بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار تهران و تاریخچه آن

تاریخ تشکیل اولین بورس در جهان مربوط است به قرن هفدهم میلادی؛ در اوایل این قرن در آمستردام هلند نخستین بورس در جهان تشکیل شد. بورس اوراق بهادار تهران نیز دارای تاریخچه ای برای خود بوده و در طی سالیان از زمان تاسیس تاکنون فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است.

چگونگی پیدایش بورس اوراق بهادار تهران

قدمت بورس اوراق بهادار تهران به سال ۱۳۱۵ برمی گردد. در آن زمان شخصی اهل بلژیک، به نام ( ران لوترفِلد ) مطالعات وسیعی در رابطه با چگونگی تشکیل بورس اوراق بهادار تهران انجام داد و پس از آن اساسنامه ی بورس را تدوین کرده و به مسئولان آن زمان تحویل داد؛ اما به دلیل شرایط خاص آن زمان و همچنین وقوع جنگ جهانی دوم، بررسی این موضوع و راه اندازی بورس در ایران به تعویق افتاد.

تاسیس بورس اوراق بهادار تهران

پس از گذشت ۲۵ سال، در سال ۱۳۴۱ با حضور نمایندگانی از وزارت های دارایی و بازرگانی و همچنین بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، کمیسیونی تشکیل شده و برای تاسیس بورس اوراق بهادار تهران، توافق نامه ی اولیه ای منعقد شد.

در اواخر سال۴۱، نمایندگانی از بورس بروکسل به همراه دبیرکل این بورس به ایران سفر کردند تا با مشارکت هم بورس در ایران راه اندازی شود. در نهایت پس از چهار سال و در سال ۱۳۴۵، قوانین مربوط به تشکیل بورس اوراق بهادار به تصویب مجلس رسید و از طرف وزارت اقتصاد برای اجرا به بانک مرکزی ابلاغ شد.

با گذشت یک سال از ابلاغ قانون تشکیل بورس ، در بهمن سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران شروع به کار کرد و اولین معامله نیز بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که در آن زمان از مهمترین واحدهای تولیدی و اقتصادی به شمار می رفت و همچنین سهام شرکت ( نفت پارس)، صورت گرفت. بدین گونه بورس تهران فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به چهار بخش تقسیم می شود:

1. بخش اول از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷
2. بخش دوم از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷
3. بخش سوم از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳
4. بخش چهارم از سال ۱۳۸۴ تا به امروز

۱- بخش اول از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷

فعالیت سازمان بورس در ایران از سال ۱۳۴۶ آغاز شد. در بهمن آن سال سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی مورد معامله قرار گرفت و پس از آن اوراق قرضه دولتی، شرکت نفت پارس، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس‌آباد وارد بورس شدند و بدین گونه فعالیت بورس و اوراق بهادار گسترش پیدا کرد؛

طبق بررسی های انجام شده در دوره ی اول فعالیت سازمان بورس اوراق بهادار تهران، تعداد شرکت ها و بانک های پذیرفته شده در بورس در این دوره از ۶ بنگاه با سرمایه ی ۶٫۲میلیارد ریالی به ۱۰۵ بنگاه به ارزش ۲۳۰ میلیارد ریال تا سال ۱۳۵۷ افزایش پیدا کرد. در این دوره ارزش معاملات از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶، تا ۳۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش پیدا کرد.

۲- بخش دوم از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷

پس از انقلاب اسلامی تغییراتی اساسی در اقتصاد کلان کشور اتفاق افتاد که باعث تحولات زیادی در بورس اوراق بهادار تهران شد.در تاریخ ۱۳۵۸/۳/۱۷ لایحه قانون امور بانک ها توسط شورای انقلاب به تصویب رسید که بنابر این قانون بانک های تجاری و تخصصی که شامل ۹ بانک تجاری و ۳ بانک تخصصی بود در هم ادغام شده و ملی شدند.

مدتی بعد، با ادغام شرکت های بیمه، مالکیت آنها به دولت سپرده شد. در این دوره که قبل از اولین برنامه ۵ ساله ی توسعه اقتصادی بود، تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران، موجب خروج تعداد زیادی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس شد، به طوری که از ۱۰۵ شرکتی که تا سال ۵۷ در بورس پذیرفته شده بودند، فقط ۵۶ شرکت در بورس ماندند.

در سال ۶۷ حجم معاملاتی که انجام می شد ۹٫۹ میلیارد ریال بود در حالی که در سال ۵۷ این رقم ، ۳۴٫۲ میلیارد ریال برآورد شده بود. جنگ ایران و ابهام در آینده ی اقتصاد ایران از دلایل اصلی افت حجم معاملات در بورس آن سالها بود که این رکود و پایین آمدن میانگین حجم معاملات به کمترین میزان خود، تا سال ۶۷ ادامه داشت.

۳- بخش سوم از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳

در این دوره عواملی چند باعث رونق بورس اوراق بهادار تهران و افزایش قابل توجه شرکتهای پذیرفته شده در این سازمان شدند. با پایان یافتن جنگ ایران و شروع برنامه پنج سال اول توسعه اقتصادی ایران، بورس اوراق بهادار تهران زمینه ای شد تا سیاست های خصوصی سازی توسط این سازمان اجرایی شود و اینگونه بود که بورس در ایران شروع به فعالیت کرد.

در این دوره بورس اوراق بهادار تهران نقش اساسی و مهمی را در توسعه اقتصادی بر عهده گرفت که اهم این وظایف عبارتند از:

• انتقال قسمتی از وظایف بخش دولتی به خصوصی
• جذب نقدینگی در کشور
• جمع آوری منابع پس اندازی که به صورت پراکنده وجود داشت و رهنمون کردن آن به سمت سرمایه گذاری در قسمت توسعه ی اقتصادی
• تشویق بخش خصوصی برای فعالیت و شرکت در فعالیت اقتصادی

بهره بردن از بورس در ایران برای سیاست گذاری اقتصادی سبب شد تا تعداد بنگاه های پذیرفته شده در این بازار بسیار بیشتر شده و این خود افزایش حجم معاملات را در بر داشت. طوری که حجم معاملات از ۹٫۹ میلیارد ریال در سال ۶۷ به ۲۰۲٫۱۰۴ میلیارد ریال افزایش پیدا کرد و تعداد شرکت هایی که در بورس سرمایه گذاری کردند از ۵۶ شرکت به ۴۲۲ عدد افزایش یافت.

۴- بخش چهارم از سال ۱۳۸۴ تا به امروز

سال ۸۴ برای بورس اوراق بهادار تهران، سالی همراه با کاهش و افت شاخص بود. اتفاق های مهم داخلی و خارجی در این سال، روند کاهشی شاخص بورس را تا آذر ماه ادامه دار کرد اما در آذر ماه این سال با سیاست های اتخاذ شده توسط سازمان بورس و تلاش دولت در این زمینه تا حدودی از روند کاسته شدن معیار فعالیت بورس جلوگیری به عمل آمد.

با توجه به این اقدامات حجم معاملات بورس در سال ۸۵ به تعادل رسید؛ و تعداد شرکتهای پذیرفته شده از ۴۲۲ به ۴۳۵ افزایش یافت؛ که این روند تا به امروز ادامه داشته و همواره بورس تهران دارای فراز و نشیب های زیادی بوده است.

بازار بورس بورس اوراق بهادار تهران در طی این سال های اخیر افت و خیز بسیاری را تجربه کرده است. با توجه به اهمیت بازار سهام در ایران، افراد زیادی از سرمایه گذاری در این بازار و کسب سود، استقبال کرده اند.

سرمایه گذاری در بورس ایران نیازمند آموزش بورس است؛ آموزشی کافی و وافی که با تکیه بر اطلاعات درست، به سرمایه گذاری در بازار سهام و اوراق بهادار پرداخته و بتوان ارزش سرمایه خود را افزایش داد.

همه چیز درمورد ورود شرکت‌ها به بازار بورس اوراق بهادار تهران

بازار بورس اوراق بهادار تهران که هدف آن تأمين منابع مالى شرکت‌ ها و معاملات سهام است در سال ۱۳۴۶ تشکیل شده بود ، از سال ۱۳۶۸ دوباره احياء گردید . با گسترش روزافزون عمليات اين بازار ، شرکت‌ هاى سرمايه‌ گذارى خواهند توانست علاوه بر خريد و فروش سهام دیگر موسسات و شرکت‌ ها و يا عرضه سهام شرکت‌ ها و موسسات سرمايه ‌پذير خود به بازار بورس اوراق بهادار تهران ، از تسهيلات و معافيت ‌هاى مالياتى و رسیدن سريع به نقدينگى در مواقع لزوم استفاده نمایند .

ضوابط پذيرش سهام در بورس

در بورس اوراق بهادار بورس اوراق بهادار تهران تنها اوراق بهادار و سهامى معامله مس شود که از سوی موسسات و شرکت های ايرانى صادر شده است و مورد قبول هيئت پذيرش واقع گردیده است . شرکت ها و موسساتی که مى ‌خواهند سهامشان در بازار بورس تهران پذيرفته شود باید همه ی ضوابط و شرایط پذيرش را داشته باشند . براى سادگی پذيرش سهام موسسات و شرکت ‌ها در بازار بورس ، در سال ۱۳۸۰ تغييرات اساسى در شرايط و ضوابط پذيرش شرکت ‌ها به تصويب رسيد که همه ی موارد آن در اين مبحث ذکر گردیده است.

روش قيمت گذارى سهام

قيمت‌ گذارى اوليه سهام موسسات و شرکت‌ ها در بورس به وسیله ی کارشناسان قيمت‌گذارى سهام انجام می شود . اين کار بعد از اعلام پذيرفته شدن شرکت در بورس و همزمان با گزارش کارشناسان هيئت پذيرش بر مبناى عرضه و تقاضا تعيين می شود . اين گروه همچنان کار تعيين قيمت پايه سهام شرکت ‌هاى پذيرفته‌ گردیده در بورس را که براى نخستین بار عرضه می گردند و همین طور تعيين قيمت دوباره سهام دیگر شرکت ‌ها را بعد از تشکيل مجمع های عمومى عادى و فوق ‌العاده آنان که باعث تقسيم سود و يا افزايش سرمايه شده به عهده دارد .

براى شرکت ‌ها و موسسات نوع اول ، سازمان بورس و اوراق بهادار تهران نرخ پايه و اولیه را تعيين و به سهامدار عمده شرکت اعلام می کند . در صورت قصد عمده ‌فروشى سهام به نرخى بالاتر يا پایين ‌تر از نرخ تعيين گردیده با توافق خريدار ، سازمان بورس تهران هيچ ‌گونه جلوگیری از اين معامله انجام نخواهد داد . بديهى می باشد که در مورد خرده ‌فروشى تحت شرايط فوق ، قيمت باید در حدود قيمت پايه باشد .

در مورد دیگر موسسات و شرکت ‌هاى پذيرفته‌ گردیده نيز که اقلام تشکيل ‌دهنده حقوق مالکان سهام آن ها تغيير يافته است ، بر طبق درخواست بعضی از کارگزاران و برای ارائه قيمت‌ هاى بروز سهام به مقامات مربوطه ، دارا بودن قيمت پايه بروز سهام امرى الزامى می باشد .

بر اساس مراتب فوق روش قيمت‌ گذارى سهام هر موسسه یا شرکت بر اساس پيش ‌بينى درآمد هر سهم در سال جارى و بر اساس سوابق عملکرد شرکت در 4 سال گذشته تعيين می شود . برای تعيين درآمد هر سهم ، توليد شرکت در حداکثر ظرفيت حقيقى ، با توجه به آخرين نرخ فروش در ۹۰ % فروش توليدات در نظر گرفته شده و در محاسبه قيمت تمام ‌شده مواد اوليه قابل تأمين از خارج به نرخ ارز شناور يا رقابتي ، هزينه‌هاى مواد داخلي ، دستمزد و سربار با اضافه نمودن حدود ۲۰ % به هزينه ‌هاى مثل سال گذشته مشخص و سپس برای محاسبه سود ويژه ، نسبت سود ويژه اعمال و از تسهيم آن به تعداد سهام ميزان درآمد هر سهم تعيين می شود .

پس از تعيين درآمد هر سهم قيمت سهام موسسات و شرکت ‌ها در بورس اوراق بهادار تهران به يکى از دو روش زير صورت می گیرد :

اختلاف عمده محاسبه قيمت سهام در اين دو روش ناشى از متفاوت بودن هدف های سرمايه‌ گذاران از خريد سهام می باشد . اکنون در روش خرده‌ فروشي ، نرخ بازده مورد انتظار در سازمان بورس بين ۲۰ % تا ۲۵ % و براى روش عمده ‌فروشى بسته به نوع شرکت و صنعتى که در آن کار و فعالیت می کند و با توجه به ترکيب سهام داران آن و ميزان کنترل سرمايه‌ گذار بر شرکت در صورت خريد سهامش ، بين ۱۵ % تا ۲۰ % در نظر گرفته می گردد . بديهى می باشد که کنترل سرمايه‌ گذار از راه تعداد اعضای هيئت ‌مديره انتخاب گردیده توسط سرمايه‌گذار در شرکت انجام می شود که بستگى به درصد سهام او در هر شرکت دارد . در ضمن موارد زير نيز در قيمت‌ گذارى سهام توسط کارشناسان سازمان بورس در هر دو روش در نظر گرفته می شود :

• هرگونه مبلغ کاهنده سود که در بندهاى گزارش حسابرس و بازرس به آن اشاره شده به نسبت هر سهم از قيمت محاسبه بورس اوراق بهادار گردیده سهام کسر می شود.
• روند توليد و فروش شرکت در سال جارى تا تاريخ پذيرش در بورس ، سهم بسزایى در قيمت‌گذارى سهام می گردد .
• مبلغ ۱۰ % سود ويژه پیش از کسر ماليات که براى سال جارى شرکت پيش ‌بينى شده برای اصلاح کردن اشتباهات سنوات قبل کسر می شود.
• ساير مواردى‌ که کارشناسان بنا به تخصص و تجربه و با توجه به تغييرات شرايط اقتصادى و سياسى و وضعيت عمومى بازار و بنا به تشخيص خودشان اعمال خواهد گردید .
• در صورت وجود مانده ، زيان انباشته و يا اندوخته ‌هاى آزاد ، اين مبلغ به نسبت هر سهم از قيمت محاسبه‌ گردیده سهام کم شده يا به آن اضافه می شود.
• عمدتاً از محل کارخانه شرکت بازديد به‌ عمل می آید تا مواردى از قبيل برآورد عمر سفيد ماشين‌آلات ، موقعيت کارخانه و غیره مشخص شود .

در صورتى‌که صنعت شرکت ، داروئى باشد جدول ميزان سهميه توليد ابلاغ گردیده از طرف وزارت بهداري ، ملاک محاسبه فروش براساس نرخ‌ هاى مصوب خواهد بود و در تعيين بهای تمام گردیده از تسعير ارز به بهای دولتى استفاده می شود و از نرخ بازده مورد انتظار ۱۲ % در قيمت‌گذارى سهام اينگونه موسسات در روش عمده ‌فروشى استفاده می گردد .

جدول کلى براى انتخاب موسسات و شرکت های سرمايه ‌پذير

در حال حاضر به علت شرايط خاص حاکم بر بازار بورس و اوراق بهادار تهران ، قوانین و مقررات مربوط به پذيرش شرکت ‌ها برای ارائه سهام آنها در بورس ، مدون و ابلاغ شده است .

با توجه به مراتب فوق و ضوابط و روش‌هاى توضيح داده شده در بخش‌هاى اول و دوم اين مجموعه جدول زير برای تطبيق وضعيت شرکت‌ هاى سرمايه‌ گذار برای ارائه سهام آنها به بازار بورس تهيه شده است . اطلاعات مندرج در جدول باید توسط کارشناسان مربوطه تکميل و پس از تجزيه و تحليل های مربوطه ، نتيجه امر برای تصويب نهایى به بورس ارائه شود .

آشنایی با شرکت بورس اوراق بهادار

در سال 1341 هیأتی در وزارت بازرگانی که متشکل از نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران بود تشکیل شد که در آن موافقت نامه‌ای برای تشکیل هیأت موسس بورس سهام تنظیم شد و در همان سال، به دعوت وزیر بازرگانی و موافقت دولت بلژیک، دبیر کل بورس بروکسل به ایران آمد.

بورس اوراق بهادار تهران، در اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ در مجلس، تصویب شد و در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، فعالیت خود را به طور رسمی با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معد نی (که از بزرگترین سازمانهای اقتصادی و تولیدی در آن زمان بود) وسپس سهام شرکت نفت پارس، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه به طور رسمی آغاز کرد .

بورس اوراق بهادر، بازار رسمی و سازمان‌یافته سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها و اوراق بهادار تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود.

ارکان بورس در ایران:

بالاترین رکن بازار اوراق بهادار، شورای عالی بورس اوراق بهادار است. که ریاست این شورا را برعهده وزیر امور اقتصادی و دارایی، می‌باشد.

وظایف شورای عالی بورس:

· تعیین سیاست‌ها و خط‌مشی بازار

· تصویب سیاست‌های کلان بازار

· اتخاذ تدابیر لازم برای ساماندهی و توسعه بورس اوراق بهادار بازار اوراق بهادار برعهده دارد.

· عملکرد سازمان بورس را زیر نظر دارد و بررسی می‌کند که آیا این سازمان بر اساس قوانین، سیاست‌ها و خط مشی‌های تعیین شده عمل می‌کند یا خیر؟

سازمان بورس و اوراق بهادار:

سازمان بورس و اوراق بهادار در یکم آذرماه ۱۳۸۴ ایجاد شد. این سازمان یک موسسه عمومی غیردولتی است که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است.

همچنین علاوه ‌بر نظارت بر اجرای قوانین در بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالا و بورس انرژی، به تدوین و تنظیم قوانین می‌پردازد.

اداره این سازمان به‌وسیله اعضای هیات مدیره که توسط شورای عالی بورس انتخاب می‌شوند، انجام می شود.

رئیس هیات مدیره که توسط اعضای هیات مدیره انتخاب می‌شوند، اداره امور اجرایی سازمان بورس اوراق بهادار را بر عهده دارد. قسمتی از درآمد این سازمان از طریق دریافت درصدی از کارمزدهای معاملاتی و سهمی از حق پذیرش شرکت‌ها است که در بازار انجام می‌شود .

چهار نوع بورس، تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند :

· بورس اوراق بهادار تهران

· فرابورس ایران

· بورس کالای ایران

· بورس انرژی ایران

وظایف و اختیارات شرکت بورس:

طبق قوانین بازار اوراق بهادار، شرکت بورس اوراق بهادار تهران، در موارد زیر باید از سازمان بورس و اوراق بهادار مصوبات لازم را اخذ کند:

· اخذ مصوبه اساسنامه از بورس

· اخذ مصوبه حداکثر نرخ خدمات و کارمزدها

· ثبت شرکت نزد سازمان بورس

· دستور العمل های پذیرش اوراق بهادار به سازمان را برای تصویب ارائه می‌دهد.

· تهیه و پیشنهاد دستور العمل پذیرش کارگزاری و بازارگردانی به سازمان جهت تصویب

· سازمان بورس هم می‌تواند در زمان شرایط اضطراری، دستور تعطیل و یا توقف انجام معاملات هر یک از بورس ها را برای حداکثر سه روز صادرکند و تعطیلی بیش از سه روز وابسته به تصویب شورای عالی است.

حوزه‌های اصلی فعالیت شرکت بورس:

· پذیرش اوراق بهادار پس از مرحله ثبت درسازمان

· پذیرش کارگزاری و کارگزاری/معامله‌گری

· مشخص نمودن تعداد و قیمت اوراق بهادار معامله شده و اطلاع رسانی به عموم و نگهداری آن اطلاعات، در سوابق به عنوان سند رسمی

· رسیدگی به تخلفات کارگزاران، کارگزار/معامله گران، بازار گردانان، ناشران و سایر اعضای شرکت

شرکت بورس اوراق بهادار تهران:

شرکت بورس اوراق بهادار تهران یک شرکت سهامی عام است که در دی ماه ۱۳۸۵ برای اولین بار درصدی از سهام خود را در تابلوی اول با نماد “بورس” عرضه نمود.

بورس اوراق بهادار چیست ؟

بازار متشکل و رسمی است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها یا اوراق قرضه دولتی یا خصوصی تحت ضوابط معین انجام می شود. مشخصه مهم آن حمایت قانونی از صاحبان پس اندازها یا سرمایه های راکد است. بورس اوراق بهادار به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است, که در آن سهام شرکت ها و اوراق مشارکت, تحت ضوابط و مقررات خاص, مورد معامله قرار می گیرد.بورس مرجع رسمی و مطمئنی است برای جذب سرمایه افراد و بخش های خصوصی به منظور تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری بلند مدت.در بازرگانی داخلی ایران اصطلاح بورس به بازارهای اختصاصی کالاهای سرمایه ای، واسطه ای یا مصرفی اطلاق می گردد که در یک محدوده جغرافیایی واقع شده و تعدا زیادی از عناصر عمده فروشی و خرده فروشی آن کالای خاص را دارند مانند بورس فرش در بازار تهران، بورس آهن و….

منظور از بورس اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار هر نوع ورقه یا مستندی است که تضمین کننده حقوق مالی قابل‌ ارائه برای مالک آن باشد. به بیان دیگر، اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل‌ و‌‌ انتقال به شمار می‌رود. این اوراق از هر نوعی که باشند مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و حتی صکوک، ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارند. شرکت یا نهادی که اوراق بهادار را صادر می‌کند، به‌ عنوان صادرکننده (توزیع‌کننده) شناخته می‌شود. این اوراق در بازار سرمایه به سه بخش کلی «اوراق بدهی»، «اوراق حقوق صاحبان سهام» و «ابزارهای مشتقه» بورس اوراق بهادار تقسیم می‌شوند. در این میان بورس اوراق بهادار بازاری منصفانه، کارآ، متشکل، خودانتظام و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان است که ارزش افزوده را برای ذی‌نفعانش ایجاد می‌کند. اوراق بهادار در این بازار و توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون، ضوابط و مقرراتی خاص، مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بازار بورس اوراق بهادار در قالب شرکت‌های سهامی با مسئولیت محدود یا شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می‌شود که در آن سهام شرکت‌ها و اوراق مشارکت مورد معامله قرار می‌گیرد. مشخصه مهم این بازار، حمایت قانونی از صاحبان پس‌اندازها یا سرمایه‌های راکد است.

گذری کوتاه بر تاریخچه شکل‌گیری بازارهای سرمایه

در گذشته به دلیل ریسک‌های بالای تجارت، تجار همواره به دنبال شرکایی بودند که سود و زیان خود را با آن‌ها تقسیم کنند و هر کس بنا به سرمایه‌ای که آورده در سود و زیان شریک شود. فرم تکامل‌ یافته این روش به‌صورت سهام عام بود که به عموم مردم فروخته می‌شد و شرکت کار خود را با سرمایه مردم انجام می‌داد. اولین کمپانی که از این روش استفاده کرد کمپانی «هند شرقی» بود که در تاریخ تجارت دنیا ثبت شد. اما بعدها با گسترش مبادلات تجاری در اروپا و ارتباط هر چه بیشتر مردم و صاحبان سرمایه‌ها، بازارهای سرمایه به وجود آمدند. در این بازارها سرمایه‌داران با متقاضیان استفاده از نقدینگی تماس پیدا می‌کردند و به دادوستد می‌پرداختند. در تاریخ ۱۴۶۰ میلادی و در شهر «آنورس بلژیک» اولین تشکل بورس اوراق بهادار جهان ایجاد شد. گفتنی است که این شهر، موقعیت تجاری قابل ملاحظه‌ای داشت. بعد از آن نیز «بورس آمستردام» بود که در اوایل قرن ۱۷ شکل بورس اوراق بهادار گرفت. امروزه بورس آمستردام یکی از مهم‌ترین منابع تأمین سرمایه در سطح بین‌الملل است. همچنین بورس لندن در سال ۱۸۰۱ با عضویت ۵۰۰ نفر و به دنبال آن نیویورک، زوریخ و… پدید آمدند.

اوراق بهادار

اوراق بهادار نوعی دارایی نامشهود است و معنی آن برگه ای است که دارای بها و ارزش می‌باشد.

برای هـر کالایی معمولا یک بازار وجود دارد، بازار خودرو، بازار سیمان، بازار فرش، بازار طلا. بعضی از بازارها سنتی اند و خاطره انگیزند، بعضی هم پیشرفتـه و امروزی. اما همه بازارها، یک ویژگی مشتـرک دارند: آنهم اینکه در آنها، کالاها یا به عبارت دیگر، دارایی های مختلف خرید و فروش می شود، پس مشخص شد که در تعریف کلی، بازار، محل خرید و فروش دارایـی است. اما دارایی چه انواعی دارد. در یک طبقه بندی کلی، دارایی به دو نوع دارایی واقعی و دارایی مالی تقسیم بندی می شود.

اجازه بدهید با یک مثال، در این باره توضیح دهیم. خودرو یک دارایی واقعی یا مشهود است، اما سهام کارخانه خودروسازی، یک دارایی مالـی است، یا مثلا سیمان یک دارایی واقعی است، اما سهام کارخانه سیمان سازی یک دارایی مالی.

بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که به دارایی واقعی، دارایی مشهود و به دارایی مالی، دارایی نامشهود یا کاغذی ( اوراق بهادار ) هم گفتـه می شود.

منظور از کد بورسی یا کد سهامداری چیست؟

اولین گام برای خرید و فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار، دریافت کد بورسی است. کد بورسی، شناسه‌ای واحد است که شامل سه حرف اول نام خانوادگی و یک عدد‌ پنج‌رقمی می‌شود. مثلا کد بورسی شخصی با نام خانوادگی ابراهیمی، شبیه کد زیر خواهد بود: « ابر ۱۲۳۴۵»

اهداف کلان در بازار بورس اوراق بهادار

• ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت‌های مولد اقتصادی
• به‌ کارگیری مقررات و رویه‌های مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران
• تعمیق و گسترش بازار با بهره‌گیری از فناوری و فرایندهای به‌روز و کارآمد
• توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری و سهامداری در کشور
• توسعه و تسهیل دسترسی به بازار از طریق کاربردهای فناوری اطلاعات
• رعایت اصول پاسخگویی و شفافیت در همکاری‌ها و تعاملات با ذی‌نفعان
• توسعه مستمر دارایی‌های فکری و سرمایه انسانی شرکت

ساعت انجام معامله در بازار بورس

معاملات سهام بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته – به‌ جز روزهای تعطیل عمومی – از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ در یک نشست معاملاتی و از طریق تالارهای معاملات انجام می‌شود. معاملات سهام فقط از طریق سامانه معاملات بورس که یک سیستم کاملاً مکانیزه به شمار می‌رود، قابل انجام است. دارندگان سهام نمی‌توانند خارج از سامانه معاملاتی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند و معاملات باید از طریق کارگزاران و طی نشست معاملاتی انجام شود. در حال حاضر علاوه بر «تالار حافظ» که تالار اصلی معاملات است، تالارهای دیگری توسط بورس یا شرکت‌های کارگزاری در شهرهای دیگر دایر شده‌اند. سهامداران می‌توانند با مراجعه به آن‌ها از تسهیلات مستقر در این تالارها استفاده کنند؛ امکاناتی مانند سیستم‌های نمایشگر قیمت و سفارش‌ها، بروشورهای اطلاع‌رسانی و دوره‌های آموزشی پیش‌بینی شده. یادآوری می‌شود که خرید و فروش اوراق بهادار نیازمند حضور سهامداران در تالارها نیست و آنها می‌توانند با دریافت مجوز معاملات آنلاین (برخط) از شرکت‌های کارگزاری، بدون دخالت مستقیم کارگزار و از طریق اینترنت برای خرید و فروش اوراق بهادار اقدام کنند.
ساعت معاملات قراردادهای آتی از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ است.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون بورس در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.

تحلیل شرکت بورس اوراق بهادار تهران (بورس)

بورس اوراق بهادار از پانزدهم بهمن سال 1346 فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد.در پی آن شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد به بورس تهران راه یافت.
شرکت بورس اوراق بهادار تهران (سهامی عام) به موجب قانون بورس اوراق بهادار بازار اوراق جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه 1384 در آذرماه 1385 ثبت و در دی ماه همان سال فعالیت عملیاتی خود را آغاز کرد. نماد بورس اوراق بهادار تهران در سال 1395 در فهرست شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران درج گردید.
در حال حاضر بورس اوراق بهادار تهران با سرمایه 150 میلیارد تومانی به محلی تبدیل شده است که سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی اوراق بهادار مربوط به 325 شرکت، 38 صنعت، 11 صندوق قابل معامله (ETF)، 175 صندوق سرمایه گذاری مشترک و 14 شرکت مشاوره سرمایه گذاری را معامله می کنند.

مهمترین متغیر در وضعیت سودآوری این شرکت ارزش معاملات است که در 9 ماهه سال 1398 این میزان به حدود 240 هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل بورس اوراق بهادار تقریبا دوبرابر شده است. بنابراین درآمدهای ناشی از کارمزد نیز به تبع این رشد در حجم و ارزش معاملات رشد قابل توجهی را تجربه نموده است. مجموع درآمدهای کارمزد شرکت بورس اوراق بهادار تهران در شش ماهه سال 1398 از محل کارمزد 125 میلیارد تومان بوده است. این رقم برای کل سال 97 به میزان 142 میلیارد تومان بوده است.

مهمترین منبع درآمدی شرکت بورس اوراق بهادار تهران، کارمزد دریافتی معاملات است که حدود 60 درصد درآمدهای شرکت را به خود اختصاص می دهد. این کارمزد بمیزان 0.64 در هزار ارزش معامله تا 600 میلیون ریال در خصوص معاملات خرد و 1000 میلیون ریال برای معاملات عمده محاسبه قرار می گیرد.

سایر منابع درآمدی این شرکت عبارتند از کارمزد خدمات به کارگزاران به میزان 200 میلیون ریال به ازای هر کارگزاری و نیز 5 درصد از درآمد ناشی از کارمزد معاملات هر کارگزاری تا سقف 2 میلیارد ریال، کارمزد پذیرش 2 در هزار سرمایه ثبت شده و حداقل 200 میلیون ریال با سقف 1000 میلیون ریال سالانه است که 80 درصد این مبلغ سهم شرکت بورس اوراق بهادار است.

یکی از منابع قابل توجه که انتظار می رود در سال های آتی رشد قابل توجهی داشته و درآمد قابل قبولی نصیب شرکت نماید، درآمد ناشی از اجاره است که به دلیل تکمیل ساختمان سعادت آباد برای این شرکت رقم خواهد زد. میزان محقق شده برای این ردیف در گزارش شش ماهه حسابرسی شده حدود 1.5 میلیارد تومان است اما انتظار می رود که این میزان تا انتهای سال 1399 به بیش از 50 میلیارد تومان بالغ گردد.