات حد ضرر به طور سنتی به عنوان راهی برای جلوگیری از ضرر در نظر گرفته می شوند. با این حال، یکی دیگر از کاربردهای این ابزار ماندن در سود است. در این مورد، گاهی اوقات از دستورات حد ضرر با عنوان "حد تریلینگ" یاد می شود. در اینجا، دستور توقف ضرر در سطح کمتری از قیمت فعلی بازار (نه قیمتی که آن را خریداری کرده‌اید) تنظیم می‌شود. با نوسانات قیمت سهام، قیمت حد زیان نیز تعدیل می‌شود. مهم است که به خاطر داشته باشید که اگر قیمت سهم شما افزایش یابد، سود غیرقابل تحققی خواهید داشت چرا که شما تا زمانی که آنرا نفروشید، سودی محقق نکرده اید. استفاده از یک حد تریلینگ به شما اجازه می دهد تا مطمئن شوید که معامله ی شما در سود مفهوم سفارش حد ضرر بسته می شود.

مثالی که در بندهای قبل در مورد خرید سهام مایکروسافت بیان کردیم، پی می گیریم. در این مثال شما هر سهم را به قیمت 20 دلار خریداری کرده بودید. فرض کنید که یک دستور حد ضرر را برای 10٪ کمتر از قیمت فعلی یعنی 18 دلار تعیین کرده اید اما قیمت سهام بدون اینکه به حد زیان شما برسد، پس از مدتی به 30 دلار افزایش می یابد. شما در این حالت یک سود تحقق نیافته دارید چرا که هنوز سهام خود را نفروخته اید. حال اگر شما همچنان روی افزایش قیمت این سهم خوشبین هستید، در این حالت برای اینکه مطمئن باشید معامله ی شما با سود بسته می شود، قیمت حد زیان خود را افزایش داده و روی 27 دلار قرار می دهید. در بدترین سناریو، اگر قیمت سهم افت کرده و حد ضرر شما را ببیند، معامله ی شما همچنان با سود بسته خواهد شد.

معایب حد ضرر

نقطه ضعف اصلی این است که یک نوسان کوتاه مدت در قیمت سهام می تواند قیمت حد ضرر را فعال کرده و شما را وادار به فروش سهم کند. نکته کلیدی انتخاب یک درصد مشخص برای حد ضرر است که به سهام اجازه می دهد روزانه نوسان داشته باشد و در عین حال از ریسک نزولی شدن روند، تا حد ممکن جلوگیری کند. به عنوان مثال تعیین یک دستور توقف ضرر 5 درصدی برای سهامی که سابقه نوسان 10 درصد یا بیشتر را در طی دو روز دارد، ممکن است بهترین استراتژی نباشد.

به طور کلی هیچ قانون سفت و سختی برای سطحی که باید در آن حد زیان را قرار داد، وجود ندارد. این موضوع کاملاً به سبک سرمایه گذاری فردی شما بستگی دارد. یک معامله گر فعال یا نوسانگیر مفهوم سفارش حد ضرر ممکن است از سطح 5٪ استفاده کند، در حالی که یک سرمایه گذار بلند مدت ممکن است 20٪ یا بیشتر را انتخاب کند.

یکی دیگر از معایب حد ضرر در بازارهای دارای محدودیت دامنه نوسان، این است که ممکن است نتوانید به طور صد در صد به آن پایبند باشید. فرض کنید قیمت حد زیان شما در یک سهم 1000 تومان است و هنگامی که پنل معاملاتی خود را باز می کنید، مشاهده می کنید که سهم در 970 تومان صف فروش تشکیل داده است. در این حالت حتی اگر سفارش فروش خود را در قیمت صف فروش قرار دهید و این سفارش پس از مدتی در همان روز انجام شود، باز هم سهم خود را به طور دقیق در قیمتی که برای حد زیان تعیین کرده بودید، نفروخته اید. البته این سناریو می تواند یک سناریوی خوشبینانه باشد چرا که ممکن است سهم شما نه تنها در آن روز، بلکه در روزهای معاملاتی بعد نیز در صف فروش قفل باشد و شما مجبور شوید سهمتان را در قیمتی که فاصله نسبتا زیادی با حد ضررتان دارد، به فروش برسانید.

سخن پایانی

دستور حد ضرر یک ابزار ساده است اما بسیاری از سرمایه گذاران در استفاده موثر از آن شکست می خورند؛ چه برای جلوگیری از زیان های بیش از حد و چه برای قفل کردن سود. تقریباً همه سبک های سرمایه گذاری می توانند از این ابزار بهره مند شوند. امیدواریم که هرگز مجبور به استفاده از آن نشوید، اما خوب است بدانید که در صورت نیاز، حتما از آن استفاده کنید.

حد ضرر چیست؟ + نحوه تعیین حد ضرر

حد ضرر یکی از مفاهیم مهم هنگام سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مثل بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال است. در بازارهای بین‌المللی مثل فارکس این مفهوم با اسم Stop Loss (استاپ لاس) شناخته می‌شود. تعریف بهتر آن “حد توقف ضرر” است و برخلاف مفهوم ساده آن، در اکثر موارد توسط معامله‌گران نادیده گرفته می‌شود. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها بین معامله‌گران حرفه‌ای و آماتور، تعیین حد ضرر و پایبندی به آن است! از مزایای تعیین استاپ لاس می‌توان به جلوگیری از ضررهای سنگین، جلوگیری از خواب سرمایه و عادت به استراتژی معاملاتی اشاره کرد. در این آموزش بورس به واکاوی مفهوم Stop Loss، فرمول محاسبه و نحوه تعیین آن به همراه استراتژی معاملاتی مطلوب خواهیم پرداخت.

حد ضرر چیست؟

مفهوم حد ضرر به زبان ساده “جلوگیری از زیان بیشتر در معاملات” است. واژه انگلیسی آن یعنی Stop Loss (تلفظ: استاپ لاس) به معنی “توقف ضرر” مفهوم کاملی را تداعی می‌کند. معامله‌گران تازه‌وارد بازارهای مالی مثل بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال، عموما شوق برای کسب سود دارند. اما باید بدانید که اولین اصل در تمام بازارهای مالی “حفظ سرمایه” است و بعد از آن “کسب سود”!

برای معامله در بازارهای مالی نیاز به تجزیه و تحلیل دارید که تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های آن است. همیشه بخاطر بسپارید که “هیچ عصای موسی‌ای در تحلیل تکنیکال وجود ندارد!”. در واقع حتی تحلیلگران حرفه‌ای و باسابقه نیز نمی‌توانند ادعا کنند که تحلیل‌شان 100% درست است. بنابراین اولین اقدام بعد از تحلیل نمودار، تعیین حد ضرر است. یعنی اگر روند حرکت قیمت برخلاف تحلیل شما باشد چه زمانی از معامله خارج خواهید شد؟! در بازار یک سویه مثل بورس تهران، حد ضرر یعنی “اگر قیمت سهام کاهش پیدا کرد تا چه مبلغی حاضر به تحمل کاهش قیمت هستید؟”.

نکته: در بازارهای دوسویه مثل فارکس و ارزهای دیجیتال، معامله‌گران می‌توانند از نزول قیمت‌ها نیز کسب سود کنند. در واقع پوزیشن‌های معاملاتی Buy و Sell هر دو فعال است. پُر واضح است در پوزیشن معاملاتی Sell، با افزایش قیمت‌ها معامله‌گر ضرر می‌کند. بنابراین در بازارهایی مثل Forex و ارزهای دیجیتال، حد ضرر صرفا به معنای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت نیست!

نحوه تعیین حد ضرر

هر دلار (ریال) از سرمایه خود را به عنوان یک سرباز و بازار مالی را میدان جنگ درنظر بگیرید! وظیفه اولیه شما حفاظت از این سربازها است! قاعده و معیار خاصی بصورت مطلق برای تعیین حد ضرر وجود ندارد. پارامترهایی مثل دیدگاه سرمایه‌گذاری، ریسک‌پذیری و استراتژی معاملاتی، چشم‌انداز شرکت، مبلغ سرمایه‌گذاری، وضعیت شاخص بورس و … در نحوه تعیین آن موثر هستند. به طور کلی می‌توان روش‌های تعیین حد ضرر را به 3 دسته تقسیم کرد:

1. بصورت ثابت (درصدی)
2. با استفاده از تحلیل تکنیکال
3. بصورت ترکیبی (درصدی و تکنیکال)

بصورت ثابت (درصدی)

تعیین حد ضرر بصورت ثابت یکی از مرسوم‌ترین روش‌ها است. در این روش تریدر درصد مشخصی از قیمت معامله را به عنوان Stop Loss در نظر می‌گیرد. این درصد با توجه به دید سرمایه‌گذاری می‌تواند بصورت زیر تعریف شود.

• سرمایه‌گذاری بلند‌مدت: بین 10 تا 20 درصد
• تحلیل کوتاه مدت: بین 5 تا 10 درصد
• نوسان‌گیری: کمتر از 5%

با استفاده از تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال یکی از مهم‌ترین روش‌های تحلیلی در بازارهای مالی است. تحلیل تکنیکال به زبان ساده یعنی “پیش‌بینی آینده روند قیمت‌ها با استفاده از تجزیه و تحلیل نمودار قیمت در گذشته”. ابزارها و روش‌های متعددی در بحث تحلیل تکنیکال جهت تعیین حد ضرر وجود دارد مثل:

• سطوح حمایت و مقاومت
• امواج الیوت
• الگوهای کلاسیک مثل کف دوقلو، سر و شانه، مثلث کاهشی
• ابزارهای فیبوناچی مثل ریتریسمنت مثل مووینگ اوریج و Parabolic SAR

آموزش تخصصی هر کدام از این ابزارها در قسمت “آموزش تحلیل تکنیکال” ارائه شده است. برای مثال در قسمت پایانی مقاله آموزشی “حمایت و مقاومت” بصورت مجزا به واکاوی “نحوه تعیین حد ضرر با استفاده از سطوح حمایت و مقاومت” پرداختیم.

بعد از واکنش چارت به خط حمایت و افزایش قیمت‌ها، حد ضرر روی محدوده حمایتی درنظر گرفته شود. در پوزیشن معاملاتی Buy، عموما استاپ لاس در محدوده “اولین حمایتِ مهم” درنظر گرفته می‌شود. فاصله این محدوده با قیمت خرید نیز نباید بیشتر از 10% باشد.

عدم توانایی نمودار در شکست خط مقاومت و افت قیمت می‌تواند پوزیشن معاملاتی Sell در بازاری مثل فارکس باشد. در این وضعیت، تریدر می‌تواند محدوده مقاومت را به عنوان استاپ لاس درنظر بگیرد.

بصورت ترکیبی

اگر هنگام تعیین حد ضرر توسط تحلیل تکنیکال، قواعد روش ثابت (درصدی) را درنظر بگیریم اعتبار استاپ لاس بیشتر می‌شود. برای مثال با تعیین Stop loss روی محدوده حمایتی، نباید اختلاف آن با قیمت خرید، بیشتر از 5 – 10 درصد باشد.

چه زمانی حد ضرر فعال می‌شود؟

معیار فعال شدن حد ضرر، قیمت پایانی (Close Price) است نه قیمت لحظه‌ای. البته افرادی که قصد نوسانگیری دارند عموما قیمت لحظه‌ای را ملاک قرار می‌دهند. برای مثال هنگام خرید سهام، اولین کندل منفی زیر خط حمایت به منزله هشدار فعال شدن استاپ لاس است. برخی معامله‌گران معتقدند برای خروج از معامله باید قیمت زیر محدوده حد ضرر تثبیت شود. ثبت چند کندل زیر Stop loss را به عنوان معیار تثبیت قیمت درنظر می‌گیرند. در این حالت خروج از معامله با ضرر بیشتری همراه است.

حجم معاملات یکی از مهمترین پارامترها برای فعال شدن استاپ لاس است که باید به آن توجه شود.

چتر نجات شما در معاملات، حد ضرر است و فعال شدن آن یعنی هشدار سقوط. اگر می‌خواهید از این سقوط جان سالم به در ببرید باید چتر نجات خود را فعال کنید!

حد ضرر شناور یا متغییر (Trailing Stop Loss)

همیشه ضرر به معنی کاهش اصل سرمایه شما نیست! از دست رفتن سود یک معامله به نوعی ضرر محسوب می‌شود! بنابراین با افزایش سود در یک معامله، باید حد ضرر خود را نیز تغییر دهید تا در صورت تغییر جهت روند قیمت، سود خود را از دست ندهید.

به سود اجازه پیشروی بدهید اما باید با به‌روزرسانی استاپ لاس از سود خود محافظت کنید! برای مثال با شکست پر قدرت خط مقاومت، این خط به حمایت تبدیل می‌شود. بنابراین این محدوده حمایتی می‌تواند به عنوان حد ضرر جدید درنظر گرفته شود. این نکته را بخاطر بسپارید “به سود اجازه پیشروی بدهید اما مطلقا به ضرر اجازه پیشروی ندهید!” بنابراین با افزایش قیمت‌ها در روند صعودی، Stop Loss را بالاتر بیاورید.

استراتژی حد ضرر و 5 نکته مهم

1. شاید تعیین حد ضرر کار دشواری نباشد اما مطمئن باشید که “پایبندی به آن” کار بسیار سختی است! از همین حالا تمرین کنید. با فعال شدن Stop Loss، بدون هیچ‌گونه تردید، ترس و استخاره‌ای! اقدام به بستن معامله کنید. حال اگر بعد از فروش سهام، قیمت آن صعودی شد خود را سرزنش نکنید و به دنبال ایراد تحلیل‌تان باشید. از تحلیل غلط، تجربه کسب کنید و نگذارید باعث ترس شما در فعال شدن حد ضرر معاملات بعدی شود! بپذیرید که ضرر بخشی از روند کار یک معامله‌گر است. هرگز فراموش نکنید که اولین اصل بورس و سایر بازارهای مالی “حفظ سرمایه است نه کسب سود”.
2. برخی معامله‌گران با بررسی بنیادی یک شرکت اقدام به خرید سهام آن با دید بلندمدت می‌کنند. بنابراین این افراد هیچ حد ضرری تعیین نمی‌کنند! و معتقدند کاهش قیمت نیز جزء روند بازار است. در واقع با توجه به چشم‌انداز مثبت شرکت هر کاهش قیمتی را اصلاح قیمت در یک کانال صعودی می‌دانند.
3. برای مدیریت سرمایه و ریسک خود، استراتژی معاملاتی داشته باشید و به آن وفادار بمانید. البته این وفاداری به منزله عدم اصلاح و تغییر استراتژی معاملاتی نیست. حتی در سرمایه‌گذاری بلندمدت نیز Stop Loss را تعیین کنید.
4. نسبت ضرر و برگشت سرمایه اولیه خطی نیست! یعنی اگر شما 50% ضرر کنید برای اینکه به اصل پول خودتان برسید به سود 100 درصدی نیاز دارید. در واقع هر چه ضرر شما بیشتر شود شانس شما برای دستیابی به اصل پول‌تان کمتر می‌شود! اگر 90% ضرر کنید بایستی 1000% سود کنید تا به سرمایه اولیه خود برسید.
5. برای اینکه به اهمیت حد ضرر و ضرورت تعیین آن در معاملات خود واقف شوید به نمودار زیر نگاهی بیندازید. با خرید سهام ایرانخودرو در پیک قیمتی و عدم تعیین Stop Loss، در کمتر از 1 ماه، 50% ضرر می‌کردید. البته خرید در آن پیک قیمتی خودش جای سوال دارد!

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

نحوه تعیین حد ضرر در بورس

هنگام تصمیم گیری برای خرید یا عدم خرید یک سهم، نکات زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. دستور حد ضرر یا حد زیان، یکی از این عوامل می باشد. هنگامی که به درستی استفاده می شود، یک سفارش حد ضرر می تواند دنیای متفاوتی را ایجاد کند و همه می توانند از این ابزار بهره مند شوند.

مفهوم سفارش حد ضرر

دستور حد ضرر (Stop-loss Order) سفارشی است که توسط یک کارگزار برای خرید یا فروش (در بازارهای دو طرفه) یک سهام خاص پس از رسیدن سهام به قیمت مشخصی انجام می شود. حد زیان برای محدود کردن زیان سرمایه گذار در یک پوزیشن معامله ی سهام (یا سایر دارایی ها مانند ارزهای دیجیتال) طراحی شده است. به عنوان مثال، تعیین یک مفهوم سفارش حد ضرر دستور توقف ضرر برای 10٪ کمتر از قیمتی که سهام را خریداری کرده اید، ضرر شما را به 10٪ محدود می کند. فرض کنید سهام مایکروسافت (MSFT) را به قیمت هر سهم 20 دلار خریداری کرده اید و بلافاصله پس از خرید سهام، یک دستور توقف ضرر به قیمت 18 دلار وارد می کنید. اگر سهام به زیر 18 دلار سقوط کرد، سهام شما به طور اتوماتیک فروخته خواهد شد.

نکته: در پنل های معاملاتی کارگزاری های بورس ایران، به دلیل وجود دامنه نوسان، امکان ست کردن اتوماتیک دستور حد ضرر وجود ندارد. بنابراین تنها راهی که برای استفاده از این ابزار وجود دارد این است که مقدار حد زیان و ضرر خود را قبل از خرید سهم تعیین کنید و قیمت آن سهم را در هر روز معاملاتی دنبال کنید و در صورتیکه قیمت آن به محدوده مورد نظر شما رسید، سفارش فروش خود را در پنل معاملاتی قرار دهید.

در صورتی که در بازاری غیر از بورس ایران مانند ارزهای دیجیتال فعالیت می کنید، احتمالا با سفارشات stop-limit آشنایی دارید. این سفارشات مشابه سفارشات حد ضرر می باشند. با این حال، همانطور که از نام آنها مشخص است، محدودیتی در قیمتی که آنها اجرا می شوند، وجود دارد. به این صورت که دو قیمت در دستور stop-limit مشخص می شود: قیمت stop که با رسیدن قیمت به آن، سفارش شما ثبت می شود و قیمت limit که سفارش شما در آن قیمت انجام می گیرد. پس بنابراین در این حالت به جای اینکه سفارش فروش در قیمت حال حاضر بازار انجام شود، به یک سفارش با قیمتی مشخص (قیمت limit) تبدیل می شود که فقط در همان قیمت اجرا می شود.

مزایای حد ضرر

یک مزیت دستور حد زیان این است که اجازه می دهد تصمیم گیری عاری از هرگونه احساسات باشد. بعضی از مردم ممکن است روی سهمی که خریداری می کنند، تعصب داشته باشند! به عنوان مثال، آنها ممکن است این باور غلط را حفظ کنند که اگر به یک سهم فرصت بیشتری بدهند، دوباره به روند مثبت بر میگردد. در واقع، این تاخیر ممکن است فقط باعث افزایش ضرر ها شود.

مهم نیست که چه نوع سرمایه گذاری هستید، باید بتوانید به راحتی علت مالکیت سهام خود را شناسایی کنید. به عنوان مثال معیارهای یک سرمایه گذار ارزشی با معیارهای یک معامله گر فعال متفاوت خواهد بود. مهم نیست که استراتژی چیست، استراتژی تنها در صورتی جواب می دهد که به آن پایبند باشید. بنابراین، اگر شما یک سرمایه‌گذار خرید و نگهداری برای بلند مدت هستید، سفارش‌های حد ضرر احتمالا در استراتژی شما کاربرد کمتری دارند.

بنابراین اگر می‌خواهید سرمایه‌گذار موفقی باشید، باید به استراتژی خود اطمینان داشته باشید. این به معنای اجرای برنامه خود است. مزیت دستورهای توقف ضرر این است که می توانند به شما کمک کنند در مسیر خود بمانید و از آمیخته شدن قضاوت شما با احساسات جلوگیری کنند.

در نهایت، مهم است که بدانید که سفارشات توقف ضرر تضمینی برای کسب درآمد در بازار سرمایه نیست. هنوز باید تصمیمات هوشمندانه ای برای سرمایه گذاری بگیرید. اگر این کار را نکنید، به همان اندازه که بدون حد زیان پول از دست می دهید، متحمل زیان خواهید شد (فقط با نرخ بسیار آهسته‌تری).

دستور حد ضرر برای ماندن در سود

دستورات حد ضرر به طور سنتی به عنوان راهی برای جلوگیری از ضرر در نظر گرفته می شوند. با این حال، یکی دیگر از کاربردهای این ابزار ماندن در سود است. در این مورد، گاهی اوقات از دستورات حد ضرر مفهوم سفارش حد ضرر مفهوم سفارش حد ضرر با عنوان "حد تریلینگ" یاد می شود. در اینجا، دستور توقف ضرر در سطح کمتری از قیمت فعلی بازار (نه قیمتی که آن را خریداری کرده‌اید) تنظیم می‌شود. با نوسانات قیمت سهام، قیمت حد زیان نیز تعدیل می‌شود. مهم است که به خاطر داشته باشید که اگر قیمت سهم شما افزایش یابد، سود غیرقابل تحققی خواهید داشت چرا که شما تا زمانی که آنرا نفروشید، سودی محقق نکرده اید. استفاده از یک حد تریلینگ به شما اجازه می دهد تا مطمئن شوید که معامله ی شما در سود بسته می شود.

مثالی که در بندهای قبل در مورد خرید سهام مایکروسافت بیان کردیم، پی می گیریم. در این مثال شما هر سهم را به قیمت 20 دلار خریداری کرده بودید. فرض کنید که یک دستور حد ضرر را برای 10٪ کمتر از قیمت فعلی یعنی 18 دلار تعیین کرده اید اما قیمت سهام بدون اینکه به حد زیان شما برسد، پس از مدتی به 30 دلار افزایش می یابد. شما در این حالت یک سود تحقق نیافته دارید چرا که هنوز سهام خود را نفروخته اید. حال اگر شما همچنان روی افزایش قیمت این سهم خوشبین هستید، در این حالت برای اینکه مطمئن باشید معامله ی شما با سود بسته می شود، قیمت حد زیان خود را افزایش داده و روی 27 دلار قرار می دهید. در بدترین سناریو، اگر قیمت سهم افت کرده و حد ضرر شما را ببیند، معامله ی شما همچنان با سود بسته خواهد شد.

معایب حد ضرر

نقطه ضعف اصلی این است که یک نوسان کوتاه مدت در قیمت سهام می تواند قیمت حد ضرر را فعال کرده و شما را وادار به فروش سهم کند. نکته کلیدی انتخاب یک درصد مشخص برای حد ضرر است که به سهام اجازه می دهد روزانه نوسان داشته باشد و در عین حال از ریسک نزولی شدن روند، تا حد ممکن جلوگیری کند. به عنوان مثال تعیین یک دستور توقف ضرر 5 درصدی برای سهامی که سابقه نوسان 10 درصد یا بیشتر را در طی دو روز دارد، ممکن است بهترین استراتژی نباشد.

به طور کلی هیچ قانون سفت و سختی برای سطحی که باید در آن حد زیان را قرار داد، وجود ندارد. این موضوع کاملاً به سبک سرمایه گذاری فردی شما بستگی دارد. یک معامله گر فعال یا نوسانگیر ممکن است از سطح 5٪ استفاده کند، در حالی که یک سرمایه گذار بلند مدت ممکن است 20٪ یا بیشتر را انتخاب کند.

یکی دیگر از معایب حد ضرر در بازارهای دارای محدودیت دامنه نوسان، این است که ممکن است نتوانید به طور صد در صد به آن پایبند باشید. فرض کنید قیمت حد زیان شما در یک سهم 1000 تومان است و هنگامی که پنل معاملاتی خود را باز می کنید، مشاهده می کنید که سهم در 970 تومان صف فروش تشکیل داده است. در این حالت حتی اگر سفارش فروش خود را در قیمت صف فروش قرار دهید و این سفارش پس از مدتی در همان روز انجام شود، باز هم سهم خود را به طور دقیق در قیمتی که برای حد زیان تعیین کرده بودید، نفروخته اید. البته این سناریو می تواند یک سناریوی خوشبینانه باشد چرا که ممکن است سهم شما نه تنها در آن روز، بلکه در روزهای معاملاتی بعد نیز در صف فروش قفل باشد و شما مجبور شوید سهمتان را در قیمتی که فاصله نسبتا زیادی با حد ضررتان دارد، به فروش برسانید.

سخن پایانی

دستور حد ضرر یک ابزار ساده است اما بسیاری از سرمایه گذاران در استفاده موثر از آن شکست می خورند؛ چه برای جلوگیری از زیان های بیش از حد و چه برای قفل کردن سود. تقریباً همه سبک های سرمایه گذاری می توانند از این ابزار بهره مند شوند. امیدواریم که هرگز مجبور به استفاده از آن نشوید، اما خوب است بدانید که در صورت نیاز، حتما از آن استفاده کنید.