انواع بازار ثانویه بورس

معرفی بازارهای مالی و انواع آن

بازارهای مالی به طور گسترده ای به هر بازاری که تجارت اوراق بهادار در آن رخ دهد، گفته می‌شود، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات و غیره اشاره دارند. بازارهای مالی برای عملکرد روان اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی است.

درک بازارهای مالی

بازارهای مالی با تخصیص منابع و ایجاد نقدینگی برای مشاغل و کارآفرینان نقشی اساسی در تسهیل عملکرد روان اقتصاد سرمایه داری دارند. بازارها تجارت و خرید منابع مالی خود را برای خریداران و فروشندگان آسان می‌کنند. بازارهای مالی محصولات اوراق بهادار را ایجاد می‌کنند که بازدهی را برای کسانی که بودجه مازاد دارند (سرمایه گذاران/وام دهندگان) فراهم می‌کند و این وجوه را در دسترس کسانی قرار می‌دهد که به پول اضافی نیاز دارند (وام گیرندگان).

بازار سهام فقط یک نوع بازار مالی است. بازارهای مالی با خرید و فروش انواع مختلفی از ادوات مالی از جمله سهام، اوراق قرضه، ارز و مشتقات حاصل می‌شوند. بازارهای مالی تا حد زیادی به شفافیت اطلاعاتی اعتماد میکنند تا مطمئن شوند که بازارها قیمت های کارآمد و منD8سبی را تعیین می‌کنند. قیمت های بازار اوراق بهادار انواع بازار ثانویه بورس به دلیل وجود نیروهای اقتصادی کلان مانند مالیات، نمی‌تواند نشان دهنده ارزش اصلی آنها باشد.

برخی از بازارهای مالی هستند با فعالیت کم و برخی دیگر مانند بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) روزانه تریلیون دلار اوراق بهادار تجارت می‌کنند. بازار سهام یک بازار مالی است که سرمایه گذاران را قادر به خرید و فروش سهام شرکت های تجاری عمومی می‌کند. بازار سهام اصلی جایی است که در آن سهام جدید به نام عرضه اولیه (IPO) به فروش می‌رسد. هرگونه معامله پس از آن سهام در بازار ثانویه اتفاق می‌افتد، جایی که سرمایه گذاران اوراق بهاداری را که قبلاً مالک آنها بودند را خریداری می‌کنند و یا می‌فروشند.

مهم: قیمت اوراق بهادار مورد معامله در بازارهای مالی ممکن است لزوماً ارزش ذاتی واقعی آنها را نشان ندهد.

نکات کلیدی

• بازارهای مالی به طور گسترده ای به هر بازاری که تجارت اوراق بهادار در آن اتفاق می‌افتد اشاره دارند.
• انواع مختلفی از بازارهای مالی وجود دارد، از جمله بازارهای فارکس، پول، سهام و اوراق قرضه و غیره .
• بازارهای مالی با انواع و اقسام اوراق بهادار تجارت می‌کنند و برای عملکرد روان جامعه سرمایه داری بسیار مهم هستند.

انواع بازارهای مالی

بازارهای فرابورس

بازار فرابورس (OTC) یک بازار غیرمتمرکز است؛ به این معنی که مکان فیزیکی ندارد و تجارت به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. و در آن شرکت کنندگان در بازار بدون واسطه مستقیماً اوراق بهادار را بین دو طرف معامله می‌کنند. یک بازار فرابورس، مبادله سهام قابل معامله عمومی را که در Nasdaq ،NYSE، یا بورس اوراق بهادار آمریکا فهرست نشده اند انجام می‌دهد. به طور کلی شرکت هایی که در بازارهای فرابورس تجارت می‌کنند از شرکت هایی که در بازارهای اصلی تجارت می‌کنند کوچک تر هستند، زیرا بازارهای فرابورس به انواع بازار ثانویه بورس مقررات کمتری نیاز دارند و هزینه استفاده آنها کمتر است.

بازارهای اوراق قرضه

اوراق قرضه اوراق بهاداری است که در آن سرمایه گذار برای مدت مشخصی با نرخ بهره از پیش تعیین شده، وام می‌گیرد. ممکن است شما اوراق قرضه را توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده بدانید که شامل جزئیات وام و پرداخت های آن است. اوراق قرضه توسط شرکت های بزرگ و همچنین توسط شهرداری ها، ایالت ها و دولت های مستقل برای تأمین اعتبار پروژه ها و عملیات صادر می‌شود. به عنوان مثال، بازار اوراق بهادار اوراق بهاداری مانند سفته و اسکناس چاپ شده توسط خزانه داری ایالات متحده را به فروش می‌رساند. بازار اوراق قرضه را بازار بدهی، اعتبار یا درآمد ثابت نیز می‌نامند.

بازارهای پول

به طور معمول بازارهای پول، با کالاهایی با سررسید کوتاه مدت با نقدینگی زیاد (کمتر از یک سال) تجارت می‌کنند و با درجه بالایی از ایمنی و بازده نسبتاً کم بهره می‌گیرند. در سطح عمده فروشی، بازارهای پول معاملات زیادی را بین نهادها و بازرگانان انجام می‌دهند. در سطح خرده فروشی، آنها شامل صندوق های سرمایه گذاری دوجانبه بازار پول هستند که توسط سرمایه گذاران منفرد خریداری شده و حساب های بازار پول که توسط مشتریان بانک افتتاح شده است. افراد همچنین ممکن است با خرید گواهی سپرده کوتاه مدت (سی دی)، سفته های شهرداری یا اسناد خزانه داری ایالات متحده و سایر مثال ها در بازارهای پول سرمایه گذاری کنند.

بازار مشتقات

مشتق قراردادی است بین دو یا چند طرف که ارزش آنها بر اساس دارایی مالی توافق شده (مانند اوراق بهادار) یا مجموعه دارایی ها (مانند یک شاخص) مشخص می‌شود. مشتقات، اوراق بهادار ثانویه ای هستند که ارزش آنها صرفاً از ارزش اوراق بهادار اصلی که با آنها مرتبط هستند، حاصل می‌شود. به خودی خود مشتق بی ارزش است. بازار مشتقات بجای معامله مستقیم سهام، در معاملات آتی و اختیارات و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می‌کنند که ارزش خود را از ادوات اساسی مانند اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ بهره، شاخص های بازار و سهام می‌گیرند.

بازار فارکس

بازار فارکس (ارزی) بازاری است که در آن شرکت کنندگان می‌توانند ارزهای خود را خریداری، فروش و مبادله کنند و همچنین در معاملات پر خطر نیز شرکت کنند. به همین ترتیب، بازار فارکس بیشترین نقدینگی را در بازار جهان دارد، زیرا پول نقد بیشترین نقدینگی را در سرمایه دارد. بازار ارزی بیش از ۵ تریلیون دلار معامله در روز انجام می‌دهد که بیش از مجموع بازارهای آتی و سهام است. مانند بازارهای فرابورس، بازار فارکس نیز غیرمتمرکز است و از یک شبکه جهانی رایانه و واسطه از سراسر جهان تشکیل شده است. بازار فارکس از بانک ها، شرکت های تجاری، بانک های مرکزی، شرکت های مدیریت سرمایه گذاری، صندوق های تامینی و کارگزاران و سرمایه گذاران خرده فروشی فارکس تشکیل شده است.

انواع بازارهای مالی و بورس های بین الملی در دنیا

هر بازاری که در آن خرید و فروش اوراق بهادار انجام شود بازار مالی ( Financial markets ) در سیستم های سرمایه داری بازارهای مالی جزئ شریان های اصلی اقتصاد است. بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی است که نقش پر رنگی در اقتصاد دارد.

بنابراین هر بازاری که در آن تجارت (خرید و فروش) اوراق بهادر (سندهای با ارزش) انجام شود یک بازار مالی محسوب می شود.

ماهیت بازارهای مالی

بازارهای مالی به ایجاد یک سیستم باز و منظم برای شرکت ها جهت دستیابی به سرمایه موجود در سطح بازار کمک می کند. به عبارت دیگر هدف یک بازار مالی جذب سرمایه و نقدینگی برای شرکت های تجاری است. همچنین به مشاغل اجازه می دهد ریسک خود را به واسطه حضور در این بازارها جبران کنند.

دو خصوصیت اصلی بازارهای مالی

شفافیت و عمومی بودن دو ویژگی این بازارها است، عمومی بودن یعنی شرایط برای جذب سرمایه های خرد به واسطه شفافیت وجود دارد. البته موضوع در سطح کلان از اعتبار بیشتری برخودار است.

در بازراهای مالی چه اتفاقی می افتد؟

انواع مختلفی از عملکردها در بازار مالی وجود دارد، برخی از توابع به شرح زیر است:

• تبدیل دارایی به پول نقد- یکی از اصلی ترین کارکردهای یک بازار مالی است.
• بازار مالی بواسطه نیروی عرضه و تقاضا قیمت اوراق بهادار را مشخص می کند بنابراین تعیین قیمت اوراق بهادرا یکی از وظایف بازار مالی است.
• بازار مالی بستری را در اختیار فروشنده و خریدار احتمالی قرار می دهد تا با یکدیگر تجارت کنند که این امر باعث صرفه جویی در وقت و انرژی می شود
• با کمک بازار مالی، سرمایه راکد به نیاز بازار پاسخ می دهد و باعث گردش سرمایه و افزایش بهروری می شود. برخی از افراد به پول نیاز دارند این در حالی است که برخی دیگر پول اضافی دارند و این سرمایه بیکار است.

نمونه ای از عملکرد یک بازار مالی

به عنوان مثال، آقای X، دارای 500 سهم از شرکت y می باشد. قیمت فعلی این سهم 50 دلار برای هر سهم است. اکنون به دلیل برخی فوریت ها، آقای X به بودجه نیاز دارد. او می تواند از فروش سهام خود در سهام این شرکت وجوه مورد نیاز را دریافت کند.

در این وضعیت همه چیز به عملکرد بازار بستگی دارد اگر تقاضا برای 500 سهام آقای X وجود داشته باشد بازار می تواند نقدینگی مورد نیاز X را تامین کند ولی اگر نقدینگی کافی نباشد X باید منظر سرمایه بماند یا سهام های خود را با ارزش کمتری به خریدارن ارئه دهد.

مزایای بازارهای مالی

بازارهای مالی (The advantage of financial markets) یا سرمایه سه مزیت مهم دارند که برای سرمایه گذاران، تاجران و شرکت ها دارای اهمیت فراوانی است.

• بازار مالی بستر مناسب و باز برای شرکت ها و سرمایه کافی برای تجارت و گسترش شرکت ها را فراهم می کند.
• بازار مالی سرمایه های سرگردان را به سمت خود می کشد و باعث جذب و جمع شدن سرمایه می شود.
• بازار مالی دو طرف یک معامله را در کوتاه ترین زمان ممکن و با در نظر گرفتن تمام شرایط به یک دیگر متصل می کند که این برای تجارت و اقتصاد عالی است.

معایب بازارهای مالی

محدودیت ها و اشکالات انواع بازار ثانویه بورس در عملکرد بازار مالی (Disadvantages of financial markets) شامل موارد زیر است.

• یکی از اهداف بازارهای مالی جذب سرمایه های سرگردان است اما عاقبت این سرمایه ها همیشه کمک به صنایع و شرکت ها نیست و برای کاهش تورم از بین می روند.

• ریسک تعریف نشده: برای فعالیت در بازار های مالی ریسک مشخصی وجود ندارد و تمام خطرات احتمالی بر عهده سرمایه گذار و تاجر است.

نتیجه

بنابراین می توان نتیجه گرفت که عملکرد بازار های مالی نقش مهمی در اقتصاد هر کشوری دارد. مبنای متفاوتی وجود دارد که بر اساس آن می توان بازار مالی را طبقه بندی کرد که شامل ماهیت، سررسید، زمان تحویل یا ساختار سازمانی است اما طبقه بندی هر چه که باشد، نقش بازار مالی همچنان یکسان و مهم است. این وسیله (بازارهای مالی) واسطه ای را فراهم می کند که پس انداز انواع بازار ثانویه بورس سرمایه گذاران بالقوه از طریق آن در اقتصاد به گردش در بیاید.

انواع بازارهای مالی در دنیا (Types of Financial Markets)

دسته بندی های مختلفی برای بازارهای مالی وجود دارد، بسته به سر رسید، دارایی های مالی و ساختار معاملاتی اوراق بهادار به دسته های مختلفی طبقه بندی می شوند. حال اینکه چه کسانی بخواهند خدمات مالی ارائه دهند خود بحث جدایی است.

بازار سهام (Stock Market)

این قلمرو شرکت های سهامی عام است. یک شرکت سهامی عام با انتشار سهام اقدام به افزایش سرمایه می کند.

با خرید هر سهام، خریدار، مالک سهم بخش کمی از شرکت است. به طور خلاصه، شرکت مالکیت خود را از طریق تجارت سهام توزیع می کند. به عبارت دیگر شرکتها سهام خود را لیست می کنند و توسط معامله گران و سرمایه گذاران خرید و فروش می شود به طوری که سهام بعداً در بین خریداران و فروشندگان مختلف در بازار ثانویه معامله می شود. سهام می تواند در بوس یا فرابورس (OTC) معامله شود، بیشتر معاملات سهام از طریق مبادلات تنظیم شده انجام می شود و نقش مهمی در اقتصاد به عنوان معیار سلامت دارد.

بازار اوراق قرضه (Bond Market)

بازار اوراق قرضه (Bond Market)، همچنین به عنوان بازار بدهی شناخته می شود و محل تجارت اوراق قرضه است.

(Bond Market) بازاری است که در آن سرمایه گذار برای مدت معین وام را با نرخ بهره از پیش تعیین شده می پذیرید. ممکن انواع بازار ثانویه بورس است شما یک اوراق قرضه را به عنوان توافق نامه بین وام دهنده و وام گیرنده در نظر بگیرید که حاوی جزئیات وام و پرداخت های آن است. اوراق قرضه توسط شرکت ها و دولت های مستقل برای تأمین مالی پروژه ها و … منتشر می شود.

به عنوان مثال برخی از دولت ها که با کسری بودجه روبرو هستند بخشی از اوارق بهادار خود را با نرخ بهره برای یک دوره مشخص در اختیار سرمایه گذاران می گذارند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول شامل خرید و فروش حجم زیادی از محصولات بدهی بسیار کوتاه مدت، مانند ذخایر یک شبه یا اوراق تجاری است.

بازار پول به سرمایه گذاری در بدهی های بسیار کوتاه مدت اشاره دارد. در سطح عمده فروشی، معاملات گسترده بین موسسات و معامله گران را شامل می شود. در سطح خرده فروشی، شامل وجوه متقابل بازار پول است که توسط سرمایه گذاران جداگانه خریداری می شود. اکثر معاملات بازار پول، معاملات عمده فروشی است که بین موسسات مالی و شرکت ها انجام می شود.

بازار مشتقات (Derivatives Market)

همانطور که از نامش پیداست با معاملات ابزارهای مالی که از سایر دارایی ها مشتق شده است سر و کار دارد. این بازار از سطح پیچیدگی بالا برخوردار است که برای کسانی که در تجارت بی تجربه هستند، مناسب نیست. معاملاتی که تحت عنوان فارکس برای ما به عنوان ایرانی در حال حاضر در دسترس است مشتق شده از بازار فارکس است.

مشتقه بازاری است که در آن دو یا چند طرف معامله ارزش اوارق را با توجه به بازار اصلی معامله می کنند. بنابراین محصولات در بازارهای مشتقه صرفا ناشی از اوراق بهادار سایر ابزارها است. فی نفسه یک مشتق ارزشی ندارد. به جای معامله مستقیم سهام ، بازار مشتقات با قراردادهای آتی و اختیار معامله و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می شود. که ارزش خود را از ابزارهای اساسی مانند اوراق بهادار، کالاها، ارزها، نرخ بهره، شاخص های بازار و سهام به دست می آورد.

ارائه محصولات مختلف توسط بروکرها فارکس نیز به علت مشتق بودن بازاری است ارائه می دهند.

بازار فرابورس یا خارج از مرکز (Over The Counter Market)

بازار خارج از مرکز به مارکتی اشاره دارد که مبادلات آن بین دو طرف یک قرداد بدون واسطه انجام می شود.

بازار OTC یک بازار غیر متمرکز است به این معنی که هیچ مکان فیزیکی برای آن وجود ندارد و تمام معاملات به صورت الکترونیک انجام می شود. این بازارها دارای ابهامات بسیاری هستند زیرا از پیچیدگی ها و نتظیمات متفاوت در ارائه خدمات بین شرکت های ارائه دهند برخودار است.

بازار ارز خارجی (Foreign Exchange)

بازار تبادل ارزهای خارجی یا به اختصار فارکس که شامل خرید و فروش جفت ارزهای مختلف است را Foreign Exchange می گویند. فارکس بزرگترین بازار از نظر حجم مبادلات است و در آخرین نظر سنجی بانک تسویه حساب های بین الملی حجم مبادلات روزانه در این بازار به عدد 6.6 تریلیون دلار اعلام شد.

بازار کالا (Commodity Market)

بازار کالا که به تجارت محصولات اولیه می پردازد. این بازار یا فیزیکی یا مجازی است. نمونه آن هیات تجاری شیکاگو CBOT است که یک قرن قدمت دارد.
در این نوع بازار، کالاها به کالاهای نرم و سخت طبقه بندی می شوند. سخت شامل منابع طبیعی مانند طلا و نفت است و کالاهای نرم در برگیرند محصولات کشاورزی مثل گندم، شکر، قهوه و غیره هستند.

ارزهای رمزنگاری شده (Cryptocurrency Markets)

اقتصاد دنیا در چند سال گذشته شاهد ظهور انواع بازار ثانویه بورس انواع بازار ثانویه بورس رمز ارزها به عنوان بخش جدیدی از بازار ها بوده است. این دارایی ها به صورت غیر متمرکز و برپایه فناوری بلاک چین هستند.
ویژگی بارز ارزهای رمزنگاری شده این است که عموماً توسط هیچ مرجع مرکزی صادر نمی شوند و از لحاظ نظری آنها را از دخالت یا دستکاری دولت ها مصون می دارد.

بازارهای مالی چه هستند؟

بازارهای مالی (Financial Markets) بازارهایی هستند که در آن‌ها معامله‌گران، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنند. دارایی‌هایی نظیر اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و… در این بازارها معامله می‌شوند. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد می‌کنند، تا شرکت‌ها بتوانند به سرمایه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. این بازارها برای عملکرد صحیح اقتصادهای سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. به‌طور کلی بازارهای مالی شرایطی را ایجاد می‌کنند تا بین افراد با مازاد منابع و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستند، یک ارتباطی شکل گیرد.

زمانی که حرف از بازارهای مالی می‌شود، بیشتر افراد ذهنشان تنها به‌سمت بورس اوراق بهادار متمایل می‌شود. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که اکثر افراد با آن‌ها آشنا نیستند. بازارهایی مانند بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و… نمونه‌ای از این بازارها هستند. در این مقاله سعی بر آن است که شما را با برخی از این بازارها آشنا کنیم.

کارکردهای بازار مالی

یکی از کارکردهای بازارهای مالی قیمت‌یابی (انواع بازار ثانویه بورس Price Discovery process) است. یعنی با توجه به اطلاعاتی که در بازار وجود دارد و بر‌اساس قیمت عرضه و تقاضای موجود، قیمت اوراق بهادار تعیین می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد، قیمت اوراق بهادار صحیح‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار درست‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود. علاوه‌بر کارایی بازار، هر‌چه شرایط رقابت کامل در بازار بیشتر فراهم باشد (یعنی تمامی اطلاعات در دسترس عموم قرار داشته باشند و تعداد زیادی معامله‌گر در بازار حضور داشته باشند) قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک‌تر به قیمت واقعی آن مشخص می‌شوند.

کمک به فرآیند تشکیل و تخصیص سرمایه از دیگر مزایای این بازارها هستند. بازارهای مالی منجر‌به انتقال پول‌های اضافی و بلا‌استفاده سرمایه‌گذاران خرد و کلان به بخش‌هایی از صنایع و خدمات که مستعد رشد هستند و یک مزیت نسبی نسبت به دیگر صنایع دارند، می‌شوند. همچنین این بازار باعث می‌شود که ریسک، بین متقاضیان و دارندگان وجوه تقسیم شود.

در شکل زیر طبقه‌بندی‌های مختلف از بازار‌های مالی را می‌بینید.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی را می‌توان بر‌اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری آن‌ها به چهار طبقه دسته‌بندی کرد.

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند.

بازار بدهی

بازار بدهی، بازاری است که در آن مطالبات ثابت یا ابزارهای بدهی مثل اوراق قرضه معامله می‌شوند.

بازار سهام

بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران به مبادله سهام می‌پردازند.

بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر‌اساس سر‌رسید ابزار قابل معامله به دو دسته بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول، بازاری است که در آن اوراق بهادار با سررسید کمتر از یک سال معامله می‌شوند. در این بازار سرعت نقد‌شوندگی بسیار بالا است. نرخ بهره در بازار پول متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق بهادار است. یعنی هر‌چه مدت زمان نگهداری اوراق بهادار بیشتر باشد، نرخ بهره هم افزایش پیدا می‌کند. نرخ بهره بازار پول به دلیل کوتاه‌تر بودن مدت زمان سررسید، کمتر از نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین در این بازار ریسک عدم پرداخت پایین است.

اوراقی مانند اوراق خزانه (اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید ۳ ماه تا یک سال) و اوراق تجاری شرکت‌ها (اوراق با سررسید ۲۷۰ روز یا کمتر)، نمونه‌ای از اوراق قابل معامله در بازار پول هستند. از نهادهای مالی مختلف این بازار می‌توان بانک‌های تجاری و واسطه‌های مالی و… را نام برد.انواع بازار ثانویه بورس

در بازار سرمایه اوراق بهادار با سر‌رسید بیشتر از یک ‌سال مورد معامله قرار می‌گیرند. اوراقی نظیر اوراق قرضه بلند‌مدت و سهام از جمله اوراق قابل معامله در این بازار هستند. به‌طور کلی این بازار هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند.

بازار سرمایه ابزارهای قابل معامله در خود را از لحاظ چرخه عمرشان در دو بازار مختلف در خود جای داده است.

بازار اولیه (Primary Market)

بازار اولیه، بازاری است که اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت که تشکیل سرمایه در بازار اولیه اتفاق می‌افتد.

بازار ثانویه (Secondary Market)

بعد از این‌که اوراق بهادار برای اولین بار (مثل عرضه‌های اولیه) در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفتند، وارد بازار ثانویه می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌آورد تا اوراقی که قبلا در بازار اولیه معامله شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و دارندگان آن‌ها نگرانی از جهت خرید یا فروش اوراق نداشته باشند.تعداد دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد. بازار بورس نمونه‌ای از بازارهای ثانویه سازمان‌یافته است.

قیمت اوراق بهادار (مثل سهام) در بازار ثانویه، عملکرد مدیریت شرکت را نشان می‌دهد. اگر قیمت سهامی بالا رود، نشانگر عملکرد خوب واحد مدیریت است که در نهایت منجر‌به افزایش سرمایه و ثروت سهامدارانش می‌شود.

بازار ثانویه می‌تواند به شکل‌های زیر نیز وجود داشته باشد.

بازار مذاکره یا حراج (Auction Market)

در این بازار خریداران و فروشندگان و یا کارگزاران آن‌ها به‌طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. معامله زمانی در این بازار انجام می‌شود که بالاترین قیمتی که برای خرید سهم پیشنهاد شده با پایین‌ترین قیمتی که یک شخص حاضر است سهام خود را به‌ فروش برساند، برابر باشند.

بازار کارگزاری (Broker Market)

اگر به تعداد کافی خریدار و فروشنده در بازار مزایده وجود نداشته باشد، معامله‌گران به یک کارگزار مراجعه می‌کنند. کارگزار با دریافت حق کمیسیون، طرف معامله‌ای که حاضر به خرید یا فروش سهامش متناسب با شرایط شما باشد را پیدا می‌کند و از این طریق معامله انجام می‌شود.

بازار دلالی (Dealer Market)

افرادی در بازار وجود دارند که حاضر به پذیرش ریسک ناشی از نوسانات قیمت‌ها هستند. این افراد از تغییرات قیمت در بازار استفاده می‌کنند. نوسان‌گیر‌ها را می‌توان از جمله فعالان این بازار دانست.

بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی

همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید. بازارهای مالی از لحاظ قانون‌مندی، نظم و ساختار سازمانی به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که شامل تسهیلات فیزیکی مشهود است. قوانین و شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند اعمال می‌شود. این شرکت‌ها از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و… بررسی می‌شوند. به‌طور کلی ریسک شرکت‌های فعال در بورس کمتر از سایر بازارها نظیر فرابورس است. عمده‌ترین اعضای فعال در بورس ایران، عبارت‌اند از: کارگزاران، معامله‌گران و بازارسازان

به این بازار، بازار اول نیز گفته می‌شود و معاملات مربوط به شرکت‌های بورسی در آن انجام می‌شود.

بازار خارج از بورس (Over The Counter)

بازار خارج از بورس (OTC) که به آن بازار مبتنی بر چانه‌زنی نیز می‌گویند، بازاری است که در آن معامله بر روی اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته نشده‌اند انجام می‌شود. این بازار دارای یک مکان فیزیکی نیست و شرایط آسان‌تری برای ورود به آن نسبت به بازارهای رسمی وجود دارد.

در ایران بازار فرابورس معادل بازار خارج از بورس است و تنها تفاوتی که در آن‌ها وجود دارد این است که بازار فرابورس دارای یک مکان فیزیکی است. به این بازار می‌توان بازار دوم نیز گفت.

بازار سوم

شامل کلیه بازارهای خارج از بورس است. در این بازار کلیه اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس، در خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. معمولا سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری در این بازار به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. یکی از دلایل این کار می‌تواند به خاطر حق کمیسیون و کارمزد کمتری که این بازار دارد، باشد.

بازار چهارم

در بازار چهارم معمولا سازمان‌هایی که قصد انجام معاملات خیلی بزرگ دارند، فعالیت می‌کنند. در این بازار برای این‌که کارمزدی پرداخت نشود، طرفین معمولا به‌طور مستقیم و بدون دخالت کارگزار دست به معامله می‌زنند. نوعی سیستم کامپیوتری وجود دارد که موسسات با استفاده از آن می‌توانند مقادیر زیادی از اوراق بهادار و یا سهام را بدون وجود هیچ واسطه‌ای خرید و فروش کنند. معمولا معاملات عمده و بلوکی در این بازار انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

در آخرین تقسیم‌بندی می‌توان بازار را از نظر زمان واگذاری به دو دسته بازار آتی و بازار نقدی تقسیم‌بندی کرد.

بازار آتی (future market)

بازاری است که اوراق مشتقه در آن مورد معامله قرار می‌گیرند. به‌همین دلیل به این بازار، بازار اوراق مشتقه نیز می‌گویند. اوراق مشتقه، قراردادی است که طی آن دارنده‌اش را موظف یا مختار می‌کند تا در یک تاریخ معین در آینده، دارایی را بخرد و یا بفروشد. قراردادهای مالی و اختیار معامله از اوراق مشتقه هستند که در مقالات بعد راجع‌به آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

بازار نقدی (Spot market)

بازاری است که در آن به محض انجام شدن معامله، تمام مبادلات مالی نیز در همان لحظه اتفاق می‌افتد. یعنی به طور آنی پس از پرداخت مبلغ توسط خریدار، مالکیت آن کالا یا اوراق‌بهادار به خریدار منتقل می‌شود.

بورس کالای ایران

علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز در ایران وجود. در بورس کالای ایران، محصولاتی نظیر زعفران، زیره سبز و پسته معامله می‌شوند. این معاملات به‌صورت قرار داد آتی بسته انواع بازار ثانویه بورس می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت بازار آتی یکی از بخش‌های بورس کالا است. قرار داد آتیِ کالا به این صورت است که دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) قراردادی تنظیم می‌کنند که طی آن یک کالای خاص، با قیمتی مشخص، در تاریخ معینی در آینده، توسط فروشنده در اختیار خریدار قرار بگیرد. با استفاده از این قرار داد می‌توان ریسک تغییرات قیمت انواع کالا‌ها را پوشش داد.

خرید طلا در بورس کالا

اختصاص بخشی از سپرده‌ی خود به طلا، می‌تواند ریسک سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) شما را کاهش بدهد. با خرید طلا به این صورت و نه به صورت حضوری، ریسک خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد. برای خرید طلا در بورس از سه روش می‌توان استفاده کرد. یکی از این روش‌ها استفاده از صندوق‌های طلا است. علاوه بر آن از طریق گواهی سپرده سکه طلا نیز می‌توان اقدام به خرید طلا کرد. برای خرید شمش طلا می‌توان به بازار فیزیکی بورس کالا مراجعه کرد. در مقالات آینده راجع‌به بورس کالای ایران و خرید طلا و شمش، توضیح داده خواهد شد.

جهت دسترسی به مطالب آموزشی تحلیل تحکینال و تحلیل بنیادی کیک کنید.

منظور از بازار اولیه و بازار ثانویه چیست؟

به گزارش گروه آموزش پول نیوز، بازار سرمایه به بخش اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

بازار اولیه:

بازار اولیه (primary market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد؛ به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکت‌ها به‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند که این کار در قالب پذیره‌نویسی صورت می‌گیرد. پذیره‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار فروشنده اوراق همیشه خود شرکتی است که سهامش در حال عرضه است.

بازار ثانویه:

دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته است (مرحله پذیره‌نویسی)، برای معامله‌های بعدی و مجدد، نیاز به بازار ثانویه (secondary market) دارد؛ مثلاً اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیره‌نویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایه‌گذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود کند. پس می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند و در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران معامله می‌شود و شرکت در آن نقشی ندارد.

می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند. وجود بازار ثانویه بسیار ضروری است، زیرا که قابلیت نقد شوندگی و معامله مستمر اوراق را پدید می‌آورد و شرکت‌های بورسی ترسی از سررسید قرارداد ندارند که فرضا سرمایه‌گذار در سرسید کل پولش را تقاضا کرده و به شرکت فشار وارد کند و به موهبت وجود بازار ثانویه، می‌تواند به‌طور نامحدود با پول سرمایه‌گذاران فعالیت کند و حتی افزایش سرمایه و جذب سرمایه جدید انجام دهد. به‌عبارت‌دیگر، در بازار سرمایه اگر سهامداری بخواهد از بازار خارج شود و اصل سرمایه‌اش را بگیرد، باید سهامش را به سرمایه‌گذاران دیگر بازار بفروشد و نمی‌تواند مستقیماً به شرکت مراجعه کرده و آن‌ها را تحت فشار قرار دهد.

بازار اولیه و ثانویه چه تفاوتی دارد؟ / طبقه بندی بازارهای مالی را بشناسید + ویدیو

بر اساس تعریف دومنیک سالواتوره بازار مکان و یا موقعیتی است که در آن خریداران و فروشندگان، کالا، خدمات و منابع را خرید و فروش می‌کنند. برای هر کالا، خدمت یا منبع که قابلیت معامله داشته باشد، بازاری وجود دارد. در واقع یک بازار می‌تواند محل مادی و فیزیکی باشد یا یک موقعیتی برای انجام معامله باشد.

در یک نگاه کلی و از نقطه نظر نوع دارایی‌ها، بازارها به دو نوع بازار دارایی های فیزیکی (واقعی) و بازار دارایی‌های مالی تقسیم می‌شود. بازار دارایی‌های فیزیکی، بازاری است که در آن خریداران و فروشندگان به معامله دارایی‌هایی که ماهیت واقعی و فیزیکی دارند (مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل) مبادرت می ورزند اما دارایی های مالی این گونه نیستند و اساساً برخی از آن ها ماهیت فیزیکی خارجی نیز ندارند و در نهایت در قالب یک اوراق بهادار خلاصه می شوند. بازار مالی (Financial market) مهم‌ترین جزء نظام مالی است. بازارهای مالی بازارهایی هستند که در آنها دارایی های مالی مبادله می شوند. دارایی های مالی دارایی هایی همانند سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش تولیدات و خدمات ارائه شده توسط شرکت های منتشر کننده آنها وابسته است. بازارهای مالی داری طبقه‌بندی‌هایی هستند که با مشاهده ویدیوی لینک شده می‌تواند نسبت به انواع و زیرمجموعه‌های آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.