تجارت الکترونیک ایران

این نوشته من در شماره ۱۴ ماهنامه پیوست در تیر ماه ۱۳۹۳ چاپ شده است : ماهنامه پیوست

جایگاه تجارت الکترونیک ایران در جهان

هشتمین کنفرانس ملی مهندسی برق، کامپیوتر و مکانیک

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 8 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله جایگاه تجارت الکترونیک ایران در جهان

چکیده مقاله :

تجارت الکترونیک از آغاز پیدایش با مشکلات متفاوتی مواجه شده و با پشت سر گذاشتن آنها به پیشرفت قابل توجهی دست یاقته است .ایننمونه از تجارت باعث سهولت انجام تعاملات اقتصادی در دنیا کنونی گردیده است .امنیت بالا با ،ایجاد محیطی امن و آسان برای انجام تبادلات،تراکنش ها و ارتباطات آنلاین از جمله اهدافی است که جایگاه ویژه ای در موفقیت تجارت الکترونیکی در جامعه دارد .در این مقاله به بررسیمسائل حائز اهمیت به بررسی جایگاه تجارت الکترونیک در ایران و جهان پرداخته شده است .

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا ECME08_024 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

ابدالی، فرزانه و حاج محمدی، نگین و ارجمندتاج الدینی، مرضیه،1399،جایگاه تجارت الکترونیک ایران در جهان،هشتمین کنفرانس ملی مهندسی برق، کامپیوتر و مکانیک،شیروان،https://civilica.com/doc/1043292

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1399، ابدالی، فرزانه؛ نگین حاج محمدی و مرضیه ارجمندتاج الدینی )
برای بار دوم به بعد: ( 1399، ابدالی؛ حاج محمدی و ارجمندتاج الدینی )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

مقالات مرتبط جدید

مقالات فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.

طرح های پژوهشی مرتبط جدید

طرح های پژوهشی فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.

به اشتراک گذاری این صفحه

اطلاعات بیشتر درباره COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.

راهنمای پژوهشگران و دانشجویان

راهنمای دبیرخانه کنفرانسها و مجلات

برخی از دانشگاههای عضو

برخی از سازمانهای عضو

سازمان انرژی اتمی ایران
سازمان ملی استاندارد
سازمان مدیریت صنعتی
اداره کل نظارت فنی و مهندسی قوه قضاییه
سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
وزارت نیرو
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
لیست همه مراکز عضو

دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱

تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است

جایگاه ایران در تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیکی یکی از پیشروترین حوزه‌های خدماتی در عرصه اقتصاد جهانی و همین طور اقتصاد ملی محسوب می‌شود.
تجارت الکترونیکی یکی از پیشروترین حوزه‌های خدماتی در عرصه اقتصاد جهانی و همین طور اقتصاد ملی محسوب می‌شود و رشد روزافزون این نوع تجارت بر تمام جنبه‌های اقتصادی، مالی و مراودات بین‌الملل سایه انداخته است. به نظر می رسد در شرایط فعلی اقتصاد جهانی و تغییر مناسبات آن تحت تاثیر مولفه‌های تجارت الکترونیک، سیاست‌گذار در ایران باید زمینه‌های توسعه و افزایش سهم این نوع از تجارت را در اقتصاد و توسعه زیرساخت‌های آن فراهم کند.

حجم تجارت الکترونیک در ایران

بر اساس برآوردهای مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ایران، حجم معاملات تجارت الکترونیکی ایران در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۶۰ هزار میلیارد تومان ثبت شده است که این رقم بیش از ۱۱ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است. اما تحلیل‌گران پیشنهاد می‌کنند که سیاست‌گذار برای توسعه این بازار ضمن تامل در تاسیس فروشگاه‌های بزرگ مقیاس و احتراز از تصدی‌گری مستقیم باید از طریق بسترسازی مناسب، زمینه‌های رفع موانع، اصلاح و به روز‌رسانی قوانین تجارت الکترونیکی را برمبنای نیازهای جدید در این حوزه فراهم کند. از سوی دیگر یکی از پیشنهاد‌های اساسی برای توسعه تجارت الکترونیکی در ایران، حمایت از توسعه زیرساخت‌ها و پلتفرم‌ها به منظور تسهیل در تاسیس فروشگاه‌های مجازی آنلاین است. کارشناسان همچنین تاکید می‌کنند، تا زمانی که مسائل مالیاتی این حوزه در چارچوب مقررات مالیاتی کشور ساماندهی و لحاظ نشود، توسعه متوازن و قابل توجه در این بازار دور از انتظار خواهد بود.

تجارت الکترونیک در دنیا

تجارت الکترونیکی به آن دسته از خریدها و معاملات انجام شده از طریق شبکه‌های رایانه‌ای اطلاق می‌شود که پرداخت و انتقال پول آن به‌صورت برخط (آنلاین) یا برون‌خط (آفلاین) انجام شود. تجارت الکترونیکی شامل معاملات بنگاه با بنگاه (B۲B)، بنگاه با مشتری (B۲C)، بنگاه با دولت (B۲G) و نهایتا معاملات مشتری با مشتری (C۲C) است. از سوی دیگر افزایش سریع نفوذ اینترنت، نوآوری در پرداخت‌های آنلاین و تغییرات در الگوهای مصرف، تجارت آنلاین را به‌طور فزاینده‌‌ای محبوب کرده است که منجر به افزایش سهم تجارت الکترونیکی از مبادلات جهانی شده است. اندازه بازار تجارت الکترونیکی در جهان طی سال ۲۰۱۵ به ۲۵ هزار میلیارد دلار رسید که این رقم نسبت به سال ۲۰۱۳ معادل ۴۰ درصد بزرگ‌تر شده است. همچنین در برخی کشورها معاملات بر پایه تجارت الکترونیکی با نرخ رشد بیشتری نسبت به میانگین جهانی در حال افزایش است. برای مثال نرخ رشد سالانه تجارت الکترونیکی در چین از سال ۲۰۱۳ تا سال ۲۰۱۷، بیش از ۲۷ درصد به ثبت رسیده است. سهم تجارت الکترونیکی در حوزه معاملات خرده‌فروشی نیز با سرعت زیادی در حال افزایش است. به‌طوری‌که بر اساس پیش‌بینی‌های اداره آمار ملی آمریکا، سهم تجارت الکترونیکی از بازار خرده‌‌فروشی دنیا از ۴/ ۷ درصد در سال ۲۰۱۴ به ۶/ ۱۴ درصد در سال ۲۰۲۰ افزایش خواهد یافت. همچنین طبق آمار ارائه شده از سوی فدرال رزرو، سهم تجارت الکترونیکی از کل بازار خرده‌فروشی آمریکا در فصل دوم سال ۲۰۱۸ به ۹/ ۶ درصد رسیده و بر اساس پیش‌بینی اداره آمار ملی آمریکا، تا سال ۲۰۲۱ این نسبت به رقم ۷/ ۱۳ درصد خواهد رسید. تجارت الکترونیک تاثیر فزاینده‌ای بر اقتصادهای ملی و اقتصاد جهانی گذاشته است و خود را در قالب پیشرفت‌های فناوری و توسعه شغلی نشان داده است. بر این اساس، «دسترسی شرکت‌ها به تامین‌کنندگان و مشتریان در هر نقطه و دسترسی آسان مصرف‌کنندگان به اطلاعات و افزایش کارآیی در تصمیم‌گیری»، ‌«کاهش هزینه‌های مبادله از طریق سرویس‌های آنلاین»،«از بین بردن عدم تقارن‌ها و نزدیک شدن قیمت‌گذاری کالاها و خدمات به رقابت کامل»، «کوتاه شدن فاصله زنجیره تامین بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان و تغییر ساختار بازار سنتی و شیوه‌های همکاری در صنعت»، «امکان حذف نمایندگی‌ها و ارتباط مستقیم شرکت‌ها با مشتریان و تبدیل مستقیم خواسته‌های مشتریان به ایده‌های تولید»،«تاثیر بر پیشرفت فناوری‌های مرتبط با روش‌های پرداخت آسان، سریع و کارآمد»،«تاثیر توسعه تجارت الکترونیکی B۲C بر رشد و توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط و سطح اشتغال» و «ارتقای مشارکت شرکت‌های کوچک و متوسط در اقتصاد جهانی از طریق کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در حوزه جست‌وجوی اطلاعات، ارتباطات و بازاریابی» تجارت الکترونیک ایران از جمله مهم‌ترین تاثیرات تجارت الکترونیک بر اقتصادهای ملی و اقتصاد جهانی است.

تجارت الکترونیک در ایران

به اعتقاد کارشناسان، ظرفیت‌های قابل توجهی در ایران برای توسعه تجارت الکترونیکی وجود دارد. بر اساس شاخص تجارت الکترونیکی آنکتاد در سال ۲۰۱۶ ایران از میان ۱۳۷ کشور، رتبه ۷۷ را به دست آورده است. بر اساس برآوردهای مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ایران، حجم معاملات تجارت الکترونیکی ایران در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۶۰ هزار میلیارد تجارت الکترونیک ایران تومان بوده است که این رقم بیش از ۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی کشور (بر حسب PPP ) را به خود اختصاص داده است. به‌طور کلی در حال حاضر، از نگاه ناظران، توسعه تجارت الکترونیکی در ایران در دوران پس از تولد و قبل از بلوغ خود قرار دارد. بیش از ۶۵ درصد از جمعیت ایران را افراد زیر ۳۵ سال تشکیل می‌دهند که نقش مهمی در توسعه تجارت الکترونیکی ایفا خواهند کرد. اما درخصوص توسعه تجارت الکترونیکی در ایرانموارد مختلفی از سوی کارشناسان توصیه و پیشنهاد شده است. بر این اساس ضرورت دارد دولت برای توسعه این بازار ضمن تامل در تاسیس فروشگاه‌های بزرگ‌مقیاس و احتراز از تصدی‌گری مستقیم از طریق بسترسازی مناسب، زمینه‌های رفع موانع، اصلاح و به روز‌رسانی قوانین تجارت الکترونیکی را برمبنای نیازهای جدید این حوزه فراهم کند. همچنین موضوع اعتماد مردم به مبادلات آنلاین، مساله مهم و البته چالشی دیگر در پیش رو است، زیرا با وجود ایجاد نهادهایی مثل نماد اعتماد الکترونیکی (e namad) در این زمینه هنوز نیاز به تدوین و توسعه ابزارهای اعتمادساز و سازوکارهای تضمینی برای نظارت بیشتر بر این‌گونه معاملات وجود دارد. از سوی دیگر یکی از پیشنهاد‌های اساسی برای توسعه تجارت الکترونیکی در ایران، حمایت از توسعه زیرساخت‌ها و پلتفرم‌ها به منظور تسهیل در تاسیسفروشگاه‌های مجازی آنلاین است. همچنین مساله مهم دیگر که همواره باید مورد توجه سیاست‌گذار باشد، نحوه اخذ مالیات از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تجارت الکترونیکی و ترس از فرار مالیاتی ناشی از توسعه این‌گونه خدمات باشد. بنابراین تا زمانی که مسائل مالیاتی این حوزه در چارچوب مقررات مالیاتی کشور ساماندهی و لحاظ نشود، توسعه متوازن و قابل توجه در این بازار دور از انتظار خواهد بود.

هومن رضوانی

دست نوشته های هومن رضوانی درباره طراحی و مدیریت محصول و گهگاهی بازاریابی دیجیتال.

دلایل عدم رشد و رونق تجارت الکترونیک در ایران

این نوشته من در شماره ۱۴ ماهنامه پیوست در تیر ماه ۱۳۹۳ چاپ شده است : ماهنامه پیوست

( فروش آنلاین ۳ درصد از تولید ناخالص ملی سهم دارد)

واژه ای که امروزه بیش از پیش در مورد آن می شنویم تجارت الکترونیک است ، تجارت الکترونیک یکی از راه ها نسبتا مدرن کسب و کارهای نوین می باشد که انواع مختلفی نیز دارد ، با توجه به هزینه های مربوط به راه اندازی و نگهداری کسب و کارهایی که هویت فیزیکی دارند ، تجارت الکترونیکی صرفه ی اقتصادی بیشتری دارد ، البته تجارت الکترونیکی در بعد سود دهی می تواند بسیار بازدهای بالایی نسبت به واحدهای فیزیگی داشته باشد . چندی است که تب این نوع از تجارت ، البته بیشتر در بعد احداث و در قالب استارت آپ ها در ایران بالا گرفته که با توجه به اقدامات سازنده ای که در جهت فرهنگ سازی این مهم صورت گرفته است ، دور از ذهن نبوده ، اما با توجه به تمام فوایدی که تجارت الکترونیک دارد ، با برخورد نسبتا منفی از جانب طیف گسترده ای از جامعه با این رویداد مواجه هستیم که باعث شده روند رو به رشد تجارت الکترونیک را در ایران ، کشوری که به دنبال ایجاد و توسعه شهرهای الکترونیک است به تاخیر بیندازد ، این واکنش های منفی که باعث عدم توسعه و رشد تجارت الکترونیک می شود در دو زمینه قابل بررسی هستند : ۱٫دلایل راه اندازی این بنگاه ها (احداث) ۲٫دلایل روی آوردن به این نوع از بنگاه ها (استفاده)

تجارت الکترونیک چیست؟

تعاریف متعددی در منابع مختلف از این واژه وجود دارد که از جمله آن ها می توان به این دو مورد اشاره کرد:

– تجارت الکترونیک یعنی انجام کلیه فعالیتهای تجاری با استفاده از شبکه های ارتباطی رایانه ای به ویژه اینترنت است. تجارت الکترونیک تجارت بدون کاغذ است و به وسیله آن تبادل اطلاعات خرید و فروش و اطلاعات لازم برای حمل و نقل کالاها و انجام مبادلات بانکی با سهولت و سرعت بیشتری انجام می شود. به عبارت دیگر تجارت الکترونیک نام گسترده ای از نرم افزارها و سیستم ها است که خدماتی نظیر جستجوی اطلاعات، مدیریت، تبادلات، بررسی وضعیت اعتبار، اعطای اعتبار، پرداخت به صورت آنلاین، گزارش گیری و مدیریت حساب ها را در اینترنت به عهده می گیرند .

– منظور از تجارت الکترونیک انجام مبادلات تجاری اعم از خرید و فروش و ارائه خدمات ( منظور خدمات رایگان و غیر رایگانی است که با هدف اقتصادی انجام می شود) در اینترنت است. به عبارت دیگر تجارت الکترونیک استفاده از هر نوع شبکه الکترونیک برای انجام مبادلات و داد و ستدهای تجاری و ارائه خدمات است.

شاید بتوان گفت بهترین تعریف از تجارت الکترونیک را دانشنامه آزاد ویکی پدیا داشته تجارت الکترونیک ایران باشد که بیان دارد : تجارت الکترونیک (E-Commerce) فرایند خرید، فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت است.

انواع تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک انواع مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به چند مورد ذکر شده در ذیل اشاره نمود:

– تجارت فروشنده با فروشنده، Business to Business یا B2B

– تجارت فروشنده با مصرف کننده ، Business to Consumer یا B2C

– تجارت مصرف کننده با مصرف کننده ، Consumer to Consumer یا C2C

– تجارت نقطه به نقطه ، Peer to Peer یا P2P

– تجارت فروشنده با سازمان Business to Administration یا B2A

– تجارت مصرف کننده با سازمان Consumer to Administration یا C2A

کسب و کار الکترونیکی

اما به موزات تجارت الکترونیک واژه ی کسب و کار الکترونیکی نیز تعریف شده که در پاره ای از مواقع با تجارت الکترونیک اشتباه گرفته می شود ، به طور کل کسب و کار الکترونیکی یکی از تجارت الکترونیک ایران زیر مجموعه های فناوری اطلاعات بوده که در دهه گذشته رشد بالایی داشته است. برای کسب وکار الکترونیکی تعاریف متعددی مطرح شده که ما در زیر به متداول ترین آن می پردازیم:

کسب وکار الکترونیکی وسیله ای است که مسیر رسیدن بنگاهها به بازار را هموار می سازد .مسیری که مشتریان در آنجا اقدام به خرید کالا و خدمات می کنند.کسب و کار الکترونیکی به مفهوم کلی ،شامل به کار گیری فناوریهای جدید برای بر قراری ارتباطات زنجیره ای بین سازندگان ،فروشندگان ، عرضه کنندگان و به طور کلی ارایه دهندگان کالا و خدمات از یک سو و خریدار و مصرف کننده و یا به طور کلی مشتری از سوی دیگر است و نتیجه آن اتخاذ تصمیمات بهتر ، بهینه سازی کالا و خدمات ، کاهش هزینه ها و گشودن کانالهای جدید است. ولی تجارت الکترونیک به هر شکلی از نقل و انتقالات در تجارت اطلاق می شود که در آن طرفین از طریق الکترونیکی با هم در ارتباطند و نه از طریق نقل و انتقالات فیزیکی ، به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک زیر بخشی از کسب و کار الکترونیک است، زیرا در کسب و کار الکترونیک ، شکل الکترونیکی کلیه فرایندهای از قبیل تولید، تحقیق و توسعه ، امور مالی ، مدیریت نیروهای انسانی ، پشتیبانی و تجارت مطرح است، در حالی که در تجارت الکترونیک تنها فرایند تجارت به صورت الکترونیک ، یک جز بنیادی از کسب و کار الکترونیک به حساب می آید . به طور کل به هر داد و ستدی که از طریق اینترنت انجام می شود تجارت الکترونیک وبه کسب و کارهایی که بخش و یا تمام آن در بستر اینترنت صورت میگیرد ، کسب و کار اینترنتی گفته میشود.

مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی

به طور کلی مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی را می‌توان به شش دسته تقسیم کرد که شامل :

– صرفه جویی در وقت و هزینه

– حذف نسبی واسطه ها

– افزایش قدرت انتخاب خریداران

– بستر ارتباطی مناسب

– پیدایش بازارهای جدید برای تولید کنندگان

– پیدایش مؤسسات اقتصادی نوپا

معایب استفاده از تجارت الکترونیکی

تعدادی از ازمهترین مشکلات این گونه تجارت به قرار زیر است:

– نگرانی از امنیت و حریم شخصی اطلاعات

– پیدایش دوباره واسطه‌ها

– دشواری یک استاندارد فراگیر و همه‌جانبه

– هزینه بالای اشتباه در محیط دیجیتالی و تاثیر آن تجارت الکترونیک ایران بر مشتریان و تامین‌کنندگان

تاریخچه تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک در ابتدا به ارسال سندهاى تجارى مانند سفارش هاى خرید یا صورت حساب هاى الکترونیکى اطلاق مى شد و بعدها با گسترش این صنعت واژه تجارت الکترونیکى به تجارت از طریق شبکه وب براى خرید کالا و خدمات گفته شد.اولین کسب و کارهاى الکترونیکى را مى توان در ۱۹۹۸ و در میان تعدادى از کسب و کارهاى معتبر در کشور آمریکا و اروپاى غربى شاهد بود. کسب و کارهایى که با راه اندازى وب سایت هایى ابتدایى شکل گرفت و سپس توسعه یافت. در سال ۲۰۰۵، تجارت الکترونیکى در اکثر شهرهاى آمریکا، اروپا و آسیاى شرقى به سرعت توسعه و رواج یافت. عده اى معتقدند که قدمت تجارت الکترونیکى به پیش از پیدایش اینترنت کنونى بازمى گردد اما به دلیل هزینه هاى سنگین این سبک از تجارت، امکان استفاده از آن تا چند سال گذشته مختصراً در اختیار شرکت ها، بنگاه هاى تجارى و مؤسسات اقتصادى بود اما با فراگیرشدن اینترنت و امکان استفاده همه مردم ،این فرصت به دست آمد که ساختار تجارت الکترونیک تغییر کرده و از حالت اختصاصى خارج شده و به صنعتى در دسترس تبدیل شود .

تجارت الکترونیک در ایران

ایران در زمینه تجارت الکترونیک کشوری بسیار نوپا بوده و تا رسیدن به سطحی قابل قبول ، راه درازی در پیش دارد. ورود فناوری جدید در این زمینه ، نیازهای جدیدی را در پردازش و تبادل داده‌ها ، ابزارها و زیر ساختهای مناسب و همینطور پیاده سازی آن مطرح کرده است .

در حال حاضر، حجم تجارت الکترونیک در ایران حدود ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی بوده که این مبادلات بیشتر در حوزه آموزش الکترونیکی ، بلیط الکترونیکی، پرداخت بهای خدمات دولتی ، خرید کالا و خدمات توسط مصرف کنندگان و مبادله اسناد صورت می گیرد و بیشتر از نوع می باشد.B2C

برای توسعه تجارت الکترونیک در کشور ، ورود به بازارهای جهانی و عضویت در سازمانهایی نظیر سازمان تجارت جهانی، داشتن نظام بانکی کارآمد از الزامات اساسی به شمار می آید. بنابراین ، استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات در جهت ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک در نظام بانکی کشور حائز اهمیت است. اگرچه طی سالها برخی از روشهای ارائه خدمات بانکداری در نظام بانکی کشور رایج و مورد استفاده قرار می گیرد ، اما تا رسیدن به سطح کشورهایی که به نوعی پیشگام در صنعت تجارت و بانکداری الکترونیک هستند ، راهی طولانی در پیش است.ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک که به نوعی پایه و اساس ترویج تجارت الکترونیک می باشد ، مستلزم برخورداری از برخی از زیرساختهای مناسب اقتصادی و اجتماعی نظیر : شبکه های ارتباطی و مخابراتی مناسب ، امنیت تبادل اطلاعات ، زیرساختهای حقوقی و قانونی ، آمادگی فرهنگی جامعه ، است.

دلایل عدم رشد و رونق تجارت الکترونیک در ایران

اعتماد و امنیت

شاید یکی از مهم ترین عواملی که بتوان برای عدم رشد تجارت الکترونیک ایران نسبت به سایر کشورها متصور شد ، احساس عدم اعتماد و امنیت کاربران در برخورد با این نوع از معاملات است.

عدم اعتماد به این معنا که شاید برای یک کاربر تجربه ی خرید به صورت فیزیکی بسیار اطمینان بخش تر از خریدی است که تا زمان تحویل کالا هیچ تصویر واقعی از آن ندیده و نمی تواند آنطور که باید تحلیل های درست از خرید پیش رویش را انجام دهد ؛ بنابراین کاربر به این نوع خرید اعتماد نداشته و خرید سنتی را همچنان ارجح می داند ، از سویی احساس عدم امنیت کاربر به دلیل عدم پشتیبانی های درست ، در صورت عدم رضایت از جنس خریداری شده و یا خراب بودن آن و یا حتی بعضا تعویض کالا ، به دلیل دور بودن تولید کننده و دسترسی نداشتن به آن و همینطور احساس عدم امنیت در مورد درگاه های پرداخت الکترونیکی و ترس از ثبت نشدن خرید به دلیل تراکنش های ناموفق از جمله مواردی است که می تواند احساس عدم امنیت را در کاربران اینترنتی ایجاد کرده و به طبع آن جلوگیری در توسعه تجارت الکترونیکی نماید.عدم اعتماد به صحت و صداقت در اصول خرید فروش بنگاه های مجازی که تجارت الکترونیک ایران کالا یا خدماتی را مورد معامله قرار می دهند از جمله این موارد است که در چند سال اخیر با احداث واحدی به اسم نماد الکترونیکی سعی در رفع آن شده است.

فرهنگ سازی

عدم سعی و تلاش به منظور فرهنگ سازی صحیح در مورد تجارت الکترونیک و اصول آن ، باعث شده است که عده ای یا این نوع تجارت را به عنوان شاخه ای از کسب و کار قبول نکرده و یا حتی اساساَ شناختی از آن نداشته باشند ، این مهم به این معنا است که اگر یک فرد برای مثال دارای سرمایه ای به منظور احداث یک کسب و کار است ، ترجیح می دهد این سرمایه را در کسب و کار فیزیکی یا به تعبیر این نوع افراد ( واقعی ) به کار بگیرد تا آن که کسب و کار الکترونیکی ایجاد کرده و به نوعی تجارت الکترونیک داشته باشد ، این واقعی ندانستن کسب و کار الکترونیکی در واقع قدمی به سمت عقب و مانعی برای پیشرفت در این زمینه است ، فرهنگ سازی صحیح و مناسب از طرق مختلف، قبیل رسانه ها و مدارس می تواند نقش به سزایی در تغییر این نوع نگرش داشته باشد.

زیر ساخت ها

با توجه به دسترسی قشر زیادی به اینترنت اما همچنان طیف گسترده ای از مردم از این نعمت برخوردار نیستند که این خود باعث شده است که پیشرفت تجارت الکترونیک در ایران با سرعت کمتری جاری باشد ، از سمتی ، عدم داشتن اینترنت پر سرعت خود کم تاثیر نبوده و بسیاری از کسب و کارهای الکترونیکی را تحت الشعا قرارداده است. بیان واژه ای به اسم زیرساخت فقط منوط به داشتن و یا نداشتن وسایل الکترونیکی و اینترنت پر سرعت نبوده ، سواد استفاده از این ابزارها از جمله مواردی است که در بحث زیرساخت ها قابل بحث می باشد . در مدارس و دانشگاه های بسیاری از کشور ها ، انواع زبان های برنامه نویسی چه به صورت واحد های اجباری و چه به صورت اختیاری در دسترس نوجوانان و جوانان قرار می گیرد ، که این خود می تواند از صرف هزینه های زیاد به منظور احداث بنگاه های تجارت الکترونیکی و در نتیجه آن رجوع به بنگاه های طراحی وب ، جلوگیری نماید .نظام بانکداری الکترونیکی کآرا که پیش تر در مورد آن توضیح داده شد ، از جمله موارد دیگر در بحث زیرساخت های مورد نیاز به منظور توسعه و رونق تجارت الکترونیک است. بنابراین بررسی وجود و یا عدم وجود زیرساخت ها هم در بعد فنی و هم در بعد علمی قابل بررسی است

استفاده نکردن از مشاوران فعال در این زمینه باعث شکست بسیاری از پروژه ها شده است ، طبیعی است که سه رکن مهم در داشتن یک کسب و کار الکترونیکی دخیل می باشد که عبارتست از: ایده ، دانش فنی ساخت ، داشتن علومی به منظور معرفی صحیح ( تبلیغات )، برندینگ ، بازاریابی و فروش ، بقا ، رقابت و توسعه کسب و کار . متاسفانه عدم اعتقاد به نقش افرادی به اسم مشاور به خصوص در زمینه تجارت الکترونیک که تمامی خدمات ذکر شده بالا را پوشش می دهند ، باعث شده یا توجهی به مشاوران نشده ویا در صورت استفاده ، حضور نابلدان در این مهم ، دلیل از بین رفتن این نقش به صورت بنیادی در تجارت الکترونیک شده ، که این خود می تواند عاملی برای شکست ها و یا رونق نداشتن هرچه بیشتر کسب و کارهای الکترونیکی بشود و در نتیجه تبلیغی سو در جهت مفید نبودن تجارت الکترونیک و به طبع آن عاملی برای عدم رشد آن باشد.

نتیجه گیری

تجارت الکترونیک، صرف نظر از تمامی برتری ها هنوز دارای نقاط ضعفی است. توانائی دسترسی به رایانه های شخصی و سرعت پائین نقل و انتقال اطلاعات برروی بستر اینترنت امکان دستیابی به پایگاههای اینترنتی را با مشکل مواجه می سازد و در نتیجه تاثیر این موارد، اثر تجارت الکترونیکی را کمرنگ می کند ولی با افزایش کاربران اینترنت و سهولت دستیابی به دنیای مجازی اینترنت ، تجارت الکترونیکی باعث تغییر در کیفیت زندگی شده و تلاش در راستای این مهم ایجاد هرچه بهتر شهرهای الکترونیکی را میسر خواهد نمود.

تجارت الکترونیک ایران در مسیر دموکراتیک شدن

تجارت الکترونیک از موضوعات مهم سی سال اخیرِ حوزه‌ی فناوری در دنیاست که در ایران نیز از پانزده سال قبل و با تأسیس دیجی‌کالا به صورت هدفمند و جدی دنبال شده است.

حوزه‌ی تجارت الکترونیک در ایران هنوز در ابتدای مسیر خود است و به‌رغمِ موانع زیادی که در بخش‌های نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری و مقررات دست‌وپاگیر اداری دارد، سهم خوبی از بازار خرید و فروش کالا برای خود کسب کرده است.

از سال ۱۳۹۵ که دیجی‌کالا به بزرگ‌ترین بازارگاه (مارکت‌پِلیس) ایرانی تبدیل شد، تغییرات چشمگیری در تجربه‌ی روزمره‌ی خرید و فروش برای کاربران ایرانی ایجاد شده است. علیرضا کامرانیان‌فر مدیر دپارتمان توسعه‌ی کسب‌وکار دیجی‌‌کالا در گفت‌وگویی با مجله اندیشه پویا به بررسی ابعاد و نقشه‌ی راه بخش تجارت الکترونیک ایران با تمرکز بر نمونه‌ی دیجی‌کالا پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

– ابتدا تصویری از جایگاهی که در دیجی‌کالا دارید بدهید، وظیفه و تعریفِ دپارتمان توسعه‌ی کسب‌وکار در دیجی‌کالا دقیقاً چیست؟ این دپارتمان در مجموعه‌ی دیجی‌کالا بازوی اجرایی است یا بازویِ نظارتی یا سیاست‌گذاری؟

دپارتمان توسعه‌ی کسب‌وکار یک واحد تقریباً سه ساله در دیجی‌کالا است که وظایف محوری‌اش چهار بخش را شامل می‌شود. وظیفه‌ی اول ما مطالعه‌ی روندهای بازار تجارت الکترونیک است. واحد توسعه‌ی کسب‌وکار دیجی‌‌کالا وظیفه دارد تا کلان‌روندهایی را که در دنیا و ایران بر این حوزه اثر گذارند شناسایی و پایش کند و متناسب با این تحولات راهبرد و راهکارهای جدیدی را به سازمان پیشنهاد بدهد.

وظیفه‌ی دوم ما طراحی و پیاده‌سازی ایده‌های جدید کسب‌وکار است؛ ما در دیجی‌کالا برای این‌که بتوانیم اکوسیستم کسب‌وکاری را که ساختیم تکمیل کنیم، نیاز داریم مدل‌های کسب‌وکار جدیدی را اضافه کنیم. این مدل‌ها ممکن است متأثر از تحولات فضای کلان در کشور باشد، یا حاصل وضعیت رقابتی‌ای که در آن قرار داریم. این امکان هم وجود دارد که کلان‌روندهای تکنولوژی ما را به سمت وارد شدن در مدل‌های کسب‌وکار جدید ببرد.

این همان الگویی است که در دنیای تکنولوژی شرکت‌هایی مثل آمازون یا علی بابا و یا شاپی(Shopee) در سنگاپور، لازادا (Lazada) در مالزی و نون‌ (Noon) در امارات در حال اجرا و توسعه‌ی آن هستند. وظیفه‌ی سوم ما، سرمایه‌گذاری است و استارت‌آپ‌هایی را که تیم قوی و مدل کسب‌وکار درستی دارند و می‌توانند زنجیره‌ی ارزش ما را تکمیل کنند، شناسایی می‌کنیم و در مرحله‌ی بعد روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنیم.

وظیفه‌ی چهارم ما هم کمک به برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان است. ما با شناسایی نقاط قوت و ضعفی که در سازمان وجود دارد به توسعه‌ی سازمان کمک می‌کنیم و در این مسیر تسهیل‌گر هستیم تا استرتژی‌های دقیق‌تری پیاده شود و نتایج آن به صورت آبشاری درون سازمان و شرکت‌های تابعه‌ی گروه سرریز شود.

در کنار چهار وظیفه‌ی ذکر شده، ما یک پروژه با عنوان توسعه‌ی کسب‌وکارهای بومی دیجی‌کالا را هم به مجموعه‌ی وظایف خودمان اضافه کرده‌ایم که در این بخش تمرکز ما روی مفهوم بازارگاه بودن دیجی‌کالاست با این تفاوت که فروشندگان ما در این بخش از بازار، فروشندگان خاصی هستند که محصولات بومی و محلی عرضه می‌کنند و درواقع از توان اقتصادی و رقابتی کم‌تری برخوردارند. هدف ما کمک به این گروه از فروشندگان است تا بتوانند مسیر رشد و توسعه‌ی خود را به بهترین شکل و با کیفیت مطلوب بپیمایند.

– در جایگاه دیدبان و استرتژیست کسب‌وکار دیجی‌کالا، مسیر دیجی‌کالا را در پانزده سالی که شروع به فعالیت کرده چگونه ارزیابی می‌کنید؟ در حال حاضر دیجی‌کالا کجای نقشه‌ی راه خود قرار گرفته است؟

نقشه‌ی راه در دیجی‌کالا هیچ‌وقت ثابت نبوده و به فراخور متغیرهایی که سازمان‌ ما در طول چرخه‌ی عمر خود داشته، تغییر کرده است. ما تا سال ۱۳۹۳ یک پلتفرم فروش کالای دیجیتال بودیم. از سال ۱۳۹۳ دیجی‌کالا از پلتفرم فروش کالای دیجیتال به پلتفرم دیجیتالِ فروش کالا تبدیل شد؛ یعنی هر چیزی که قابلیت فروش به صورت آنلاین را داشت می‌توانست در دیجی‌کالا عرضه شود.

ما تا سال ۱۳۹۵ یک خرده‌فروش آنلاین بودیم اما در این سال با ایجاد یک سنگ‌بنای تازه تبدیل به بازارگاه (مارکت‌پِلِیس) شدیم. از سال ۱۳۹۷به بعد سومین تغییر بنیادین در مسیر دیجی‌کالا آغاز شد و ما تبدیل به یک اکوسیستم تجارت الکترونیک شدیم و اکنون دیگر فقط یک فروشگاه آنلاین نیستیم. در اکوسیستم تجارت الکترونیک، ما روی چهار موضوع متمرکز شده‌ایم.

یک محور تمرکز ما روی طراحی و پیاده‌سازی مدل‌های کسب وکار در حوزه‌ی تجارت الکترونیک است و پلتفرم‌هایی مانند دیجی‌کالا ‌جت، دیجی‌کالا بیزینس، پیندو و کمدا حاصل فعالیت ما در این حوزه هستند. در محور دوم تمرکز ما بر توسعه‌ی فناوری‌های لجستیکی‌ای است که زیربنای اصلی شکل‌گیری این اکوسیستم هستند و به طور مشخص با شکل‌گیری دیجی‌اکسپرس به عنوان بازوی فناوری لوجستیکی دیجی‌کالا و سرمایه‌گذاری آن بر روی محصولات متنوع لجستیکی و همین‌طور روی استارت‌آپ‌هایی مثل آپتایم و گنجه توسعه پیدا کرد.

سومین محور، ورود به فناوری‌های مالی و پرداخت بود که با اضافه شدن دیجی‌پی به گروه دیجی‌کالا در سال ۱۳۹۷ این محور نیز شکل گرفت. درنهایت چهارمین محور توسعه‌ی ما، توسعه‌ی فناوری‌های بازاریابی و تبلیغات بود که با اضافه شدن مجموعه‌ی اسمارتک در سال گذشته به این هدف دست پیدا کردیم. امروز در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که هدف ما غیر متمرکز و دموکراتیک کردن تجارت الکترونیک در ایران است و این هدف را با ارائه‌ی زیرساخت‌هایی که شرح دادم به تمامی کسب‌وکارهای آنلاین که متقاضی استفاده از این زیرساخت‌ها هستند پیگیری خواهیم کرد.

– چالش‌هایی که برای غیرمتمرکز کردن تجارت الکترونیک در ایران با آن روبه‌رو هستید، چالش‌هایی است که در مسیر گسترش هر کسب‌وکاری وجود تجارت الکترونیک ایران دارد که طرح صیانت از جمله‌ی این چالش‌ها است. راهبرد و سیاست‌گذاری شما برای عبور از این مشکلات چیست؟

ما پنج چالش بنیادین را برای دیجی‌کالا متصوریم. نخستین چالش بازی در زمین ناهموارِ بازار، به خاطر واردات غیررسمی و قاچاق کالاست. به عنوان مثال حدود چهار سال است که شاید حتا یک مورد پوشاک و لوازم خانگی و لوازم آرایشی و بهداشتی هم از مبادی رسمی کشور وارد نشده باشد ولی در بازار ما انواع و اقسام این کالاها موجود است. این زمین بازی ناهموار است. چالش دوم عدم امکان جذب سرمایه است.

جذب سرمایه برای کسب‌وکار‌های حوزه‌ی تجارت الکترونیک، به خصوص در حوزه‌ی خرده‌فروشی بسیار مهم است. در مدل کسب‌وکاری مانند دیجی‌کالا که زیرساخت‌های لجستیکی آن در حال توسعه است، ما نیاز به سرمایه‌گذاری جدی داریم که در ایران تقریباً ممکن نیست. سه استارت‌آپ منطقه‌ی ما یعنی گتیر و ترندیول در ترکیه و نون‌دات‌کام درامارات متحده، سال تجارت الکترونیک ایران گذشته‌ی میلادی در مجموع حدود پنج‌ونیم میلیارد دلار سرمایه جذب کردند.

تخمینی که ما برای سرمایه‌گذاری انجام شده در کل اکوسیستم استارت‌آپی در ایران از بدو پیدایش تا کنون داریم حدود نیم میلیارد دلار است. از طرف دیگر عدم امکان حضور در بازارهای سرمایه و جذب منابع مالی از این مسیر نیز محدودیتی است که ما با آن مواجهیم. چالش سوم، کاهش قدرت خرید است. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که اندازه‌ی دلاری بازار خرده‌فروشی آنلاین ایران از سال ۱۳۹۷ تا امروز تقریباً حدود یک سوم شده است و این یعنی کل حجم کیک بازار کوچک شده است.

چالش دیگر ما که مشخصاً به حوزه‌ی خرده‌فروشی آنلاین در ایران برمی‌گردد این است که نرخ مشارکت اقتصادی در ایران نسبت به کشورهای توسعه‌یافته و برخی از کشور‌های در حال توسعه بسیار پایین است و این یعنی خرید آنلاین در ایران برخلاف این کشورها برای خیلی از شهروندان مقرون به صرفه نیست. چالش آخر ما هم چالش‌های حوزه قانونی و بازرسی است.

ماهیت کار ما به نوعی است که باید با طیف گسترده‌ای از نهادها و سازمان‌های نظارت کننده در ارتباط باشیم: رگولاتور پولی و بانکی، وزارت صمت، سازمان غذا و دارو و… واقعیت این است که سرعت تحول در حوزه‌ی تکنولوژی بسیار سریع‌تر از حوزه‌ی سیاست‌گذاری است که این نیز برای کسب‌وکارهای حوزه‌ی تجارت الکترونیک بسیار چالش‌برانگیز است. اما در نقطه‌ی مقابل با تکیه بر دو عامل یعنی وسعت بازار داخلی و سرمایه‌ی انسانی تحصیل کرده و توانمندی که در اختیار داریم توانسته‌ایم طی این سال‌ها بر بخشی از این چالش‌ها غلبه کنیم.

– مسئله‌ی دموکراتیک کردن تجارت الکترونیک به بسیط شدن بازار آنلاین و حضور کسب وکارهای بیش‌تری در آن کمک می‌کند و فضا را به سمت رقابتی‌تر شدن سوق می‌دهد. این رقابتی شدن بازار تهدیدی برای دامنه‌ی سود دیجی‌کالا نیست؟

هدف ما از دموکراتیک کردن تجارت الکترونیک این است که مجموعه‌ی دیجی‌کالا بتواند خدمات و فناوری‌هایی را در اختیار کسب وکارها قرار دهد تا آن‌ها بتوانند مسیرگسترش کسب‌وکار خودشان به فضای آنلاین را راحت‌تر و با کیفیت بیش‌تر طی کنند. به عنوان مثال خدمات پرداخت یا تبلیغات دیجیتال و مارکتینگ نیاز تعداد زیادی از فروشنده‌های آنلاین است و دیجی‌کالا می‌تواند این خدمات را در اختیار آن‌ها بگذارد.

آن‌چه ما از دموکراتیزه شدن در نظر داریم، این است که خدماتی که تسهیل‌گر فضای تجارت الکترونیک است فارغ از همکاری در بستر بازارگاه دیجی‌کالا، برای تمام فروشندگان آنلاین در ایران در دسترس باشد. قطعاً این موضوع رقیب بیش‌تر هم برای دیجی‌کالا ایجاد می‌کند اما باوری در دیجی‌کالا وجود دارد که می‌گوید ما خودمان باید خودمان را به چالش بکشیم، قبل از آن که تغییرات از بیرون به ما تحمیل شود. این غیرمتمرکز شدن بخشی از مسیر تجارت الکترونیک است که بالاخره در ایران پیموده خواهد شد و چه بهتر که خود ما پیشرو در این راه باشیم.

– اگر به فرض روزی برسد که سایه‌ی تحریم‌ها از ایران برداشته شود و شرکت‌های جهانی مانند آمازون نیز در ایران حضور پیدا کنند و ایرانی‌ها بتوانند به راحتی خرید و فروش کنند، چه ارزیابی‌ای از آینده‌ی دیجی‌کالا و حوزه‌ی تجارت الکترونیک در ایران دارید؟ آیا شما به این فرضیه هم در تدوین استراتژی‌ها فکر می‌کنید؟

ما هم امیدواریم در آینده چنین شرایطی برای ایران به وجود بیاید. بزرگترین برنده‌ی این شرایط اول مصرف‌کنندگان و بعد عرضه‌کنندگان هستند، چراکه حضور برندهای جهانی و در کنار آن سرمایه‌گذاری خارجی و وجود یک بازار رقابتی برای ما موقعیت و شرایط بهتری را فراهم خواهد کرد. البته شرکت‌های چندملیتی مثل آمازون یا علی بابا اگر روزی بخواهند وارد بازار ایران بشوند، مانند تجربیات مشابه در همسایگی ما احتمالاً اقدام به تملک یکی از پلتفرم‌های داخل ایران خواهند کرد.

مثلاً روی دیجی‌کالا یا پلتفرمی در ابعاد دیجی‌کالا اگر در آن روز وجود داشته باشد سرمایه‌گذاری می‌کنند. مثلاً علی‌بابا از طریق تملک ترندیول وارد بازار ترکیه و با تملک داراز (Daraz) وارد پاکستان شد و آمازون از طریق تملک سوق‌دات‌کام وارد حوزه‌ی خاورمیانه و شمال افریقا شد و نام این شرکت را به آمازون تغییر داد. از منظر دیگر حتی اگر در آن روزِ فرضی این موقعیت همکاری و سرمایه‌گذاری برای دیجی‌کالا رخ ندهد ما معتقدیم که مزیت‌های رقابتی خوبی برای رقابت با آن‌ها داریم.

به عنوان مثال در ایران ساخت یک شبکه‌ی لجستیکی جدید که بتواند در مقیاس فعلی دیجی‌کالا سطح خدمات قابل‌قبولی را برای کاربران فراهم کند آسان نیست و در بازه‌ی کوتاه‌مدت قابل بهره‌برداری نخواهد بود.

– کشورهای همسایه‌ی ایران مشتری برخی برندهای مواد غذایی و صنایع الکترونیکی ایران هستند. آیا در مسیر توسعه‌ی دیجی‌کالا راهبردی برای حضور در بازارهای تجارت الکترونیک ایران منطقه‌ای تعریف شده و دیجی‌کالا تاکنون به چگونگی ورود به بازار خرده فروشی کشورهای همسایه اندیشیده است؟

بله قطعاً. ما در دیجی‌کالا مطالعات گسترده‌ای روی بازارهای کشورهای همسایه انجام داده‌ایم. حتی یک‌بار هم کاملاً آماده‌ی حضور در بازار عراق بودیم که به دلیل عدم ثبات امنیتی و سیاسی در این کشور حضور ما منتفی شد. ما از اساس به دو صورت می‌توانیم به بازار کشور‌های همسایه وارد شویم. یک مدل شناخته‌شده CROSS BORDER است که در این مدل سفارش را در ایران دریافت می‌کنیم و بعد از پردازش، کالا را در کشور مقصد تحویل می‌دهیم که امیدواریم بتوانیم امسال حداقل در یک کشور همسایه به این روش حضور داشته باشیم.

روش دوم این است که ما به صورت مستقیم بر روی یک استارت‌آپ بومی کشور مقصد سرمایه‌گذاری کنیم و یک دیجی‌کالا در آن کشوربسازیم و دانش نهادینه‌شده‌ی پانزده سال اخیر خودمان را منتقل کنیم؛ که اگر ما به شبکه‌ی بزرگی از سرمایه‌گذاران خارجی یا حداقل بازار سرمایه دسترسی داشتیم شاید انجام این مدل قدری سهل‌تر بود.

– اگر بخواهیم نقش دیجی‌کالا را در خلق تجربه‌ی زیستی توسعه در ایران بررسی کنیم، چه نگاهی به توسعه‌ی این تجربه زیستی و با کیفیت‌تر کردن زندگی ایرانیان دارید؟

آنچه ما در دیجی‌کالا به آن افتخار می‌کنیم ایجاد نوعی از عدالت اجتماعی در فرآیند خرید و فروش است. به واسطه‌ی دیجی‌کالا یک خریدار در هر نقطه تجارت الکترونیک ایران از ایران به بازار یکسانی دسترسی دارد که می‌تواند تجربه‌ی خرید عادلانه و آگاهانه‌ای را رقم بزند. تعداد کاربران فعال ماهانه‌ی ما چندین برابر میزان سفارش‌هایی است که در پلتفرم ما ثبت می‌شود چراکه تعداد زیادی از خریداران از دیجی‌کالا خرید نمی‌کنند اما دیجی‌کالا را به مثابه‌ی یک مرجع برای مقایسه و خواندن نظرات قبول دارند؛ و این یعنی ما با شفافیت، تجربه‌ی زندگی عادلانه‌تری را برای زیست یک ایرانی ایجاد کرده‌ایم.

– در پایان چه نکته‌ی دیگری در مورد دیجی‌کالا و آینده آن دارید؟

دیجی‌‌کالا دیگر فقط یک کسب‌وکار نیست. برنامه‌ی ما به خدمت گرفتن تکنولوژی است تا تسهیل‌گر تجربه‌ی خرید و فروش باشیم. اما ما با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستیم که اگر امروز و فردا به فکرشان نباشیم مسئله‌ساز خواهد بود. یکی از آن‌ها مسئله‌ی مهاجرت استعدادهای تحصیل‌کرده است که چالش بزرگی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه به وجود آورده است. چالش دیگر امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی است؛ و همچنین قوانین سخت‌گیرانه‌ای که دسترسی ما به بازار سرمایه و حضور در آن را محدود، و تزریق سرمایه به بازار تجارت الکترونیک ایران را سخت و ناممکن کرده است.

تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.

مجلس از ورود محصولات بومی محلی به بازار تجارت الکترونیک ایران استقبال می‌کند

اقبال شاکری، نماینده تهران در مجلس شورای تجارت الکترونیک ایران اسلامی با اشاره به حمایت‌های مالی و قانونی مجلس از کسب‌وکارهای آنلاین، گفت: مجلس از ورود تولیدات بومی محلی به بازارهای الکترونیک نیز استقبال می‌کند اما برای توسعه و افزایش کارآمدی آنها به نظارت هوشمند و مسلط بر کسب‌وکارهای آنلاین نیاز است.

نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی گفت با توجه به داده‌های گزارش سال ۱۴۰۰ دیجی‌کالا پیرامون سهم ۴درصدی خرده‌فروشی آنلاین در ایران از کل بازار خرده‌فروشی به برنامه مجلس برای حمایت از پلتفرم‌های حوزه تجارت الکترونیک و توسعه اقتصاد دیجیتال اشاره کرد و گفت: اگر به وضعیت جهان نگاه کنیم می‌بینیم که کشورهای منطقه و آسیا در حال سهم گرفتن در این زمینه هستند.

ترکیه ۹ درصد، هند ۷ درصد و چین ۳۰ درصد از بازار خرده فروشی‌اش را به خرده‌فروشی آنلاین اختصاص داده است. در مجلس رویکردهای قابل مشاهده‌ای برای حمایت از کسب‌وکارهای آنلاین انجام گرفته است؛ نخست موضوع هوشمندسازی دستگاه‌های اجرایی است که درتبصره‌های قانون بودجه مورد توجه قرار گرفته است، رویکرد دیگر انجام خدمات به صورت الکترونیک مانند شرکت‌های آنلاین است و سومین رویکرد دنبال شده بحث یکپارچگی است. یعنی تا جای ممکن خدمات مرتبط از یک درگاه واحد انجام گیرد.

استقبال مجلس از ورود تولیدات بومی محلی به بازار الکترونیک

شاکری در ارتباط با ورود تولیدات بومی محلی به بازار تجارت الکترونیک و اقداماتی که مجلس برای حمایت و توسعه کسب‌و‌های خرد و خانگی انجام داده یا برنامه‌هایی که در این حوزه دارد، گفت: مجلس در قالب بودجه این موضوع را دیده است و در قالب همان قوانین مذکور به این مسئله پرداخته است. مجلس کاملا از ورود تولیدات بومی به کسب‌وکارهای آنلاین استقبال می‌کند. اگر نیاز به نظارت و گره گشایی یا برطرف کردن موانع باشد، مجلس آماده است زیرا نکته‌ای بسیار حائز اهمیت است.

این عضو کمیسیون عمران مجلس یازدهم با بیان اینکه توسعه کسب‌وکارهای آنلاین به معنای از بین بردن بازار خرده فروشی نیست، گفت: بازار تجارت الکترونیک می‌تواند بستر جدیدی برای خرده فروشی و تولیدات بومی محلی فراهم کند. خرده فروش‌ها هم در مغازه و هم با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین می‌توانند کالای خود را بفروشند بنابراین آنها باید آموزش ببیند.

کسب‌وکارهای خرد و بومی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بازارهای تجارت الکترونیک وحشت دارند و فکر می‌کنند این بازارهای آنلاین موجب کسادی بازار آنها خواهد شد در تجارت الکترونیک ایران حالی که اینطور نیست و این بازارها می‌توانند موجب ارتقاء کسب‌وکارهای بومی و خرد شوند.

وی همچنین افزود: به عنوان مثال یک مزرعه‌داری که از طریق دلال‌ها باید کالای خود را در بازار عرضه کند به کمک پلتفرم‌های آنلاین می‌تواند خودش کالایش را با قیمت مورد نظر دست مشتری برساند و مشتری می‌تواند به صورت مستقیم با آنها در ارتباط باشد. این موضوع به افزایش رقابت و کیفیت کالاها و البته کاهش قیمت کمک می‌کند.

نقش محوری سازمان توسعه تجارت در حضور کسب‌وکارهای آنلاین ایرانی در بازارهای منطقه

این عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در توضیح راهکار حضور کسب‌وکارهای آنلاین پتانسیل به بازارهای اقتصادی منطقه، گفت: سازمان توسعه تجارت باید در این زمینه فعال شود، به عنوان رئیس گروه دوستی پارلمانی در حال برگزاری نشست مشترک با زیمبابوه هستم و سازمان توسعه تجارت وزارت صمت نقش اساسی در این زمینه دارد. این سازمان می‌تواند با ایجاد نمایشگاه‌های دائمی داخل کشور و حضور در نمایشگاه‌های خارج از کشور شرایط حضور این کسب‌وکارهای آنلاین در بازارهای اقتصادی منطقه را فراهم کند.

وی ادامه داد: کالای دانش بنیان که منحصر به فرد است به صورت دائمی در نمایشگاه بین المللی کشورمان عرضه می‌شود، ارتباط ما با نمایشگاه‌های دائمی باید برقرار شود و این کسب‌وکارها را برای حضور در این نمایشگاه‌ها تشویق کنیم، نحوه ارائه اطلاعات را بهبود بخشیم. جوانان ما در این عرصه‌ها پیشرو هستند و دولت باید زمینه ارتباطی را فراهم کند.

مرکز پژوهش‌های مجلس از داده‌ها و اطلاعات گزارش‌های عملکردی کسب‌وکارهای آنلاین استفاده می‌کند

شاکری در خصوص ارتباط مجلس و دولت با کسب‌وکارهای آنلاین و استفاده از داده‌های آماری آنها برای تصمیم‌گیری‌های کارشناسی، گفت: برخی از دستگاه‌های ما چون سامانه برخط و دقیقی ندارند، از داده این حوزه‌ها استفاده می‌شود. مرکز پژوهش های مجلس از داده ها و اطلاعات گزارش های عملکردی این کسب‌وکارها استفاده می‌کند.

مشکل خاصی برای ورود کسب‌وکارهای آنلاین در بورس وجود ندارد

وی در پاسخ به سوالی درباره شرایط ورود کسب‌وکارهای آنلاین به بورس، گفت: اطلاعات دقیقی ندارم اما به نظر می‌رسد مشکل خاصی در این زمینه وجود نداشته باشد، اگر این کارها انجام نشود، جوانان ما حاضر به انجام کار در این حوزه‌ها نخواهند بود، نسل تحصیل کرده باید هویت خود را در این نوع کارها بیاید.

توسعه کسب‌وکارهای آنلاین مورد توجه دولت و مجلس

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، افزود: مشکلاتی که در این زمینه‌ها وجود دارد، آسیب‌های فروانی به ما زده است حتی کنترل بسیاری از امور را با مشکل مواجه کرده است. سامانه یکپارچه می‌تواند اطلاعات خوبی را برای رصد، مدیریت و کنترل موانع تولید و توزیع آن به ذی نفعان دهد. از این رو رویکرد مجلس حمایتی است و تصویب درگاه واحد مجوزهای کسب‌وکار از مهم ترین حمایت‌های مجلس بود.

وی در ادامه یادآور شد: مجلس قطعا دنبال توسعه کسب‌وکارهای آنلاین و اقتصاد دیجیتال و توسعه استارت‌آپ‌ها است و این موضوع مورد توجه دولت هم است، به خصوص معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این موضوعات را رصد می‌کند. آخرین حمایت مجلس در این زمینه هم بحث حمایت از کالاهای دانش بنیان بود، مجلس به این سمت علاقه دارد و رویکرد مجلس در این زمینه قابل توجه و تقدیر است.

وزارت صمت نقش موثری در توسعه پلتفرم‌های ایرانی دارد

شاکری در توضیح تاثیر تحریم‌ها بر این وضعیت و توسعه پلتفرم‌های ایرانی و جذب سرمایه خارجی در شرایط تحریم، گفت: پلتفرم‌ها عمدتا خصوصی هستند بنابراین موانع دولتی برای توسعه ندارند، بخش خصوصی خیلی از کارهایی که برای بخش دولتی با محدودیت همراه هست را می‌توانند انجام دهند. البته وزارت صمت نقش عمده در این زمینه دارد. یکی از ایراداتی که به وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفته می‌شود یا بحث استیضاح وزیر صمت را مطرح می‌کند، به دلیل عدم توجه آنها به همین موضوعات است. مجلس نقایص و کوتاهی‌ها را می‌بیند.

ضرورت نظارت هوشمند و مسلط بر کسب‌وکارهای آنلاین

وی با تاکید بر حمایت از کسب‌وکارهای آنلاین و پلتفرهای ایرانی، تصریح کرد: در عین حال این کسب‌وکارها باید کنترل و مدیریت شوند. موقعی مباحثی پیرامون قیمت سازی این پلتفرم‌ها و ضایع شدن حق مردم مطرح شد لذا در همان زمان محدودیت‌هایی برای آنها ایجاد شد، این نشان می‌دهد که دستگاه نظارتی هوشمند مسلط در این حوزه نداریم.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی معتقد است: زمانی این کسب‌وکارهای آنلاین را رها و پس از مدتی با آنها برخورد می‌کنیم و بهتر است بگویم این نوع برخوردها و قبض و بسط‌ دادن به فعالیت‌های کسب‌وکارهای آنلاین آسیب می‌زند و حتی رانت هم ایجاد می‌کند. بنابراین ضمن حمایت، دستگاه اجرایی مرتبط با این کسب‌وکارها باید قدرت کنترل داشته باشند.

به عنوان مثال شرکت‌های حقوقی عضو نظام مهندسی یکی از نمونه‌های رفتاری در این نمونه است، زمانی میلیارد میلیارد قرارداد می‌بستند بدون آنکه دستگاهی بر آنها نظارت کند، وضع تا جایی پیش رفت که وزارت راه و شهرسازی به برخورد با آنها پرداخت. این چنین مدیریت و کنترل، ثبات بازار را به هم می‌زند. ما به این کسب‌وکارها برای ثبات در بازار و جذب سرمایه نیاز داریم لذا دستگاه نظارتی به اندازه اهمیت این کسب‌وکارها باید به وظیفه خود بپردازند.

• گزارش جامع گردشگری ایران: تحلیل فلایتیو از حال و روز گردشگری
• امکان جست‌وجوی ۹ میلیون کالا در «ترب»
• تهدیدها و فرصت‌ها
• پرچمداران بورسی کاشی و سرامیک
• عوامل تاثیرگذار بر روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهور ی آذربایجان از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۶

تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.